5Ќаржы ќўралдары дегеніміз не?

Жалпы кењ маѓынада ќаржы ќўралдары – бўл ќаржы активтерін молайтатын немесе кљлемін ўлѓайтатын кез- келген шартты айтамыз. Мысалы, « А » кђсіпорны « Б » кђсіпорнына тљлем мерзімін ўзартумен ( комерциялыќ несие ) тауар жіберді, нђтижесінде « А » кђсіпорныныњ дебиторлыќ ќарызы љсті, ал « Б » кђсіпорныныњ кредиторлыќ ќарызы сол сомада љседі.

Ќаржы ќўралдары 2 топќа бљлінеді:

1. Бастапќы

2. Кейінгі

Бастапќы ќаржы ќўралдарына вексельдер, несиелер, заемдар, облигациялар, акциялар жђне т.б. ќўнды ќаѓаздар жатады.

Кейінгі ќаржы ќўралдары ( туынды ќўралдар немесе деривативтер ) – бўл ќаржы опицондары, фьючерстер, форвардтыќ келісімдер жђне своптар.

6.Ќаржы институттары ќаржы нарыѓында ќандай ќызмет атќарады?

Ќаржы институттарын 2 топќа бљлуге болады: бірінші топ – депозит типіндегі несиелік ўйымдарѓа байланысты ќаржы делдалдары ( комерциялыќ банктер, жинаќ институттары жђне несиелік одаќтар ), саќтандыру компаниялары, зейнетаќы ќоры, ќаржылыќ жђне инвестициялыќ компаниялары жђне хеджингтік ќорлар; екінші топ – ќаржы нарыѓыныњ функцияларын ќамтамасыз ететін ўйымдар, соныњ ішінде инвестициялыќ банктер, ќор жђне валюта биржалары.

7.Ќаржы делдалдарына ќандай ќаржы институттары жатады жђне дамыѓан елдер экономикаларында олардыњ алатын рљлі.

Ќаржы делдалдары міндеттемелердіњ шот есебінен ресурстыќ базасын ќўрайды жђне ол ќаржыларѓа баѓалы ќаѓаздарды сатып алып, ссудаларды ўсынады.

Ќаржылыќ делдалдар уаќытша бос ќаражаттары бар тўлѓалармен аќшалай аќшалай ќаражаттарѓа мўќтаж тўлѓалар арасындаѓы ара ќатынасты ўйымдастыруѓа маманданады, осы буында ђлемніњ дамыѓан елдеріндегі ќаржылыќ жџйелер ењ алдымен инвистициялыќ маќсаттарѓа ќолданылатын кџрделі ќаржылыќ ресурстарына ьаѓытталѓан.

8.Коммерциялыќ банктердіњ нарыќтыќ экономикада алатын ерекше рљлініњ мђні ќандай?

Коммерциялыќ банктіњ ерекше рљлі:

біріншіден, коммерциялыќ банктер аќшалай аѓымдарды бљлуді жџзеге асыратын ірі есеп жђне кассалыќ орталыќтар.

Екіншіден, коммерциялыќ банктер экономикалыќ субъектілерді несиелендіру жџйесінде негізгі орынды алады.

Џшіншіден, тљлем ќўралдарын эмиссиялау процесінде коммерциялыќ банктіњ жаѓдайы ерекше.

Тљртіншіден, ќаржы ресурстарын жинаќтай отырып, кђсіпорыѓа, салаларѓа несие тџрінде ўсынады. Экономика љсімін жђне ќўрылымын ќайта ќўруѓа кљмектеседі.

9.Ќандай ќаржы институттары жинаќтаушы институттарына жатады?

Жинаќтаушы институттары миаманданѓан ќаржы мекемелеріне жатады, негізгі ќаржылары – жинаќ салымдары жђне депозиттер болып табылады. Бўл институттар акќшалай ќаражаттарды ќысќа мерзімдерге аѓымды жђне жинаќтаушы шоттарды ќолданумен тартады, ал кейіннен ќозѓалмайтын мџлік тџрінде ќамтамасыз етуге ўзаќ мерзімге оларды біріктіреді. Осы топќа ќўрамыныњ ипотекалыќ, жинаќтаушы банктер жђне басќа да мамандандырылѓан несиелік мекемелер кіреді.

10.Несие одаќтарын ќўру ерекшеліктері мен ќызметтерініњ мђні ќандай?

Несие одаќтары љз ара несиелендіру институты болып табылады. Олар жеке тўлѓалардыњ жинаќтарын ќабылдайды жђне одаќ мџшелерін несиелендіреді. Несиелік одаќтыњ мідеттемесі жинаќ жђне чектік шоттары бойынша ќўралады. Несиелік одаќ љзініњ ќўралдарын ќысќа мерзімді тўтыну ссуда тџрінде одаќ мџшелеріне ўсынады. Несие одаѓындаѓы ђрбір мџше жалпы одаќ жиналысында дауыс беруге ќўќыѓы бар. Несие одаќтары негізінен кђсіп белгілеріне, тўрѓын орнына жђнедіни белгісіне ќарай ќўрылады. Несие одаќтарыныњ депозиттік типтегі ќаржы институттарына ќараѓанда артыќшылыќтары бар. Олар табысќа салынатын салыќтан босатылады.