2 Сур. Зигзаг қосылу тізбегі
М½ндай жа¹дайда фазалыº кернеу 60 градусºа жылжытыл¹ан орауышты» екi б¼лiгiндегi кернеулер ºосындысынан т½рады. Орауышты» бiр б¼лiгiндегi фазалыº кернеу былай аныºталады.
U=UФ/ .
М½ндай орауышы» бiр стерженiндегi орамдарды» жалпы саны орауыштарды» ж½лдызша болып жал¹ан¹анда¹ыдай емес (Uф), 2 Uф/ , формуласымен аныºталады, я¹ни 1,155 есе к¼бейедi деп т¾сiну керек.
Трансформаторды» орауыштары арасында¹ы ж¸не басºа тоº¼ткiзгiш б¼лшектер мен жерлестiрiлген детальдарды» оºшаула¹ыштыº ара ºашыºты¹ын есептеп, оºшаулауды» электрлiк берiктiгiн тексеру ¾шiн сынау кернеуiн бiлу керек. Б½л сынау кернеулерiн ¸р орауыш ¾шiн кернеу класына байланысты 7 ж¸не 8-кестелерден алу¹а болады.
7-кесте. Майлы к¾штiк трансформаторлар ¾шiн ¼ндiрiстiк жиiлiктегi ( 50Гц) сынау кеунеулерi.
Кернеу класы, кВ |
3 |
6 |
10 |
15 |
20 |
35 |
110 |
Е» ¾лкен ж½мыс кернеуi |
3,6 |
7,2 |
12,0 |
17,5 |
24 |
40,5 |
126 |
Сынау кернеуi, кВ |
18 |
25 |
35 |
45 |
55 |
85 |
200 |
8-кесте. ²½р¹аº к¾штiк трансформаторлар ¾шiн ¼ндiрiстiк жиiлiктегi ( 50Гц) сынау кеунеулерi
Кернеу класы, кВ |
1,0-ãå äåéií |
3 |
6 |
10 |
15 |
Сынау кернеуi, кВ |
3 |
10 |
16 |
24 |
37 |
Тапсырмада берiлген ºысºа т½йыºталу шы¹ыны арºылы ºысºа т½йыºталу кезiндегi кернеудi» активтi шы¹ынын аныºтау¹а м¾мкiндiк бередi, %
Ua=Pk/10S,
Берiлген Uк бойынша ºысºа т½йыºталу кернеуiнi» реактивтi º½раушысын аныºтаймыз.
Up=
Трансформаторды» негiзгi ¼лшемдерiн аныºтау.
Магниттiк ж¾йе трансформатор º½рылымыны» негiзi болып табылады. Оруыштарды» негiзгi ¼лшемдерiмен ºатар магниттiк ж¾йенi» негiзгi ¼лшемдерiн та»дау арºылы трансформаторды» активтi б¼лшектерiнi» бастапºы ¼лшемдерiн аныºтаймыз.
Орауыштары концентрлi орналасºан, ºимасы ше»бермен ºоршал¹ан сатылы пiшiн т¸рiздес стерженьi ж¸не жазыº магниттiк ж¾йесi бар екiорауышты трансформаторды ºарастырайыº. М½ндай ¾шфазалы трансформаторды» магнитiк ж¾йесi 3-суреттегiдей болады.
3-ñóð. Трансформатордың негізгі өлшемдері
Стерженнi» сатылы пiшiнi ºоршал¹ан ше»бер диаметрi d негiзгi ¼лшемдердi» бiрi болып саналады. Трансформаторды» екiншi негiзгi ¼лшемi орауыштарды» осьтiк ¼лшемi L (биiктiгi) болып табылады. °детте трансформаторды» екi орауыштарыны» биiктiктерi бiрдей болады. Трансформаторды» ¾шiншi негiзгi ¼лшемi екi орауыш ормыны» орташа диаметрi немесе орауыштар арасында¹ы осьтiк канал диаметрi, ол стрежень диаметрiн орауыштарды» радиалды ¼лшемдерi (а1 ж¸не а2) мен оларды» арасында¹ы осьтiк каналмен байланыстырады (а12).
Егер осы негiзгi ¾ш ¼лшем та»дал¹ан немесе белгiлi болса, магниттiк ж¾йе мен орауыштарды» пiшiнi мен к¼лемiн аныºтайтын, мысалы стрежень биiктiгiн, к¼ршiлес стерженьдердi» осьтiк ара ºашыºты¹ын т.б. ¼лшемдердi аныºтау¹а болады.
Орауыштар¹а ºатысты екi негiзгi ¼лшемдер (d12,L) орауыштар арасында¹ы канал ше»берiнi» орташа ½зынды¹ыны» орауышты» биiктiгiне ºатынасы арºылы
d12L
байланысады.
¼лшемi орауышты» диаметрi мен биiктiгi арасында¹ы ºатынасты аныºтайды. м¸нi майлы ж¸не º½р¹аº трансформаторларда ¼те ке» ауºымда 1-3,5 арсында ¼згеруi м¾мкiн. м¸нi не¹½рлым аз болса трансформаторлар со¹½рлым биiк ж¸не жi»iшке болады, керiсiнше не¹½рлым к¼п болса трансформаторлар жалпаº ж¸не кiшкентай болады.
Сонымен ºатар м¸нi активтi материалдар, я¹ни магниттiк ж¾йе болаты мен орауыштар металы массаларыны» ара ºатынасын аныºтайды. аз болса болат массасы аз болса, орауышты» металы ауыр болады. С¸йкесiнше болат массасы ½л¹айса, орауыш металл массасы азаяды. Сонымен м¸нi тек трансформатор ¼лшемдерiнi» ºатынасы мен оны» массасына емес, трансформатор ба¹асына да ¸сер етедi.
Сонымен ºатар м¸нi трансформаторды» техникалыº параметрлерiне ыºпалын тигiзедi: ºысºа т½йыºталу то¹ы мен шы¹ынына, орауыштарды» механикалыº берiктiгi мен ºыздыру¹а т¼зiмдiлiгiне т.б.
Трансформатор стерженiнi» диаметрiн оны» ºуатымен байланыстыратын формуланы ал¹аш рет Г.Н.Петров ½сын¹ан болатын.
Мына ¼рнектегi т¾бiр астында¹ы м¸ндердi ¾ш топºа б¼луге болады:
Тапсырмада берiлген м¸ндер–трансформаторды» бiр стерженiндегi орауыштар ºуаты S, кВА; желi жиiлiгi, Гц; ºысºа т½йыºталу кернеуiнi» реактивтi º½раушысы, .
Есептеу барысында та»далынып алынатын м¸ндер– орауыштар арасында¹ы канал ше»берiнi» орташа ½зынды¹ыны» орауышты» биiктiгiне ºатынасы ; стерженьдегi максимал индукция Вс,Тл; стержень ºимасы ше»б»рiн активтi болатпен толтыру коэффициентi Кс:
Алдын-ала есептеудi ºажет ететiн м¸ндер. Олар¹а жайылу каналыны» енi ар,м, ж¸не идеалдандырыл¹ан жайылу ¼рiсiн реальдi ¼рiске келтiру коэффициентi Кр (Роговский коэффициентi ) жатады.
Сонымен (1) ¼рнектi есептелетiн ж¸не та»далынатын м¸ндер арºылы шешу мынадай ретпен ж¾ру керек.
Бiр стерженьдегi ºуат, кВА,
S=S/C,
М½нда¹ы С–трансформаторда¹ы стерженьдер саны, ал S–трансформаторды» номиналды ºуаты.
Трансформаторды» келтiрiлген жазылу каналыны» енi
Стержень диаметрiн аныºтау кезiнде бiзге белгiсiз. М½нда¹ы а12 ЖК ж¸не ТК орауыштарыны» арасында¹ы канал ¼лшемi, ол оºшаула¹ыш аралыº ретiнде ЖК орауышыны» сынау кернеуi бойынша 9 ж¸не 10-кестелерден алу¹а болады.
9-кесте. Басты оºшаула¹ыш. Майлы трансформаторларды» ЖК
орауыштарыны» минималды оºшаула¹ыштыº ара ºашыºтыºтары.
Трансформатор ºуаты S, кВА |
ÆÊ ¾øií Uèñï, ê |
ярмо мен ЖК арасы, мм L02 |
ЖК мен ТК арасы, мм а12 |
ЖК мен ЖК арасы, мм à22 |
25-100 |
18,25 æ¸íå35 |
20 |
9 |
8 |
160-630 |
18,25 æ¸íå35 |
30 |
9 |
10 |
160-630 |
85 |
75 |
27 |
20 |
10-кесте. ²½р¹аº трансформаторлар ¾шiн ЖК ж¸не ТК орауыштарыны» оºшаулануы, мм.
ÆÊ ¾øií Uèñï, ê |
ярмо мен ЖК арасы,мм L01 |
Ярмо мен ТК арасы, мм L02 |
ЖК мен ТК арасы, мм à12 |
ЖК мен ЖК арасы, мм à22 |
ТК мен стержень арасы, мм а01 |
3 |
15 |
15 |
10 |
10 |
10 |
10 |
20 |
20 |
15 |
10 |
14 |
16 |
45 |
45 |
22 |
25 |
27 |
25 |
80 |
80 |
40 |
45 |
40 |
ЖК ж¸не ТК орауыштарды» радиалды ¼лшемдерiнi» ºосындысы стрежень диаметрiн аныºтау кезiнде шамамен мына ¼рнекпен аныºталуы м¾мкiн:
М½нда¹ы К–трансформаторды» ºуатына, орауыштар металына, ЖК орауыштарыны» кернеуiне, ºысºа т½йыºталу шы¹ынына байланысты 11-кестеден алынады.
