Цели лабораторного занятия: Научиться определять в аншлифах морфогенетические группы и морфологические виды структур (2 часа). Задания:
1. Изучить теорию по структурам руд.
2. Определить под микроскопом в полированных шлифах морфологические виды структур.
3. Установить к какой морфогенетической группе относится тот или иной морфологический вид.
4. Описать взаимоотношения минералов и выяснить последовательность их выделения.
Контрольные вопросы:
1. Какие морфологические виды структур встречаются в группе зернистых?
2. Какие морфологические виды структур входят в группу коррозионных и метазернистых?
3. Назовите виды структур, входящие в группу коллоидных.
4. Что такое метакристаллы и метазерна?
Құрылым деп минерал агрегаттарының ішкі құрылысын атайды, ол минерал түйірлерінің өлшемдері және бітісе өсудің сипатымен белгіленеді. Құрылымның морфологиялық бірлігі боп минералдың кристалдық түйірі болады. Кристалдық түйірлердің жиынтығы минералдық агрегаттарды құрап, содан кейін кен құрайды. Жақтардың сақталу ерекшеліктері идиоморфизм түсінігімен анықталады. (идиоморфтық, гипидиоморфтық, аллотриоморфтық және т.б.).
Құрылымдар минерал түйірінің пішініне байланысты морфологиялық түрлеріне бөлінеді, олардың өздеріне тән ерекшеліктерін ескеріп кендердің қалай жаралған және өзгергенің байланыстырады. Құрылымдар үшін алты морфогенетикалық топтар бөлінген: түйірлік, коррозиялық, метатүйірлік, коллоидтық (жасыоынкристалдық), кристаллобластық, катакластық және кластық. Әрбір морфогенетикалық топта құрылымдардың морфологиялық түрлері бөлінеді. Құрылымдардың морфологиялық түрлерін анықтағанда оның пішініне, өлшеміне, құрылысына, кеңістіктегі бағытына және минералды түйірлердің және коллоидты (жасырын кристалды) заттардың қалай бітұтас өскендеріне назар аудару қажет.
Түйірлік немесе кристалтүйірлік құрылымдар. Түйірлік немесе кристалтүйірлік құрылымдар, кристалды түйірлердің бірігіп өсуімен сипатталады, олардың пішіндері және өлшемі температураға, қысымға және ерітіндінің құрамына байланысты өзгереді. Олар минералдық агрегаттарда балқымалардың және сулы ерітінділердің магмалық ошақта, тұзды алаптарда кристалданып, таужыныстардың және кендердің ашық қуыстарында дамыған. Түйірлік құрылымдардың морфологиялық түрлері – идиоморфтық, гипидиоморфтық, аллотриоморфтық (11 - 12сурет).
11 Сурет – инеше және ромб тәрізді арсенопирит кристалдары (Asp)
Сфалерит (Sl) массасында
12 Сурет – Сепелі пирит-арсенопириттік кен.
Борнит-халькозиндік кен арсенопириттік кен бойынша дамыған (Asp). Бакыршық кенорыны
2. Коррозиялық құрылымдар. Коррозиялық құрылымдар минералды агрегатта ертерек бөлініп шыққан минералдардың кристалдар түйірлерін минералжаралу процесінде, өзінің химиялық құрамын, температурасын және қысымын өзгерткен қалдықты ерітінділермен кемірілуі нәтижесінде қалыптасады. Коррозиялық құрылымдардың морфологиялық түрлері – қаңқалық, белдемдік, реликтілік, кемірулік (13-14 суреттер).
