Кантрольныя заданні

1. Уставіць прапушчанае спалучэнне галосных.

Варыянт 1: б...лаг, чэмп...н, б...логія, патр...тызм, чэмп...нат, рац...нальны, патр...т, п...нер, рац...н, д...грама.

Варыянт 2: сац...лізм, гіг...нічны, ар...нтацыя, фраз...логія, ак...н, акард...н, рад..., б...графія, р...лізм, ав...носец.

Варыянт 3: рад...ла, гранд...зны, ген...льны, в...ланчэль, акс...ма, баст...н, д...метр, рац...н, к...скёр, пер...дыка.

2. Перакласці на беларускую мову.

Варыянт 1: официант, гладиолус, ореал, ореол, пион, диод, киоск, фиалка, теорема, диапазон, библиотека.

Варыянт 2: физиономия, плагиат, потенциал, радиоантенна, шампиньон, церемониальный, мельхиор, триллион, диадема, комедиограф, виолончель.

Варыянт 3: рационализм, мелиорация, диалект, экспрессионизм, иероглиф, биатлон, бастион, чемпионат, ихтиология, реактив, ориентир.

3. Вызначыць чацвёртае лішняе. Выбар абгрунтаваць.

Варыянт 1:

• Эфіопія, біёграф, аксіёма, кіёск;

• стэарын, акіян, ідэал, тэатр.

Варыянт 2:

• Йемен, іена, іерогліф, іерэй;

• чэмпіянат, бібліятэка, нацыянальны, стадыён.

Варыянт 3:

• маёр, маянэз, ётавы, Агаё;

• іаніт, радыяцыя, дыяграма, матэрыялізм.

4*. Перакласці словы на беларускую мову. Растлумачыць асаблівасці правапісу гэтых слоў.

Аббревиация, авиатор, авиационный, агиография, Адриатика, ажиотаж, акционер, аудиенция, аутсайдер, аэробус, библиофил, биогеосфера, буржуа, вариация, визуальный, гелиоцентрический, гениальный, геолог, гильотина, диорама, европеоид, зоолог, зоогигиена, иезуит, иерархия, интервью, инте-рьер, ионосфера, йодоформ, каноэ, киоскер, комиссионный, кондиционный, креол, креозол, леопард, медальон, плеяда, рационализация, реагировать, силуэт, траектория, филиал, Ажье, Бокаччио, Гильом, Жолио-Кюри, Ивье, Иерусалим, Йоганнесбург, Йонсу, Леонид, Лиозно, Лиходиевский, Лурье, Ниагара, Ньюпорт, Пиотровский.

Правапіс галосных у складаных і складанаскарочаных словах

Складаныя словы могуць утварацца з дапамогай злучальных галосных або без іх: вугалездабыча, земляроб, рознакаляровы, васьмігодка

Правапіс злучальных галосных

о, а	пасля асноў на цвёрды		часопіс, добразычлівы
е, я	пасля асноў на мяккі		хвалепадобны, жыццярадасны
Іх правапіс адпавядае агульным правілам напісання галосных:
пад націскам пішацца		не пад націскам пішацца
о: ільновалакно, куродым, сыроватка		а – на месцы о: чарнасліў, лесакамбінат, навагодні, высакарослы, ільнатакацкі я – калі націск падае на першы склад другой часткі складанага слова: землямер, сінявокі, пуцяводны, жыццярадасны е – калі націск падае не на першы склад другой часткі складанага слова: пуцеабходчык, караблебудаванне