11-кесте. Мыс орамды екiорауыштыды ¾шфазалы трансформаторлар ¾шiн К м¸ндерi
-
Трансформатор ºуаты, кВА
Кернеу класы, кВ
10
35
250-ãå äåéií
0,63
0,65-0,58
400-630
0,53
0,58-0,52
11-кестеге ескертулер:
Алюминий орамдары бар орауыштар ¾шiн кестеден алын¹ан м¸ндердi 1,25-ке к¼бе¸ту керек.
Мыс орауыштары бар º½р¹аº трансформаторларды» ºуаты 10-160 кВА болса К=0,8-0,74; ал ºуаты 160-1600 кВА, кернеу класы 10 кВ болса К=0,58-0,48 деп ºабылдау керек.
3. м¸нiн та»дау кезiнде оны» ºасиеттерiн ескеру керек.
м¸нiнi» ¼згеруi трансформаторды» тек активтi ¹ана емес, басºа да материалдар¹а ¸серiн тигiзедi. м¸нiнi» ¼суiмен бос ж¾рiс шы¹ыны мен суыту ж¾йесiнi» º½ны ¼седi, бак металыны», трансформатор майыны» º½ны ж¸не трансформаторды» жалпы массасы ¼седi. Осы себептi трансформатор¹а ж½мсалатын барлыº материалдарды ¾немдеп, басºа да шарттарды» орындалуы ¾шiн м¸нiн барынша аз етiп та»дау¹а тырысу керек. м¸нiн 12-кестеден алу керек.
12-кесте. МЕСТ 21427-83 бойынша ºалы»ды¹ы 0,35 ж¸не 0,30 мм болат ж¸не индукциялары майлы трансформторлар ¾шiн Вñ=1,6-1,65, º½р¹аº трансформаторлар ¾шiн Вñ=1,4-1,6 болатын 3404 ж¸не 3405 маркалы болаттар ¾шiн ½сынылып отыр¹ан ì¸íäåði
а) майлы трансформаторлар ¾шiн
²óàò, êÂÀ |
Алюминий |
Ìûñ |
||
6 æ¸íå 10 ê |
35 ê |
6 æ¸íå 10 ê |
35 ê |
|
25-100 |
1,2-1,6 |
1,2-1,5 |
1,8-2,4 |
1,8-2,4 |
160-630 |
1,2-1,6 |
1,2-1,5 |
1,8-2,4 |
1,8-2,4 |
Б) º½р¹аº трансформаторлар ¾шiн
²óàò, êÂÀ |
Алюминий |
Ìûñ |
||
1 êÂ-¹à äåéií |
6 æ¸íå 10ê |
1 êÂ-¹à äåéií |
6 æ¸íå 10ê |
|
10-160 |
1,1-1,5 |
1,1-1,5 |
1,6-2,2 |
1,7-2,3 |
160-630 |
1,1-1,5 |
1,2-1,6 |
1,6-2,2 |
1,8-2,4 |
4. Идеалдандырыл¹ан жайылу ¼рiсiн реальдi ¼рiске келтiру коэффициентiн Кр (Роговский коэффициентi) негiзгi ¼лшемдердi аныºтау кезiнде Кр 0,95 деп ºабылдау¹а болады.
Жиiлiк f, Гц трансформаторды есептеу тапсырмасында берiлген.
²ысºа т½йыºталу кернеуiнi» реактивтi º½раушысын мына формула арºылы аныºтаймыз
Стерженьдегi индукция Вс 4-кестеден алынады. Бос ж¾рiс то¹ыны» ¾лкен болмауы ¾шiн ¸детте индукция м¸нiн кiшiрек етiп алу¹а тырысу керек. Аз индукция бос ж¾рiс шы¹ыны мен то¹ын азайтºанымен, орауыштарды» металы мен болат массасыны» ¾лкейiп, ба¹асыны» ºымбаттауына ¸серiн тигiзедi.
Стержень ºимасы ºоршал¹ан ше»бер ауданын активтi болатпен толтыру коэффициентi Кс, стержень ºимасында¹ы сатылар санына, стерженнi» сы¹ылу ¸дiсiне, болатты» ºалы»ды¹ына ж¸не таспааралыº оºшаулануды» т¾рiне байланысты.
Êñêðç;
¼з кезегiнде кр, з м¸ндерi 2,5,13-кестелерден аныºталады.
13-кесте. º½р¹аº ¾шфазалы трансформаторларды» стержень ºимасында¹ы сатылар саны.
Трансформаторды» ºуаты, кВА |
100-160 |
160-400 |
630-1000 |
|||
Стержень диметрi , мм |
0,09-0,14 |
0,16-0,22 |
0,24-0,26 |
|||
Сатылар саны |
5 |
6 |
7 |
8 |
7 |
8 |
Коэффициент Кр |
0,915 |
0,920 |
0,930 |
0,935 |
0,800 |
0,820 |
формулада¹ы барлыº м¸ндер ºолда бол¹андыºтан, стержень диаметрiн есептеймiз. Егер аныºтал¹ан диаметр d стандарттал¹ан диаметрлер dн ºатарында болмаса, онда сол ºатарда бар е» жаºын м¸нге жуыºтап аламыз.
н=(dн/d)4
м¸нiн 12-кестеден аныºтай отырып, н ºатынасын аныºтаймыз. М½нда¹ы d есептелген диаметр, ал dн ºабылдан¹ан диаметр.
Трансформаторды» екiншi негiзгi ¼лшемi орауыштар арасында¹ы каналды» орташа диаметрi d12 жуыº шамамен мына формуладан аныºталады.
d12= dн+2а01+2а1+а12 (5) немесе d12ad
К¼птеген трансформаторларды зерттей келе, екi орауыш орамыны» ортаташа диаметрiнi» d12 трансформатор стерженiнi» диаметрiне d ºатысы ¼те аз м¸нде ¼згеретiнiне к¼з жеткiздiк. Демек кез-келген трансформатор ¾шiн а м¸нi т½раºты деп ºабылдау¹а болады.
d12=ad (6)
а м¸нi трансформаторды» ºуатына, кернеу класынаºысºа т½йыºталу шы¹ыныны» де»гейiне, орауыштар металына байланысты. Мысºа ºара¹анда алюминий орауыштарды» а м¸нi ¾лкенiрек болады. 14-кестеден а м¸ндерiн алу¹а болады.
14-кесте. Майлы трансформаторлар ¾шiн а м¸ндерi
Трансформаторды» ºуаты, кВА |
ºысºа т½йыºталу шы¹ыныны» де»гейi |
ЖК орауышында¹ы кернеуге байланысты а м¸нi |
|
10 |
35 |
||
630-¹à äåéií |
МЕСТ бойынша Рк 1,2 МЕСТ бойынша Рк МЕСТ бойынша Рк 0,8 |
1,33 |
1,37 |
1,36 |
1,40 |
||
1,40 |
1,44 |
||
Ескертулер:
алюминий орамдар ¾шiн кестеден алын¹ан м¸ндердi 1,06-¹а к¼бейтi»iз.
²уаты 10-160 кВА, кернеу класы 10 кВ мыс орауыштары бар трансформаторлар ¾шiн а1,7-1,6; ал алюминий орауыштары бар трансформаторлар ¾шiн а1,8-1,7 деп ºабылдау¹а болады.
(5) формулада d12 аныºтау кезiнде стерженьдер арасында¹ы осьтiк каналдарды» а01 мен ЖК ж¸не ТК орауыштарыны» а12 радиалды ¼лшемдерi 9 ж¸не 15-кестелерден алынады.
15-кесте.ТК орауыштарыны» оºшаулану аралыºтары
²óàò, êÂÀ |
ТК орауыш ¾шiн Uсын, кВ |
ТК мен ярмо арасы L01, мм |
Стержень мен ТК арасы, а01, мм |
25-250 |
5 |
15 |
4 |
400-630 |
5 |
ЖК орауышыны» Uсын арºылы аныºтал¹ан м¸ндерге те» |
15 |
630-1600 |
18;25 æ¸íå 35 |
15 |
Ескерту: кестеде алын¹ан м¸ндер мм есебiìåí áåðiлген, (5) формуласына м есебiмен ºою керек.
ТК орауышыны» радиалды ¼лшемi былай аныºталады.
(7)
М½нда¹ы (а1+а2)/3 м¸нi (2) ¼рнекпен аныºталады. ал К1 коэффициентi ºуаты 25-630 кВА болатын трансформаторлар ¾шiн К1=1,10 деп ºабылдаймыз.
Трансформаторды» ¾шiншi неiгiзгi ¼лшемi–орауыштарды» биiктiгi, ол былай аныºталады
L=d12/í (8)
Трансформаторды» негiзгi ¼лшемдерiн анытап бол¹аннан кейiн стерженнi» активтi ºимасын немесе таза болат ºимасын аныºтау керек.
(9)
Бiр орамны» электр ºоз¹аушы к¾шi, В,
Uв=4,44 f Bc Пс (10)
Есептеу басында аныºталып отыр¹ан орауыштар мен стержень ¼лшемдерi наºты м¸ндер емес, тек алдын-ала есептеу м¸ндерi болып табылады. Б½л м¸ндер наºтылы есептеу барысында ºажет болады ж¸не алдын-ала есептелген м¸ндер наºтылы есептелген м¸ндерден 0,5-1-¹а ¼згеруi м¾мкiн.
Орауыштарды есептеу
Т¼менгi кернеулi (ТК) орауышты есептеу
Т¸ртiп бойынша орауыштарды есептеу ТК орауышты есептеуден басталады, ол стержень мен ЖК орауыш арасында орналасºан.
