- •Зертханалық жұмыс №1 (6сағат) байланыспаған кестелермен және локалды деректер базасымен жұмыс жасау
- •6.1. Локалды деректер базасымен жұмыс істеуге арналған қосымша
- •6.1.1. Жұмыстың мақсаты
- •6.1.2. Жұмысты орындауға арналған тапсырмалар
- •6.1.3. Қосымшаны құрастыру процесі
- •6.1.4. Деректер базасының псевдонимін құру
- •6.1.5. Деректер базасы кестесінің жазбаларының құрылымын жасау
- •6.1.6. Негізгі форма мен оның дб-мен жұмыс істейтін компоненттерін жасау
- •6.1.6.1. Негізгі компоненттерді орналастыру мен жөндеу
- •6.1.6.2. Панельдерді орналастыру және жөндеу
- •6.1.6.3. DbGrid компонентін жөндеу
- •6.1.6.4. Есептелетін өрісті құру
- •6.1.6.5. Форманы кестенің өрістер редакторынан алынған терезелермен толықтыру
- •6.1.8. «Деректерді көрсету» ішкі мәзірінің әдістері
- •6.1.8.1. Query компонентінің көмегімен сұрату арқылы таңдау
- •6.1.8.2. Table және Query компоненттерінің фильтрлерімен таңдау
- •6.1.9. Мәліметтерді сұрыптау әдістері
- •6.1.10. Мәліметтерді іздеу әдістері
- •6.1.12. ‘График’ мәзірі командасы әдісі және графиктің бапталуы
- •6.1.14. Проект мысалының листингісі
- •6.1.15. Локальдық мәліметтер қорымен жұмыс үшін тапсырмалар нұсқалары
- •6.1.16. Бақылау сұрақтары
- •6.2. Екі кестені біріктіруге арналған қосымша 1:1
- •6.2.1. Жұмыстың орындалу мақсаты және тапсырмалары
- •6.2.2. Қосымшаны өңдеу процесі
- •6.2.3. Екі кестедегі мәліметтерді біріктіру әдісі
- •6.2.4. Бақылау сұрақтары
- •6.3. Бір типті мәліметтер базасының кестелерінің қосу, ажырату және жасау қосымшасын құру
- •6.3.1. Жұмыстың орындалу мақсаты және тапсырмалары
- •6.3.2. Қосымшаны өңдеу процесі
- •6.3.3. Екі кестенің мәліметтерімен жұмыс жасауға арналған әдіс
- •6.3.4. Бақылау сұрақтары
- •Зертханалық жұмыс №2(4 сағат). Кестелермен байланысқан локальдық мәліметтер базасымен жұмыс
- •7.1. Тәуелді кесте жазбаларының құрылымын өңдеу үшін орнатылған Lockup қасиеті көмегімен кестелерден жіберілетін мәнді таңдауға арналған қосымша құру
- •7.1.1 Программаның орындалу мақсаты және тапсырмалары
- •7.1.2. Қосымшаны өңдеу процесі
- •7.1.3. Екі кестенің деректерімен жұмыс жасауға арналған әдіс
- •7.1.4. Бақылау сұрақтары
- •7.2. Тәуелді кестенің жаңа өрісін құру кезіндегі өрістердің редакторы көмегімен анықталған мүмкін болатын мәндерді таңдауға арналған кестесі бар қосымша
- •7.2.1. Жұмыстың мақсаты, тапсырмасы және орындалу процесі
- •7.2.2. Бақылау сұрақтары
- •7.3. Referential Integrity қасиетінің көмегімен байланысқан кестелерге арналған қосымша
- •7.3.1. Жұмыстың мақсаты және орындалу тапсырмасы
- •7.3.2. Жұмыстың орындалу барысы
- •7.3.3. Бақылау сұрақтары
6.1.6. Негізгі форма мен оның дб-мен жұмыс істейтін компоненттерін жасау
6.1.6.1. Негізгі компоненттерді орналастыру мен жөндеу
Проектіні құрылған каталогке сақтау қажет.
Негізгі формаға келесі компоненттерді орналастыру: TTable, TQuery (3дана), TDataSource, TDBGrid, TDBNavigator,TMainMenu. Форма қасиетін орнату:
Caption=Работа с локальной базой данных со сведениями о студентах
Компоненттердің қасиеттерін орнату:
Table1: DataBaseName=STUD; TableName=Stud1.db; IndexFieldNames= индекс үшін өріс аты - жазбаларды DBGrid –қа шығару кезінде сол бойынша сұрыптау жүргізіледі;
мысалы, IndexFieldNames=NZ; Active=True;
Query1, Query2, Query3: DataBaseName=STUD; олардың DataSource қасиетін бос күйінде қалдыру қажет;
DataSource1:DataSet=Table1;
DBGrid1,DBNavigator1:Data Source=DataSource1.
DBNavigator1 компонентінің Hints қасиетіне көмекші сөздер мәтінін орыс тілінде орнату қажет.
Формаға орналастыру қажет:
- ағымдағы уақыт мәнін көрсету үшін TTimer типті компонентті ,
- TStatusBar типті компонентті,
- хабарламаларды шығару үшін TLabel1 типті метканы; оның қасиеттерін орнату: Visible=False, Caption=Место для вывода результатов вычислений.
StatusBar1 компонентінде 3 панель жасау қажет. Ол үшін Editing StatusBar1.Panels–панельдер редакторы шақырылады. Олардың Text қасиетін 6.3-суретте көрсетілген мәтіндерге сәйкес орнату қажет.
StatusBar1 компонентінің нольдік панеліне көмекші сөздерді шығару үшін StatusBar1 компонентінің AutoHint=True қасиетін орнату қажет.
6.3-сурет. StatusBar1 компонентінің панельдер редакторы
6.1.6.2. Панельдерді орналастыру және жөндеу
Деректерді іздеу және таңдау процестерін басқару үшін формаға 3 панель орналастырамыз:
Panel1-ол іздеу жүргізу үшін фамилияны енгізетін компоненттерді орналастыруға арналған. Олар:
‘Введите ФИО и нажмите кнопку Искать’ мәтіні бар метка;
Edit1 терезесі -қажет фамилияны енгізу үшін; оның қасиетін орнату:
Text=’Иванов И.И.’;
TButton типті батырмалар; оның қасиетін орнату: Captoin=Искать;
Panel2- ол іздеу жүргізу үшін сынақ кітапшасының нөмірін немесе стипендия мөлшерін енгізетін компоненттерді орналастыруға арналған. Олар:
‘Введите номер зачетки и дважды щелкните в окне’ мәтіні бар метка;
MaskEdit1- сынақ кітапшасы нөмірінің немесе стипендия мөлшерінің қажет мәнін енгізу үшін; оның қасиетін орнату: EditMask=999;0; және Text=170;
Panel3-ол біртіндеп іздеу жүргізу үшін фамилияны енгізетін компоненттерді орналастыруға арналған. Олар:
‘Вводите фамилию: по завершении-двойной щелчок в окне:’ мәтіні бар метка;
Edit2 терезесі –біртіндеп іздеу үшін қажет фамилияны енгізуге арналған.
Барлық үш панельдің де қасиетін Visible=False деп орнату қажет. Яғни, қосымшаны орындауға жібергенде барлық панельдер жасырын тұрады. Олар тек сәйкес мәзір пунктарын таңдаған кезде көрінеді.
Барлық компоненттері орналастырылған және жөнделген форма түрі 6.4-суретте көрсетілген. Негізгі форма модулінің мәтіні 6.1-листингіде көрсетілген.