8. Спісаць тэкст. Словы, што ў дужках, паставіць у патрэбнай форме. Правапіс растлумачыць.

I

Ужо зблекла ружовасць на ўсходзе. Вершаліны (лес) гарэлі сонечнымі (aгнi), i лес слухаў безутрапёную музыку чулай раніцы. Сонца было за ўзгоркам, але далёка яшчэ, пакуль знікне раса. Рос­ны след скрозь клаўся з-пад (Аміля) (ног) да (лес), а ў лесе сцежка з леташніх хвойных (іголкі) маўчала пад (ногі). З-пад (дрэвы) цёк водар вечна маладога (ядловец), пахла (хвоя) i лясной (зямля). (Вечнасць) дыхала ўсё. Аміля выйшла за лес, палажыла да (лоб) пад (вочы) руку i ўгледзелася ў поле.

(Паводле К. Чорнага.)

II

Самы старажытны горад усходніх (славяне) лунаў (сцягі), зіхацеў (золата), грымеў (музыка), пераліваўся ўciмi фарбамі (адзенне). Берагі Палаты i Дзвіны захлыналіся ў бела-ружовай (квецень) (яблыні) i (вішні). Зямля дрыжала ад (гуд) (званы).

(Герой) гэтых (дні) быў чалавек 36 (гады) у шырокай мясцовай (вопратка), якая каштавала, калі браць разам з (шабля), больш за (вопратка) ўcix. Толькі ягоны позірк не выказваў нi (чаканне), ні (іронія), нi (пакуты), а быў ветліва адданы. Уладарка заўважыла гэты позірк яшчэ тады, калі ён проста i натуральна падаў ёй (рука), каб узвесці на кілім, што вёў да (сабор).

(Паводле У. Караткевіча.)

III

У дзень (паляванне) Алесь вырашыў быў не ўставаць, каб лішне не псаваць (настрой) чужымі (зборы), але ў 4 гадзіны, у цемры, пан Юры заспяваў, ідучы ў (збройнае), i толькі ля (дзверы) (сын) змоўк: успомніў, што той не едзе i гэты радасны спеў можа на цэлы дзень засмуціць (сын).

Алесь са (злосць) захутаўся ў (коўдра), збіраючыся заснуць, але не мог.

...На (двор), у падмёрзлым (снег), падступалі (капыты) коні. Рыпелі палазы. Асветленыя (ліхтары) i (палозні), сноўдалі сюды-туды людзі. У (плямы) (святло) вымалёўваліся сілуэты (сабакі).

(Паводле У. Караткевіча.)

IV

Трэція суткі ў раённай (бальніца) ўся ўвага (ўрачы) была прыкавана да незвычайнай пацыенткі рэанімацыйнай палаты. Яна па-ранейшаму знаходзілася ў (стан) (кома).

Новы вiзiт сталічнага (прафесар) галоўны ўрач чакаў з асаблівым (нецярпенне) i трывожнымі (спадзяванні).

(Галоўурач) пepaпынiў стук у дзверы. На (парог) з'явіўся прафесар. Ён кінуў xyткi позірк на прысутных i схіліўся над (Вера). Прафесар доўга ўзіраўся ў тварык (дзяўчынка), потым злёгку дакрануўся (далонь) да (лоб) дзяўчынкі.

Да (твар) дзяўчынкі былі праведзены чырвоныя правадкі з авальнага (экран) (нейравізар), які адлюстроўваў мігатлівы радок лічбавых (знакі), нейкіх хвалістых (лiніі).

(Паводле М. Зарэмбы.)

Лабараторная работа № 4

Правілы ўжывання вялікай літары

Пры спісванні ўжыць патрэбную (малую або вялікую) літару.

1. Месячныя ночы на (П,п)цічы пахнуць мёдам i мурожным сенам. (Грах.) 2. (В,в)ыбраўшы вольную часіну, (Р,р)адаслаў пайшоў на (Я,я)лцінскія могілкі, на якіх пахаваны наш самотны (М,м)аксім (Б,б)агдановіч. (Я.С.) 3. З крыніц тваіх чыстых пад шумнай вярбою зачэрпнулі думы (К,к)упала i (К,к)олас. (Бр.) 4. (Т,т)уравец меў прыхаваную надзею – а раптам яму ўдасца разгаварыць маўклівую партызанку (М,м)арыю i яна аддасць (П,п)аўлавы пісьмы. (Пол.) 5. Ад (М,м)амаева кургана гул iшoў па ўсёй планеце. (Пр.) 6. Тую зіму ў (В,в)ялікіх (С,с)какухах, якія калісьці былі ладнаю, хат на трыццаць, вёскаю, (А,а)ўгіння засталася адна. (Я.С.) 7. Вёска (Г,г)рушаўка патанае ў садах. (I.A.) 8. (В,в)аля прыдумвала музыку нават сама, і, хоць яе творы былі пад (Б,б)етховена, пад «(Л,л)унную (С,с)анату», ёй казалі, што яна таленавітая. (Я.С.) 9. У час сонечнага зацьмення (М,м)есяц аказваецца паміж (3,з)ямлёй i (С,с)онцам. (Газ.) 10. А я, лічыце, ваш партызан, (Б,б)еларускі (Ш,ш)таб (П,п)артызанскага (Р,р)уху мяне медалём узнагародзіў. (Я.С.) 11. Тут бор i пралескі, тут лагер піянерскі пад назвай «(З,з)убраня». (Дук.) 12. У тыя гады нарадзілася наша дружба з саўгасам «(В,в)едрыч». (Пол.)

Лабараторная работа № 5