ТК орауышты» бiр фазасында¹ы орам саны
W2=Uф2/(4,44 f Bс Пс) (11)
Аныºтал¹ан орамдар санын W2 е» жаºын б¾тiн сан¹а дейiн жуыºтап алу керек, б½л сан таº та, ж½п та болуы м¾мкiн.
¶шфазалы немесе орауыштары параллель ºосыл¹ан бiрфазалы трансформаторлар ¾шiн W2 бiр стерженьдегi орамдар саны болып табылады. Орамдар санын жуыºтап ал¹аннан кейiн бiр орамда¹ы кернеудi
Uв=Uф2/ W2
ж¸не стерженьдегi наºты индукция м¸нiн аныºтау керек.
ÂñUâ/(4,44f Ïc)
°р орауышта¹ы орам ºимасы мына формуладан аныºталады.
Ï=Iс/jорт
м½нда¹ы Iс–ºарастырылып отыр¹ан орауыш то¹ы, jорт– ЖК ж¸не ТК орауыштарында¹ы орташа тоº ты¹ызды¹ы.
Орташа тоº ты¹ызды¹ы мыс орауыштар ¾шiн
jср
= 0,746 Кд
;
(12)
Алюминий орауыштар ¾шiн
jср = 0,463 Кд ; (13)
М½нда¹ы Кд м¸нiн 16-кестеден алу¹а болады
16-кесте
а) майлы трансформаторлар ¾шiн
Трансформатор ºуаты, кВА |
100-ãå äåéií |
160-630 |
Êä |
0,97 |
0,96-0,93 |
б) º½р¹аº трансформаторлар ¾шiн
Трансформатор ºуаты, кВА |
10-160 |
250-1600 |
Êä |
0,99-0,96 |
0,92-0,86 |
(12) ж¸не (13) формулалардан аныºтал¹ан орташа тоº ты¹ызды¹ын 17-кестеде к¼рсетiлген м¸ндермен салыстыру керек, ж¸не оларды» бiр-бiрiне сай келуi абзал. Б½л бiзге алда д¼рекi ºателердi» болмауына кепiлдiк бередi.
17-кесте. трансформатор орауыштарында¹ы орташа тоº ты¹ыздыºтары.
а) майлы трансформаторлар ¾шiн
Трансформатор ºуаты, кВА |
25-40 |
63-630 |
Ìûñ |
1,8-2,2 |
2,2-3,5 |
Алюминий |
1,1-1,8 |
1,2-2,5 |
б) º½р¹аº трансформаторлар ¾шiн
Трансформатор ºуаты, кВА |
10-160; 0,5ê |
160-1600; 10 ê |
||
|
ÒÊ |
ÆÊ |
ÒÊ |
ÆÊ |
Ìûñ |
2,0-1,4 |
2,2-2,8 |
2,0-1,2 |
2,0-2,8 |
Алюминий |
1,3-0,9 |
1,3-1,8 |
1,4-1,8 |
1,4-2,0 |
17-кестеде орташа тоº ты¹ызды¹ыны» жуыºтап алын¹ан м¸ндерi к¼рсетiлген, бiраº олар 10%-¹а ауытºулары м¾мкiн.
Орауыштарды есептеу барысында орташа тоº ты¹ызды¹ы бойынша аныºтал¹ан к¼лдене» ºима ауданы арºылы д¼гелек сым ¼лшемдерiн д½рыс та»дау керек. Кей кезде орташа тоº ты¹ызды¹ы бойынша аныºтал¹ан к¼лдене» ºима ауданы тым ¾дкен болса екi сым та»далынуы м¾мкiн. Бастысы осы та»далын¹ан екi сымны» к¼лдене» ºимасыны» аудандарыны» ºосындысы тоº ты¹ызды¹ы бойынша аныºтал¹ан к¼лдене» ºима ауданына те» болу керек. Сым ¼лшемдерi 18-кестеде келтiрiлген.
18-кесте ПБ ж¸не АПБ маркалы мыс ж¸не алюминий д¼»гелек сымдарды» к¼лдене» ºимасы мен оºшаулану ¼лшемдерi. Екi жа¹ыны» оºшаулану ºалы»ды¹ы 2á=0,30 ìì.
Äèà ìåòð, ìì |
ºимасы |
Ìàñ ñà ½ë¹àþû, % |
Äèà ìåòð, ìì |
ºимасы |
Ìàñ ñà ½ë¹àþû, % |
Äèà ìåòð, ìì |
ºимасы |
Ìàñ ñà ½ë¹àþû, % |
ПБ–мыс маркасы |
1,90 |
2,805 |
3,5 |
4,00 |
12,55 |
1,5 |
||
2,00 |
3,14 |
3,0 |
4,10 |
13,2 |
1,5 |
|||
1,18 |
1,094 |
6,0 |
2,12 |
3,53 |
3,0 |
4,25 |
14,2 |
1,5 |
1,25 |
1,23 |
5,5 |
2,24 |
3,94 |
3,0 |
4,50 |
15,9 |
1,5 |
ПБ–мыс маркасы АПБ–алюминий маркасы |
2,36 |
4,375 |
2,5 |
5,00 |
19,63 |
1,5 |
||
2,50 |
4,91 |
2,5 |
5,20 |
21,22 |
1,5 |
|||
2,65 |
5,515 |
2,5 |
|
|
|
|||
1,32 |
1,37 |
5,0 |
2,80 |
6,16 |
2,5 |
АПБ–алюминий маркасы |
||
1,40 |
1,51 |
5,0 |
3,00 |
7,07 |
2,5 |
|||
1,50 |
1,77 |
4,5 |
3,15 |
7,795 |
2,0 |
|||
1,60 |
2,015 |
4,0 |
3,35 |
8,81 |
2,0 |
5,30 |
22,06 |
1,5 |
1,70 |
2,27 |
4,0 |
3,55 |
9,895 |
2,0 |
6,00 |
28,26 |
1,5 |
1,80 |
2,545 |
3,5 |
3,75 |
11,05 |
1,5 |
8,00 |
50,24 |
1,0 |
Оºшауланба¹ан сым ¼лшемдерi
Параллель сымдарды» саны мен оºшаулан¹ан сым ¼лшемдерiнi» к¼бейтiндiсi
Орамны» толыº ºимасы параллель сымдар санымен аныºталады, метр квадрат есебiмен.
П2 = nв2П2II·10-6,
̽íäà¹û – П2II бiр орамны» ºимасы, мм кв. есебiмен. Тоºты¹ызды¹ын наºтылай т¾ссек:
Jîðò=Iñ/Ï2
ТК орауышыны» бiр ºатарда¹ы орамдар саны
nв2
= 1
болса
немесе
nв2
≠ 0
болса
̽íäà¹û:
L—орауыш биiктiгi, мм;
d2из оºшаулан¹ан д¼»гелек сымны» диаметрi немесе т¼ртб½рышты оºшаулан¹ан сымны» ¾лкен жа¹ы, мм,
â – т¼ртб½рышты оºшаулан¹ан сымны» ¾лкен жа¹ы, мм,
W2ºатар –е» жаºын кiшi б¾тiн сан¹а жуыºталады.
ТК орауышта¹ы ºатарлар саны:
V2 – е» жаºын ¾лкен б¾тiн сан¹а дейiн жуыºталады
ТК орауышты» радиалды ¼лшемi а2,м немесе ТК орауышты» ºалы»ды¹ы
а2 = [V2∙d’2из + δмсл( V2 – 1)] ∙ 10-3
̽íäà¹û d’2из - оºшаулан¹ан д¼»гелек сымны» диаметрi немесе т¼ртб½рышты оºшаулан¹ан сымны» кiшi жа¹ы, мм,
мсл– орауышты» ºатарлары арасында¹ы оºшаула¹ыш кабельдiк ºа¹азды» жалпы ºалы»ды¹ы.
Екi ºабатты» ж½мыстыº кернеуi, В
Uìñë=2W2 ºàòàð·Uâ
Аныºтал¹ан екi ºабатты» ж½мыстыº кернеуi бойынша 20-кестеден мсл м¸нi алынады.
20-кесте. к¼пºабатты цилинрлiк орауыштарда¹ы нормальдi ºабатаралыº оºшаулану
Орауышты» екi ºабатыны» ж½мыстыº кернеуi, В |
Кабельдiк ºа¹азды» ºабат саны мен таспа ºалы»ды¹ы |
150-ãå äåéií |
2x0,05 |
151-200 |
1x0,2 |
201-300 |
2x0,12 |
300-1000 |
2x0,12 |
1001-2000 |
3x0,12 |
2001-3000 |
4x0,12 |
3001-3500 |
5x0,12 |
3501-4000 |
6x0,12 |
4001-4500 |
7x0,12 |
4501-5000 |
8x0,12 |
5001-5500 |
9x0,12 |
ТК орауышты» iшкi диматрi, м
Д2в =d + 2а01 ∙ 10-3
ТК орауышты» сыртºы диаметрi, м
Д2н = Д2в + 2а2
Б½л ¼рнектердегi стержень мен ТК орауыш арасында¹ы канал енi а01 15-кестеден алынады.
Орауыш металл массасы, кг,
G0 = СДорт W П0,
М½нда¹ы: С–активтi стерженьдер саны, W–орауышта¹ы орамдар саны, П–орамºимасы, 0–сым материалыны» меншiктi салма¹ы, Дорт–орташа диаметр, м орташа диметр былай аныºталады.
Мыс сым ¾шiн м8900 кг/м. куб, алюминий сымдар ¾шiн
=
а2700 кг/м. куб. ´рнекке ж¸не 0 м¸ндерiн ºойып, мыс сымдар ¾шiн
Gм = 28 · 103с ДсрWП; (14)
Алюминий сым ¾шiн
GА = 8,47 · 103с ДсрWП; (15)
Жо¹ары кернеулi (ЖК) орауышты есептеу
ЖК орауышты есептеу орам санын аныºтаудан басталады.
ЖК орауыштарыны» ж½лдызша болып жал¹ан¹анда¹ы
кернеудi реттеудi» бiр сатысында¹ы орам саны
М½нда¹ы ∆U– орауышты реттеудi» бiр сатысында¹ы кернеу немесе к¼ршiлес тармаºтарды» кернеу айырмасы.
Uв–орауышта¹ы бiр орамны» кернеуi.
ЖК орауыштарыны» ¾шб½рыш болып жал¹ан¹анда¹ы кернеудi реттеудi» бiр сатысында¹ы орам саны
Wp = ∆U/Uв
°детте кернеулердi реттеу сатылары ж¸не осы сатыларда¹ы орамдар саны ¼зара те» болады, ал тармаºтарда¹ы орамдар саны:
Екi сатылы болса:
кернеудi» жо¹ар¹ы сатысы: W1=Wн1+Wр
номинал кернеуiнде: Wн1
кернеудi» т¼менгi сатысы:W2=Wн1-Wр
Т¼рт сатылы бол¹ан кезде:
кернеудi» жо¹ар¹ы сатысы: W1=Wн1+2Wр
кернеудi» т¼менгi сатысы:W2=Wн1-2Wр
Трансформаторды есептеу барысында, реттеу тармаºтарыны» схемасын ¸р студент ¼з еркiмен та»дау керек.
Реттеу тармаºтары схемаларыны» е» жиi ºолданылатын ¾ш т¾рi бар:
бейтарап iргесiнде (4-а сурет)
айналымды (4-б сурет)
тура (4-в сурет)
Трансформаторды» ¾ш фазалары бiрдей бол¹андыºтан суретте бiр фазаны» ¹ана кескiнi к¼рсетiлген.
4- сурет: Трансформаторлардың фазалық оамдардың реттеу тармаºтарының схемалары
4а - бейтарап iргесiнде , 4б – айналымды, 4в - тура
Тармаºтарды бейтарап iргесiнде реттеу схемасында нейтрал ж½лдызды» кернеуiн алу ¾шiн орауыш фазаларын с¸йкестендiрiп жал¹анады, мысалы: X1-Y1-Z1; X2-Y2-Z2; X3-Y3-Z3; ж¸не т.б. Тармаºтарды бейтарап iргесiнде реттеу схемасында бес тармаº болса, бiрiншi жал¹ануда е» к¼п орам саны (+5%), ¾шiншiсiнде номиналды, бесiншiсiнде е» аз орам саны (-5%) болады, ал екiншi ж¸не т¼ртiншi жал¹ануларда с¸йкесiнше +2,5% ж¸не –2,5% орам саны болады.
Тармаºтарды бейтарап iргесiнде реттеу схемасын ºуаты 630 кВА-ге дейiн болатын трансформаторларда ºолданылады.
Тармаºтарды айналымды реттеу схемасыны» бейтарап iргесiнде реттеу схемасынан ерекшелiгi реттеуiш б¼лiгi орауышты» шетiнде немесе б¾йiрiнде емес, ортасында орналасады. С¸йкесiнше бiр сатыдан екiншi саты¹а ауысºан кезде орауышты» шетiнде немесе б¾йiрiнде емес, ортасында¹ы орамдар ажыратылады. Осы себептi бiрiншi ж¸не екiншi реттiк орауыштар арасында¹ы магниттiк тепе-те»дiк онша б½зылмайды.
Тура реттеу схемасында тармаºтар фазаларды» ортасында орналасады. Орауыштарды» екi жа¹ы да симметриялы болады. Фазалыº орауыш тармаºтарын ¼зара жал¹ау керектi кернеу сатыларын алу¹а болады. А2–А3, В2–В3, С2–С3 болып жал¹ан¹ан кезде бiрiншi сатыны (+5%), А3–А4, В3–В4, С3–С4 болып жал¹ан¹ан кезде екiншi сатыны (+2,5%), А4–А5, В4–В5, С4–С5 – номиналды ¾шiншi сатыны, А5–А6, В5–В6, С5–С6 –т¼ртiншi сатыны (-2,5%), А6–А7, В6–В7, С6–С7–бесiншi сатыны (-5%) ала аламыз.
°детте ЖК орауыштарында реттегiш тармаºтар ж¾ктеме тербелген кезде т½тынушыларда¹ы электр энергиясыны» кернеуiн бiр ºалыпта ½стап т½ру ¾шiн ºолданылады. Т¼мендеткiш трансформаторларда ТК орауыштарда кернеудi к¼теру немесе т¼мендету керек болса, с¸йкесiнше ЖК орамдар санын азайту немесе к¼бейту керек. Кернеудi бiр ºалыпта ½стап т½ру ¼те ºиын¹а т¾седi ж¸не ½заº уаºытты талап етедi.
ЖК орауышты» биiктiгi ТК орауыш биiктiгiне те».
ЖК орауышта¹ы тоº ты¹ызды¹ы алдын-ала былай аныºталады.
J12jîðò-j1
ЖК орауышы орамыны» ºимасы
П1’ = I1/( j1 10-6).
Осы аныºтал¹ан ºима бойынша 18-кестеден сым ¼лшемдерiн аламыз.
Сымның
маркасы х
nв1
х
,
мм.
´рнектi» б¼лiмiндегi оºшауланба¹ан, ал алымында¹ы оºшаулан¹ан сымны» диаметрлерi. ïâ1–параллель сымдарды» саны.
Орамны» толыº ºимасы, м.кв есебiмен:
П1
= nв1П
Ł10-6,
Тоº ты¹ызды¹ын наºтылай т¾ссек, А/м.кв
J1=I1/П2
ЖК орауышты» бiр ºатарында¹ы орамдар саны:
W1қатар
=
W1ºатар е» жаºын кiшi сан¹а жуыºталады.
ЖК орауышта¹ы ºатарлар саны
V1 е» жаºын б¾тiн ¾лкен сан¹а жуыºталады.
Екi ºабатты» ж½мыстыº кернеуi, В
Uìñë=2W1 ºàòàð·Uâ
Аныºтал¹ан екi ºабатты» ж½мыстыº кернеуi бойынша 20-кестеден мсл м¸нi алынады.
ЖК орауышты» радиалды ¼лшемi а2,м немесе ЖК орауышты» ºалы»ды¹ы
а1=[d1 ‘V1 + δмсл (V1- 1)] ∙ 10-3
мсл– орауышты» ºатарлары арасында¹ы оºшаула¹ыш кабельдiк ºа¹азды» жалпы ºалы»ды¹ы.
ЖК орауышты» iшкi диматрi, м
Д1в = Д2н +2а12 ∙ 10-3
ЖК орауышты» сыртºы диаметрi, м
Д1н = Д1в +2а1
Б½л ¼рнектердегi стержень мен ЖК орауыш арасында¹ы канал енi а01 15-кестеден алынады.
Дср1
=
(14) ж¸не (15) формулалар арºылы ЖК орауышыны» металл массасын аныºтау керек.
²ûñºà ò½éûºòàëó
параметрлерiн есептеу
²ысºы т½йыºталу шы¹ындарын есептеу
МЕСТ 16110–82 бойынша екiорауышты трансформаторларды» ºысºа т½йыºталуы дегенiмiз номиналды жиiлiкте, номинал ºуатта екiншi орам т½йыºтал¹ан кезде, бiрiншi орамда болатын шы¹ын. Екi орауышта да номиналды ºуаттар те» болады деген т½жырым бар.
Дайын трансформаторларда¹ы толыº ºысºа т½йыºталу шы¹ындары техникалыº шарттардан немесе МЕСТ кепiлдiк м¸ндерiнен 10%-дан аспау керек.
Трансформаторды» ºысºа т½йыºталу шы¹ыныны» м¸ндерi есептелiнуi немесе iс ж¾зiнде т¸жiрибе бойынша аныºталуы м¾мкiн.
Мыс сымды орауыштарда¹ы шы¹ындар, Вт
Рор1 = 2,4 · 10-12j12Gм1
Рор2 = 2,4 · 10-12j22Gм2 ,
м½нда¹ы j1 мен j2–ЖК ж¸не ТК орауыштарда¹ы тоº ты¹ызды¹ы, ал Gм1 мен Gм2– ЖК ж¸не ТК орауыштарыны» металл массалары.
Алюминий сымды орауыштар ¾шiн
Рор1 = 12,75 Ł10-12 j12 Gа
Рор2 = 12,75 Ł10-12 j22 Gа
²ысºа т½йыºталу кернеуiн аныºтау
²ысºа т½йыºталу кернеуi трансформаторда¹ы кернеудi» º½лауын, оны» сыртºы сипаттамасын ж¸не ºысºа т½йыºталу то¹ын аныºтайды. Трансформаторды параллель ж½мысºа ºосу ¾шiн де оны елеу керек.
Барлыº трансформаторларды» ºысºа т½ыйºталу кернеуiн ж¸не оны» º½раушыларын номинал кернеуiнен пайыз есебiмен к¼рсету, ал активтi º½раушысын майлы ж¸не º½р¹аº трансформаторлар ¾шiн ºызу т¼зiмдiлiгi А, Е, В кластарында¹ы орауыштарды жабдыºтау температурасын (75С)-та, ºызу т¼зiмдiлiгi F, H, C, кластарында¹ы орауыштарды жабдыºтау температурасы (115 С) градуста аныºтау ºалыптасºан.
²ысºа т½йыºталу кернеуiнi» активтi º½раушысы мына формула арºылы аныºталады, %
м½нда¹ы Роб–трансформатор орауыштарында¹ы шы¹ындар ºосындысы,Вт; ал Sн–трансформаторды» номиналды ºуаты, кВА:
ысºа т½йыºталу кернеуiнi» реактивтi º½раушысы мына формула арºылы аныºталады, %
(16)
Жо¹арыда¹ы ¼рнектегi барлыº шамалар бiзге белгiлi, себебi бiз оларды есептеген болатынбыз.
(16) формулада¹ы келтiрiлген жазылу каналыны» енi ар, орауыштарды» ºалы»ды¹ы ¼зара те» немесе бiр-бiрiнен онша ерекшеленбейтiн болса, мына формуламен аныºталуы м¾мкiн
идеалды параллель ¼рiстi» реалды жазылу ¼рiсiнен ауытºу
ар
коэффициентi Кр т¼мендегi формуладан аныºталады
Кр
≈
1 -
(17)
°детте трансформатор орауыштары концентрлi, ал орамдары тегiс орналасºан болса, Кр м¸нi 0,93 ж¸не 0,98 аралы¹ында болады.
²ысºа т½йыºталу кернеуiнi» реактивтi ж¸не активтi º½раушылары аныºтал¹аннан кейiн ²ысºа т½йыºталу кернеуiн есептеу керек
Осы ¼рнек арºылы аныºтал¹ан ºысºа т½йыºталу кернеу м¸нi тапсвырмада берiлген ºысºа т½йыºталу кернеу м¸нiмен сай келуi керек. Егер есептелген м¸н берiлген м¸ннен ауытºуы 10%-дан аспау керек. Асып кеткен жа¹дайда осы¹ан дейiн аныºтал¹ан м¸ндердi» д½рыс болма¹аны. Ол ¾шiн ºысºа т½йыºталу кернеуiнi» реактивтi º½раушысын аныºта¹анда¹ы орауышты» биiктiгiн, радиалды ¼лшемдерiн ¼згерту керек. Сонымен ºатар магниттiк ж¾йе стерженiнi» диаметрiн немесе онда¹ы индукция м¸нiн ¼згерту ерекше ыºпал етедi.
²ысºа т½йыºталу кезiндегi орауыштарды» ºызуын ж¸не орауыштарда¹ы механикалыº к¾штердi аныºтау
Трансформаторды» ºысºа т½йыºталу процесi апаттыº режим болып табылады. Орауыштарда¹ы тоº номинал тоººа ºара¹анда бiрнеше есе ½л¹аяды, осыны» салдарынан ¼те ºатты ºызады ж¸не орауыштар мен оны» б¼лшектерiне механикалыº к¾штер ¸сер етедi. ²ысºа т½йыºталу кезiнде орауыштарды» механикалыº берiктiгiн тексеру ¾шiн мына шамаларды:
ºысºа т½йыºталу кезiнде е» ¾лкен ºалыптасºан тоºты ж¸не е» ¾лкен екпiндi тоºты
орауыштар мен оны» б¼лшектерi арасында¹ы механикалыº к¾штердi
ºысºа т½йыºталу кезiндегi орауыштарды» температурасын аныºтау керек.
Сонымен ºысºа т½йыºталу кезiндегi ºалыптасºан тоº
М½нда¹ы Iном–с¸йкес орауышты» номиналды то¹ы, А; Sном–трансформаторды» номинал ºуаты, МВА; Sк–электр торабыны» ºысºа т½йыºталу ºуаты, МВА,–б½л ºуатты» м¸нi 21-кестеден алынады. Uк –трансформаторды» ºысºа т½йыºталу кернеуi,%
21-кесте.
ЖК кернеу класы, кВ |
6-10 |
10-35 |
электр торабыны» ºысºа т½йыºталу ºуаты, МВА |
500 |
2500 |
²ысºа т½йыºталу то¹ы ºалыптасºан тоºтан асып кетiп, орауыштар арасында механикалыº к¾штердi» пайда болуына септiгiн тигiзедi. Трансформаторларды» жалпы теориясына с¾йенетiн болсаº, осы тоºты ºысºа т½йыºталуды» екпiндi то¹ы деп атау¹а болады, ж¸не ол былай аныºталады.
,
(18)
Кмах – ºысºа т½йыºталу то¹ыны» максималды апериодтыº º½раушысын ескеретiн коэффициент
22-кестеде Up/Ua м¸ндерiне с¸йкестендiрiлiп
Кmax
ì
¸íäåði
ê¼ðñåòiëãåí.
Up/Ua |
1,0 |
1,5 |
2,0 |
3,0 |
4,0 |
Кmax |
1,51 |
1,63 |
1,75 |
1,95 |
2,09 |
Up/Ua |
5,0 |
6,0 |
8,0 |
10,0 |
14 < |
Кmax |
2,19 |
2,28 |
2,38 |
2,46 |
2,55 |
²ысºа т½йыºталу кезiнде орауыштар мен оны» б¼лшектерi арасында¹ы механикалыº к¾штер ¾лкен ºауiп т¼ндiредi. Механикалыº к¾штердi елемеген жа¹дайда орамдарды» деформациялануына, ¾зiлуiне немесе орауыштарды» ºирауына ¸келiп со¹уы м¾мкiн.
Механикалыº к¾штер магниттiк ¼рiстегi ж¸не орауыштарда¹ы тоºтарды» ¼зара ¸серлесуiнен пайда болады.
;
(19)
Радиалды к¾ш былай аныºталады, Н
М½нда¹ы Кр – (17) формула бойынша есептелiнедi.W–орамдарды» жалпы саны, ЖК орауыштар ¾шiн орта»¹ы сатыда¹ы орамдар саны. Iк мах–(18) формуладан есептелген с¸йкес орауышты» ºысºа т½йыºталу кезiндегi максимал тоº м¸нi.
(19) формуладан жалпы к¾ш аныºтал¹ан болатын, ол к¾ш сыртºы орауышºа ¸сер етiп, оны созу¹а тырысады. Шамасы д¸л осындай тек ба¹ыты ºарама-ºарсы к¾ш iшкi орауышºа ¸сер етiп, оны сы¹у¹а тырысады. Осы екi к¾штi» екеуi де екi орауыш айналасында бiрºалыпты таратыл¹ан.
°детте орауыштарды» механикалыº берiктiгiн аныºтау ¾шiн радиалды к¾ш Fс р ¸серiнен пайда болатын ТК орауышта¹ы сы¹ылу кернеуiн есептейдi.
Fñ ð=Fð/2
Iшкi орауышты» сы¹ылуына ж½мсалатын к¾ш аныºтал¹аннан кейiн, ТК орауышты» сы¹ылу кернеуi мына формула арºылы аныºталады, МПа
,
(20)
W– ТК орауышта¹ы орамдар саны, П–бiр орауышты» к¼лдене» ºимасыны» ауданы.
ТК орауышты» берiктiгiн ºамтамасыз ету ¾шiн Gс р м¸нi мыс орауыштарда 30 МПа-дан, ал алюминий орауыштарда 15 МПа-дан астырмау керек.
²ысºа т½йыºталу процесi ¼те аз уаºыт iшiнде ¼тетiндiктен, орауыштан май¹а немесе ауа¹а жылу берiлiп ¾лгермейдi де осы жылулар орауышта жиналып, орауышты ºыздырады. Осы ºыздыру температурасын ºысºа т½йыºталу кезiндегi орауышты» температура деп атаймыз. Ол мына формула арºылы аныºталады.
ыс орауыштар ¾шiн
Алюминий орауыштар ¾шiн
М½нда¹ы tк–ºысºа т½йыºталуды» е» ½заº созылуы; майлы трансформаторлар ¾шiн–4С, ал º½р¹аº трансформаторлар ¾шiн – 3С; ал орауышты» бастапºы температурасы бС деп ºабылдаймыз.
МЕСТ 11677–85 бойынша ºысºа т½йыºталу кезiндегi орауыштарда р½ºсат етiлген температура шектерi 23-кестеде к¼рсетiлген.
23-кесте. ²ысºа т½йыºталу кезiндегi орауыштарда р½ºсат етiлген температура шектерi
Суытылу т¸сiлi |
Майлы |
Ауамен |
|||||
Орауыш металы |
ìûñ |
aëþì |
ìûñ |
алюминий |
|||
Оºшаулану класы |
À |
À |
À |
Å |
B,F,H |
A |
E,B,F,H |
Р½ºсат етiлген температура |
250 |
200 |
180 |
250 |
350 |
180 |
200 |
Мыс орауышты» 250 С градусºа жету уаºыты
Алюминий орауышты» 200 С градусºа жету уаºыты
Трансформаторды»
магниттiк ж¾йесiн есептеу
магниттiк ж¾енi» ¼лшемдерiн аныºтау
Орауыштарды, ºысºа т½йыºталу параметерлерiн толыº есептеп бол¹аннан кейiн магнитiк ж¾йенi аºыр¹ы рет есептеу барысында, стержень мен ярмоны» к¼лдене» ºимасыны» аудандарын, пакет ¼лшемдерiн–пластина енi мен пакет ºалы»ды¹ын, суыту каналдарыны» ¼лшемдерiн ж¸не орналасуын, стержень мен ярмоны» толыº ж¸не активтi ºималарын, стержень биiктiгiн, стержень осьтерiнi» ара ºашыºты¹ын, магниттiк ж¾йе б½рышыны», стерженi мен ярмосыны» массасын ж¸не магнитiк ж¾йенi» толыº металл массасын ºайтадан д¸лiрек ж¸не наºтылай есептеймiз.
Стержень мен ярмоларда¹ы магнитiк индукция ба¹ыттары болатты жаю ба¹ытына с¸йкес келу керек. Ол ¾шiн пластина ½зындыºтары рулон ½зынды¹ыны» бойында, ал енi рулон енiмен беттесу керек.
Магнитiк ж¾йедегi стержень мен ярмода¹ы пластиналар енiнi» м¸ндерi, болат рулоныны» енi 650, 750, 860 немесе 1000 мм бол¹анда болат ºалды¹ы минималды болатындай етiп та»далыну керек. ²азiргi кезде пластиналар енi 5 мм сайын 40 мм-ден 985 мм-ге дейiнгi аралыºта дайындалып шы¹арылады.
Жазыº магниттiк ж¾йе стерженiнi» пакеттер саны мен ¼лшемдерiн ºабылдау кезiнде, ше»бермен ºоршал¹ан сатылы пiшiн ауданы максималды болу керек. Сатылар саны к¼бейсе, ше»бер ауданын толтыру коэффициентi Ккр де ½л¹аяды. Бiраº б½л ºасиет магниттiк ж¾йенi º½растыру ºиын¹а т¾седi.
Стерженнi» к¼лдене» ºимасында¹ы сатылы пiшiн ауданы, м.кв есебiмен
Стерженнi» актив ºимасы
Пс = КзПф.с
Д¸л осылай ярмо ¾шiн де есептелiнедi.
,
Пя = КзПф.я
Жо¹арыда¹ы формулалар бойынша аныºтал¹ан жазыº магниттiк ж¾йедегi ярмо Пф.я. ж¸не стерженнi» Пф.с. к¼лдене» ºималарыны» наºты м¸ндерi 24-кестеде к¼рсетiлген. Б½л кестеде сонымен ºатарстержень диаметрi 0,08-0,180 м болатын магниттiк ж¾йенi» бiр б½рышыны» к¼лемi келтiрiлген.
24-кесте.
d,ì |
Ïô.ñ., ñì.êâ |
Ïô.ÿ. ñì.êâ |
Vб, ñì.êóá |
d,ì |
Ïô.ñ. ñì.êâ |
Ïô.ÿ. ñì.êâ |
Vб, ñì.êóá |
0,08 |
43,3 |
44,8 |
280,8 |
0,12 |
104,9 |
106,5 |
1050 |
0,085 |
50,8 |
51,6 |
356,4 |
0,125 |
112,3 |
115,3 |
1194 |
0,09 |
56,7 |
58,2 |
426,4 |
0,13 |
121,9 |
124,9 |
1299 |
0,095 |
62,9 |
63,7 |
488,0 |
0,14 |
141,5 |
144,0 |
1620 |
0,10 |
72,0 |
73,2 |
596,8 |
0,15 |
161,7 |
165,9 |
2040 |
0,105 |
79,3 |
80,1 |
683,0 |
0,16 |
183,5 |
188,3 |
2470 |
0,11 |
86,2 |
89,7 |
790,2 |
0,17 |
208,5 |
214,1 |
2908 |
0,115 |
93,2 |
95,4 |
818,8 |
0,18 |
232,8 |
237,6 |
3452 |
Жазыº магниттiк ж¾йенi» ºималарын аныºта¹аннан кейiн стержень биiктiгi lс мен к¼ршiлес стержень осьтерiнi» ара ºашыºты¹ын С есептеу керек.
̽íäà¹û
және
-
орауыштан т¼менгi ж¸не жо¹ар¹ы ярмо¹а
дейiнгi ара ºашыºтыº. Егер орауыштарды»
пресстейтiн саºиналары
және
-
болмаса, онда тек 10 ж¸не 9-кестедегi
м¸лiметтердi ºолданамыз. 5-суреттi ºара»ыз
К¼ршiлес стержень осьтерiнi» ара ºашыºты¹ын С
,
̽íäà¹û Д111 – ЖК орауышты» сыртºы диаметрi,м;
а22’–9-кестеден алынатын екi стерженнi» арасында¹ы ºашыºтыº.
Жазыº магниттiк ж¾йедегi болат массасы тiк б¼лшектер мен б½рыштар массасыны» ºосындысы арºылы аныºталады. Магниттiк ж¾йенi» б½рышы деп ярмо мен стерженнi» призмат¸рiздес немесе цилиндрт¸рiздес беттiктерiнi» ºиылысуынан ºалыптасатын к¼лемдiк б¼лiгi.
6-кестеден алын¹ан ярмо мен стержень ¼лшемдерi ¾шiн магниттiк ж¾йе б½рышыны» к¼лемiн 24-кестеден ºабылдау¹а болады. Болат б½рышыны» массасын мына формула арºылы есептеймiз, кг
Ярмо болатыны» массасын ярмо б¼лшектерi массаларыны» ºосындысы ретiнде аныºтау¹а болады, кг
,
сонда ярмоны» толыº болат массасы
м½нда¹ы С–стерженьдер саны, ¾шфазалы трансформаторлар
Gя “ =4Gу/2=2Gу
¾шiн С=3; бiрфазалы болса С=2; Пя–ярмоны» активтi ºимасы, болат–трансформаторлыº болат ты¹ызды¹ы, кг/м.куб (ыстыº к¾йiнде жазыл¹ан болаттар ¾шiн 7550, ал суыº к¾йiнде жазыл¹ан болаттар ¾шiн 7650 кг/м.куб.)
Стержень болатыны» массасы да екi ºосындыдан т½рады.
Магниттiк ж¾йенi» толыº болат массасы ярмо мен стержень болат массалрыны» ºосындысынан т½рады, кг
Трансформаторды»
бос ж¾рiс шы¹ындарын аныºтау
Трансформаторды» бiр орауышы айнымалы кернеу к¼зiнен ºоректенiп, ал екiншi орауышы ажыратыл¹ан жа¹дайында ж½мыс iстеуi бос ж¾рiс режимi деп аталады. Номиналды жиiлiк, номиналды кернеуде трансформаторды» бiрiншi орауышында пайда болатын шы¹ындар бос ж¾рiс шы¹ындары деп аталады.
Трансформаторды» бос ж¾рiс шы¹ындары Рх магниттiк шы¹ындардан, я¹ни активтi материалдарда¹ы шы¹ындардан, ºысºа т½йыºталу то¹ы ¸серiнен бiрiншi орауышта пайда болатын шы¹ындардан ж¸не оºшаулануда¹ы диэлектрлiк шы¹ындардан т½рады. Оºшаулануда¹ы диэлектрлiк шы¹ындар жо¹ары жиiлiктерде ж½мыс iстейтiн трансформаторларда ерекше орын алады, ал стандартты 50 Гц жиiлiкке арнал¹ан к¾штiк трансформаторларда ¼те аз ж¸не олар ескерiле ºоймайды. Сонымен ºатар к¾штiк трансформаторларда бiрiншi орауышта¹ы шы¹ындар да ескерiлмейдi, лар жалпы бос ж¾рiс шы¹ыныны» 1 ¹ана º½райды.
Магниттiк ж¾йенi» активтi болат шы¹ындары бос ж¾рiс шы¹ындарыны» негiзгi б¼лiгiн º½райды. Б½л магниттiк шы¹ындар гистерезис ж¸не º½йынды тоº ¸серiнен пайда бол¹ан шы¹ындар деп екiге б¼лiнедi. Суытыл¹ан к¾йiнде жазыл¹ан ºалы¹ды¹ы 0,35-0,30 мм болатын электротехникалыº болаттарда гистерезис шы¹ындар25-35 -ын, ал º½йынды тоº шы¹ындары жалпы шы¹ындарды» 75-65-ын º½райды. Т¸жiрибеде магниттiк шы¹ындарды б¼лмей жалпы т¾рде аныºтайды. Берiлген жиiлiкте ж¸не шы¹ын индукциясыны» бiрºалыпты тарау жа¹дайында индукцияны болат массасыны» бiрлiгiмен аныºтайды. Болатты т¸жiрибелiк зерттеу барысында берiлген индукцияны» болат массасыны» шы¹ынына т¸уелдiлiгiн кестеге енгiзiп, меншiктi шы¹ын ºисы¹ын т½р¹ызады. P=f(B) болатты» меншiктi ж¸не жалпы шы¹ындары индукция мен жиiлiк ¼згерiсiмен аныºталады.
Жазыº магниттiк ж¾йедегi стержень мен ярмоларда¹ы магниттiк индукция орауыш орамында¹ы есептелген кернеу ж¸не наºты ºабылдан¹ан ярмо мен стержень ºималары бойынша аныºталады.
Вс=Uв /(4,44 ƒ Пс);
Вя=Uв /(4,44 ƒ Пя);
Трансформаторды» бос ж¾рiс шы¹ыны таспалардан жинал¹ан магниттiк ж¾йенi» º½рылысы, ¸р б¼лшектi» болат массасы, осы ¸р б¼лшектегi магнит индукциясы, болат ºасиетi, таспалар ºалы»ды¹ы ж¸не дайындалу технологиясы арºылы аныºталады.
Трансформаторды» бос ж¾рiс шы¹ынын мына ¼рнектен есептепалу¹а болады
Рx = Кд (ΔРсGс +ΔРяGя),
М½нда¹ы Ря ж¸не Рс ярмо немесе стержень болатыны» 1 кг-ында¹ы меншiктi шы¹ыны, б½л шы¹ын болат маркасына, оны» ºалы»ды¹ына байланысты, немесе Вс ж¸не Вя индукция м¸ндерi бойынша 25-кестеден та»далынып алынады. КД коэффициентi стержень диаметрiне байланысты 1,05-1,07 аралы¹ында болады.
25-кесте
Ð Âò/êã |
Ð3 Âò/ì.êâ |
||||
Â,òë |
3404,035ìì |
3404,030ìì |
3405,030ìì |
Бiр таспа |
Екi таспа |
1,30 |
0,785 |
0,755 |
0,715 |
435 |
620 |
1,32 |
0,814 |
0,779 |
0,739 |
448 |
642 |
1,34 |
0,843 |
0,803 |
0,763 |
461 |
664 |
1,36 |
0,872 |
0,827 |
0,787 |
474 |
686 |
1,38 |
0,901 |
0,851 |
0,811 |
497 |
708 |
1,40 |
0,930 |
0,875 |
0,835 |
500 |
730 |
1,42 |
0,964 |
0,906 |
0,860 |
514 |
754 |
1,44 |
0,998 |
0,937 |
0,869 |
526 |
778 |
1,46 |
1,032 |
0,968 |
0,916 |
542 |
802 |
1,48 |
1,066 |
0,999 |
0,943 |
556 |
826 |
1,50 |
1,100 |
1,030 |
0,970 |
570 |
850 |
1,52 |
1,134 |
1,070 |
1,004 |
585 |
878 |
1,54 |
1,168 |
1,110 |
1,038 |
600 |
906 |
1,56 |
1,207 |
1,150 |
1,074 |
615 |
934 |
1,58 |
1,251 |
1,190 |
1,112 |
630 |
962 |
1,60 |
1,295 |
1,230 |
1,150 |
645 |
990 |
1,62 |
1,353 |
1,278 |
1,194 |
661 |
1017 |
1,64 |
1,411 |
1,326 |
1,238 |
677 |
1044 |
1,66 |
1,472 |
1,380 |
1,288 |
695 |
1071 |
1,68 |
1,536 |
1,440 |
1,344 |
709 |
1098 |
1,70 |
1,600 |
1,500 |
1,400 |
725 |
1125 |
1,72 |
1,672 |
1,560 |
1,460 |
741 |
1155 |
1,74 |
1,744 |
1,620 |
1,520 |
757 |
1185 |
1,76 |
1,824 |
1,692 |
1,588 |
773 |
1215 |
1,78 |
1,912 |
1,776 |
1,664 |
789 |
1245 |
1,80 |
2,000 |
1,860 |
1,740 |
805 |
1275 |
1,82 |
2,090 |
1,950 |
1,815 |
822 |
1305 |
1,84 |
2,180 |
2,040 |
1,890 |
839 |
1335 |
1,86 |
2,270 |
2,130 |
1,970 |
856 |
1365 |
1,88 |
2,360 |
2,220 |
2,060 |
873 |
1395 |
Трансформаторды»
áîñ æ¾ðiñ òî¹ûí àíûºòàó
Номиналды жиiлiк ж¸не номиналды синусоидалды кернеуде бiрiншi орауышта пайда болатын тоº бос ж¾рiс то¹ы деп аталады.
Трансформаторды» бос ж¾рiс то¹ын аныºтау кезiнде оны» активтi ж¸не реактивтi º½раушыларын есептеп алу керек.
Бос ж¾рiс то¹ыны» активтi º½раушысы, А
Iáæ à=Px/(mUô)
М½нда¹ы Рх–бос ж¾рiс шы¹ыны,Вт; Uф–бiрiншi реттiк орауышты» фазалыº кернеуi,В.
°детте бос ж¾рiс тоºтары ж¸не оны» º½раушыларыны» абсолюттi м¸ндерiн емес, сол тоºтарды» трансформаторды» номинал то¹ына ºатынасын септеп, оларды пайыз есебiмен к¼рсетедi.
Сонда активтi º½раушы,%
немесе iоа = Рх /(10S),
Трансформаторды» магнит тiзбегiнде ºуыстарды» болуы бос ж¾рiс то¹ыны» реактивтi º½раушысын есептеудi к¾рделендiредi. Себебi магниттiк ж¾йе т¼рт б¼лiктен: ярмодан, стерженнен, магниттiк ж¾йенi» б½рыштары мен ºуыстардан т½ратын бол¹андыºтан, осы ¸р б¼лiктi» магниттелу ºуатын жеке жеке есептеп, оларды ºосу арºылы ¹ана жалпы магниттелу ºуатын ала аламыз.
Магниттiк ж¾йедегi ºуыстарды» магниттелу ºуаты шартты магниттелмейтiн ºуыстар, сол т¾йiсу орнында¹ы болат ауданыны» ºимасы, я¹ни ярмо немесе стерженнi» активтi ºимасы, ж¸не ¸рбiр болат маркасына б¼лек есептелетiн активтi ºима ауданыны» бiрлiгiне ºатысты меншiктi магниттелу ºуаты q3, ВА/м.кв арºылы аныºталады.
Болатты т¸жiрибелiк зерттеу кезiндегi 1кг болатºа немесе 1м.кв ºуыс ауданына ºатысты магниттелу ºуаты толыº ºуат немесе оны» реактивтi º½раушысы ретiнде аныºталуы м¾мкiн. 26-кестеде 3404 ж¸не 3405 болат маркалары ¾шiн толыº меншiктi магниттелу ºуаттары к¼рсетiлген.
26-кесте.²алы»дыºтары 0,35 ж¸не 0,30 мм болатын 3404,3405 маркалы болаттар ¾шiн 50 Гц жиiлiктегi ж¸не ¸рт¾рлi м¸ндi индукцияларда¹ы болатты» меншiктi магниттелу ºуаттары.
Â, Òë |
Болат маркасы ж¸не ºалы»ды¹ы |
q3, ÂÀ/ì.êâ |
||||
3404, 0,35ìì |
3404, 0,30ìì |
3405, 0,35ìì |
3404, 0,30ìì |
3404 |
3405 |
|
1,30 |
,900 |
0,870 |
0,860 |
0,850 |
7400 |
6000 |
1,32 |
0,932 |
0,904 |
0,892 |
0,880 |
8200 |
6640 |
1,34 |
0,964 |
0,938 |
0,924 |
0,910 |
9000 |
7280 |
1,36 |
0,996 |
0,972 |
0,956 |
0,940 |
9800 |
7920 |
1,38 |
1,028 |
1,006 |
0,988 |
0,970 |
10600 |
8560 |
1,40 |
1,060 |
1,040 |
1,020 |
1,000 |
11400 |
9200 |
1,42 |
1,114 |
1,089 |
1,065 |
1,041 |
12440 |
10120 |
1,44 |
1,168 |
1,139 |
1,110 |
1,082 |
13480 |
11040 |
1,46 |
1,222 |
1,188 |
1,156 |
1,123 |
14520 |
11960 |
1,48 |
1,276 |
1,238 |
1,210 |
1,161 |
15560 |
12880 |
1,50 |
1,330 |
1,289 |
1,246 |
1,205 |
16600 |
13800 |
1,52 |
1,408 |
1,360 |
1,311 |
1,263 |
17960 |
14760 |
1,54 |
1,486 |
1,431 |
1,376 |
1,321 |
19320 |
15720 |
1,56 |
1,575 |
1,511 |
1,447 |
1,383 |
20700 |
16800 |
1,58 |
1,675 |
1,600 |
1,524 |
1,449 |
22100 |
18000 |
1,60 |
1,775 |
1,688 |
1,602 |
1,526 |
23500 |
19200 |
1,62 |
1,958 |
1,850 |
1,748 |
1,645 |
25100 |
20480 |
1,64 |
2,131 |
2,012 |
1,894 |
1,775 |
26700 |
21760 |
1,66 |
2,556 |
2,289 |
2,123 |
1,956 |
28600 |
23160 |
1,68 |
3,028 |
2,681 |
2,435 |
2,188 |
30800 |
24680 |
1,70 |
3,400 |
3,073 |
2,747 |
2,420 |
33000 |
27000 |
1,72 |
4,480 |
4,013 |
3,547 |
3,080 |
35400 |
28520 |
1,74 |
5,560 |
4,953 |
4,347 |
3,740 |
37800 |
30840 |
1,76 |
7,180 |
6,364 |
5,551 |
4,736 |
40800 |
33000 |
1,78 |
9,340 |
8,247 |
7,161 |
6,068 |
44400 |
35000 |
1,80 |
11,500 |
10,130 |
8,770 |
7,400 |
48000 |
37000 |
1,82 |
20,240 |
17,670 |
15,110 |
12,540 |
52000 |
39800 |
1,84 |
28,980 |
25,210 |
21,450 |
17,680 |
56000 |
43600 |
1,86 |
37,720 |
32,750 |
27,790 |
22,820 |
60000 |
47400 |
1,88 |
46,460 |
40,290 |
34,130 |
27,960 |
64000 |
51200 |
Трансформаторды» толыº магниттелу ºуатын, ВА, мына формула арºылы аныºтаймыз.
Qx = Qx.c + Qx.я + Qx.з = qcGc + qяGя +∑n3q3П3,
м½нда¹ы qс мен qя –индукция м¸ндерi бойынша 26-кестеден алын¹ан стержень мен ярмоны» меншiктi магниттелу ºуаттары, ВА/кг; Gс пен Gя –стержень мен ярмоны» болат массалары,кг; nº–магниттiк ж¾йедегi магниттелмеген ºуыстар саны, qº–меншiктi магниттелу ºуаты,ВА/м.кв, стрежень индукциясы бойынша магниттелмеген ºуыстар ¾шiн 26-кестеден алынады; Пº–ºуыс ауданы, я¹ни стержень немесе ярмоны» активтi ºимасы,м.кв.
Бос ж¾рiс кезiндегi толыº фазалыº тоº,А
Ix = Qx/(mUф).
Бос ж¾рiс то¹ыны» номиналды тоººа ºара¹анда¹ы салыстырмалы м¸нi, пайыз есебiмен
i0 = Qx/10S.
Бос ж¾рiс то¹ыны» активтi º½раушысыны» фазалыº м¸нi,А
Ix.а = Рх/(mUф)
Ал салыстырмалы м¸нi
Iоа = Рх/(10S).
Бос ж¾рiс то¹ыны» реактивтi º½раушысы
Ix.р
=
Салыстырмалы м¸нi
iop
=
Бос ж¾рiс то¹ыны» аныºтал¹ан м¸нi тапсырмада берiлген м¸нмен с¸йкес келуi немесе 30%-¹а ауытºуы м¾мкiн.
Магниттелу ºуаттары арºылы бiз трансформаторды» барлыº стерженьдерi ¾шiн орташа бос ж¾рiс то¹ын аныºта¹ан болатынбыз. Симметриялы магниттiк ж¾йелерде мысалы бiрфазалы трансформаторларда, осы орташа м¸н ¸р стержень ¾шiн на¹ыз бос ж¾рiс то¹ы м¸нiмен с¸йкес келедi. Ал симметриялы емес магниттiк ж¾йелерде орта»¹ы стерженьдегi бос ж¾рiс то¹ы шеткi стерженьдерге ºара¹анда кiшiлеу болады. Б½л жа¹дайда трансформаторды» бос ж¾рiс то¹ы ретiнде орта»¹ы фазада¹ы м¸нi алынады.
Меншiктi жылулыº ж¾ктеменi аныºтау
Меншiктi жылулыº ж¾ктеме
М½нда¹ы S1 суыт ,S2 суыт Sб суыт– с¸йкесiнше ЖК,ТК орауыштарыны» ж¸не болат ¼зекшесiнi» суытылатын беттерi,
Sохл1 = 2КзакДср1hоб;
Sохл2 = 2КзакДср2hоб;
Sохл.с = m1КзакДlст + 2Даlа,
М½нда¹ы Дя ,Дс, –стержень мен ярмоны» диаметрлерi,м; lя –ярмоны» ½зынды¹ы, lя =2ŁC+Дс (С–стержень соьтерiнi» ара ºашыºты¹ы), lс–стержень биiктiгi; ¿ор–орауыш биiктiгi,м; Кжаб–жабу коэффициентi.
27-кесте.
Трансформатор б¼лшектерi |
Р½ºсат етiлген меншiктi жылу ж¾ктемелерi |
|
Ауамен суытыл¹анда |
Маймен суытыл¹анда |
|
К¼пºабатты орауыштар |
400 |
1000-1200 |
Бiрºабатты орауыштар |
600 |
1400-1600 |
´зекше |
700 |
3000 |
Аныºтал¹ан меншiктi жылу ж¾ктемелерiнi» м¸нi 27-кестеде к¼рсетiлген м¸ндерден асып кетпеу керек.
Трансформаторды» эксплуатациялыº
сипаттамаларын есептеу
трансформатор кедергiлерi орналасу с½лбасыны» параметрлерiн мына кезекпен аныºтайды. Алдымен ºысºа т½йыºталу кезiндегi толыº кедергiнi ж¸не оны» º½раушыларын есептеп алу керек.
м½нда¹ы Uкт.ф.–ºысºа т½йыºталу кернеуiнi» фазалыº м¸нi,В; I1н –трансформаторды» бiрiншi орауышында¹ы номиналды тоº,А.
Бiрiншi ж¸не екiншi реттiк орауыштарда¹ы кедергiлер ¼зара шамамен те» деп алып, жалпы кедергi ж¸не оны» º½раушыларын екiге б¼лемiз
Бос ж¾рiс кедергiсiн ж¸не оны» º½раушыларын мына ºатынастар арºылы аныºтаймыз
м½нда¹ы
U1.ф.–
бiрiншi реттiк орауышта¹ы фазалыº кернеу,
–áið
ôàçà ¾øií áîñ æ¾ðiñ øû¹ûíû.
Магниттелген контур кедергiсi ж¸не оны» º½раушыларын
Zm = Z0 – Z1; хm = x0 – x1; rm = r0 –r1.
Ендi осы аныºтал¹ан кедергiлер м¸нiн пайдаланып, Т т¸рiздес кедергiлердi» орналасу с½лбасын салу керек.
2. Трансформаторды» векторлыº диаграммасы номиналды ж¾ктеме кезiнде белгiлi тоº cos=0,8 ¾шiн, екiншi реттiк кернеу ж¸не осыларды» арасында¹ы ы¹ысу б½рышы ¾шiн мына ретпен т½р¹ызылады.
Векторын вертикаль ж¾ргiземiз.
м½нда¹ы к - трансформация коэффициентi;
векторына
2
= arc cos 0,8
á½ðûøû àðºûëû
тоº
векторын т¾сiремiз.
Е2’ = U2’ + I2’ч2’ + jI2’x2’Òå»äåói íåãiçiíäå Ý²Ê Е2’
векторын т½р¹ызамыз.
Е2’ Векторына перпендикуляр етiп кез-келген ½зындыºта магнит а¹ыны векторын Фм ж¾ргiземiз.
Фм векторына Iбж а ж¸не Iбж р векторларын т¾сiрiп, бос ж¾рiс то¹ы векторын Iбж аламыз.
I1 = I0 – I2’ Òå»äåói íåãiçiíäå áiðiíøi ðåòòiê òîº I1 векторын саламыз.
U1 = E1 + I1ч1 + jI1x1 Те»деуi негiзiнде бiрiншi реттiк кернеу векторын U1 т½р¹ызамыз. М½нда¹ы( E1 = Е2’)
Трасформаторды» екiншi реттiк кернеуiнi» тоº пен кернеу арасында¹ы ы¹ысу б½рышына т¸уелдiлiгiн мына ¼рнек арºылы аныºтайды.
U = (Uктаcos2 + Uктр sin2), (21)
М½нда¹ы –трансформаторды» ж¾ктелу де»гейi, Uкт а,Uкт р –ºысºа т½йыºталу кернеуiнi» активтi ж¸не реактивтi º½раушылары.
U=f(2) т¸уелдiлiгiн ы¹ысу б½рыштарыны» +90 градустан –90 градусºа дейiн ¸р 15 градуста ¼згеуi ¾шiн есептеп, табыл¹ан м¸ндердi 28-кестеге енгiзу керек те осы м¸ндердi пайдаланып, екiншi реттiк кернеудi» ы¹ысу б½рышына т¸уелдiлiгiн сипаттайтын график т½р¹ызу керек.
28-кесте.
2 |
ãðàä |
+90 |
+60 |
+45 |
+30 |
0 |
-30 |
-45 |
-60 |
-90 |
U |
% |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. Жиiлiк, cos2 ж¸не т½раºты бiрiншi реттiк кернеуi бойынша трансформаторды» ж¾ктеме де»гейiнi» екiншi реттiк кернеуiне т¸уелдiлiгiн трансформаторды» сыртºы сипаттамасы деп атаймыз.
Тапсырмада трансформаторды» сыртºы сипаттамасын ж¾ктеме де»гейiнi» ºысºа т½йыºталудан номинал¹а дейiн (0-1,5), ал ы¹ысу б½рышыны» cos2 = 1 немесе 0,6 болған кезінде cos2 > 0 және 2 < 0 аралы¹ында ¼згеруi ¾шiн есептеу керек. Ал екiншi реттiк кернеу,%
U2,%=100-U
М½нда¹ы U–(21) ¼рнетен аныºтал¹ан екiншi реттiк кернеуiнi» ¼згерiсi.
Есептелген м¸ндердi 29-кестеге енгiземiз.
29-кесте. трансформаторды» сыртºы сипаттамасы.
-
cos
cos,
cos,
U,%
U2,%
U,%
U2,%
U,%
U2,%
1
0
2
0,2
3
0,4
4
0,8
5
1
6
1,5
Трансформатор П°К-нi» ж¾ктеме де»гейiне т¸уелдiлiгi мына формула арºылы аныºталады
М½нда¹ы Рбж–бос ж¾рiс шы¹ыны; Ркт н–номиналды тоº кезiндегi трансформатрды» ºысºа т½йыºталу шы¹ыны; Sн–трансформаторды» номиналды ºуаты;
П°К-iн есептеудi трансформаторды» ж¾ктелу коэффициентiнi» 0-1,5 аралы¹ында ¼згеруi, ал ы¹ысу
б½рышыны» м¸ндерi cos21 ж¸не 0,6 бол¹ан жа¹дайлар ¾шiн 6-7 н¾кте ¾шiн б¼лек ºарастырамыз. П°К-i мына ж¾ктеме де»гейiнде максимал м¸нге жетедi.
Есептелiнген м¸ндер 30-кестеге енгiзiлiп, осы м¸ндер бойынша П°К-нi» ж¾ктемеге т¸уелдiлiгiнi» графигiн саламыз.
30-кесте.
-
№
Ï°Ê
cos2
cos20,6
1
2
3
4
5
6
7
8
1 Егер бiрiншi реттiк кернеу екiншi реттiк кернеуден аз болса, онда м½ндай трансформаторлар жо¹арылатºыш трансформаторлар деп аталады.
2 Егер бiрiншi реттiк кернеу екiншi реттiк кернеуден к¼п болса, онда м½ндай трансформаторлар т¼мендеткiш трансформаторлар деп аталады.