Часть I
Упражнение 1.
Praesens Indicativi Activi правильных глаголов и глагола esse.
Повелительное наклонение
1 склонение существительных
Личные местоимения
1.Amat victoria curam. 2. Non vitae*, sed scholae discimus**. 2. Ibi semper est victoria, ubi concordia est. 3. Non solum in terra, sed etiam in aqua sunt bestiae. 4. Fabulas poetarum libenter legimus. 5. Aquila non captat muscas. 6. Haud semper errat fama. 7. Ira est semper causa iniuriae. 8.Victoria gloriam et laetitiam praebet. 9. Turbam agricolarum in via video. 10. Aquilam volare doces. 11. Ubi hodie cenamus? 12. Noli me tangere! 13. Credite mihi; semper vobis credo. 14. Fabulam nobis narra, filia! 15. Epistulam a te accipio.
* Dativus может отвечать на вопрос «для кого? для чего?»
**Высказывание Р. Декарта, французского философа и математика.
Упражнение 2
Существительные 2 склонения. Особенности 2 склонения
Genetivus subiectivus et genetivus obiectivus.
1.Per aspera ad astra! 2. Habent sua fata libelli. 3. Valla et muri sunt munimenta oppidorum. 4. Non magister ad discipulum, sed discipulus ad magistrum venire debet. 5. Discipuli parent praeceptis magistri. 6. Invidia finitimorum, inopia terrae, desiderium gloriae Romanis saepe causa bellorum erat. 7. Aurum est saepe causa inimicitiarum. 8. Viris proelia et victoriae gloriam praebent, puellis modestia et industria. 9. Concordia virorum pueris exemplum est. 10. Sine ira et studio. 11. Lupus non mordet lupum. 12. Amice, salve! 13. Stultitia morbus est animi. 14. Lacaena filii: “Aut cum scuto”, inquit*, “aut in scuto”. 15. Semper beneficia memoria tenete. 16. Inter bella et pericula non est locus otio.
*Недостаточный глагол (глагол, у которого есть не все формы)
Упражнение 3
Прилагательные 1 и 2 склонений.
Притяжательные местоимения
Местоимения is, ea, id. Местоименные прилагательные.
Ablativus separationis
1.Si amicus meus es, tui amici mei sunt. 2. Certa amittimus, dum incerta petimus. 3. In periculis amici veri sunt praesidium firmum. 4. Exempla mala discipulorum pigrorum discipulis bonis nocent. 5. Oppida Romanorum firmos et altos muros habent. 6. Divitiae magnae viris stultis nocent. 7. Pericula amicorum nostrorum nostra sunt. 8. Mala herba cito crescit. 9. Inter caecos regnat luscus. 10. Nemo patriam, quia magna est, amat, sed quia sua. 11.Vacare culpa magnum est solatium. 12. Non est bonum vivere, sed bene vivere. 13. Iucunda est memoria praeteritorum malorum. 14. Aliena vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt. 15. Saepe viri fallunt, tenerae non saepe puellae (Ov.) 16. Scribe ad me, mi Attice! (Cic.) 17. Vobiscum bona malaque superamus. 19. Qui non est nobiscum, adversus nos est. 20. Omnia* mea mecum porto.
*перевести: «всё»
Упражнение 4
Praesens Indicativi Passivi. Ablativus instrumenti et Ablativus auctoris. Ablativus modi.
Genetivus partitivus.
1.Poetae audiuntur, leguntur, ediscuntur. 2.Ut salutamus, ita resalutamur. 3. Iucundum est amari, non minus amare. 4. Etiam magna regna delentur. 5. Ubi vinci necesse est, expedit cedere. 6. Malis displicere laudari est. 7. Fluvio Rheno lato et alto ager Helvetius a Germanis dividitur.8. Oppida vestra bene muniuntur. 9. Nemo debet bis puniri pro uno delicto. 10. Avaritia neque copia neque inopia minuitur. 11. Grata ferunt nymphae pro salvis dona maritis. Ponitur ad patrios barbara praeda deos. (Ov.) 12. Prudentia saepe vitantur pericula. 13. Malo alieno saepe docemur. 14. Lyricorum Horatius fere solus legi dignus (Quint.). 15. Si vis* amari, ama. 16. Ventus prosper a nautis desideratur. 17. Celtae lingua Latina Galli appellantur. 18. Patria in periculis a viris defendi debet. 19. Qui a multis timetur, multos timet. 20. Clavus clavo pellitur.
*Неправильный глагол volo, volui, – , velle (2 л. ед. ч.Praesens Ind.Act.)
Упражнение 5
Imperfectum Indicativi Activi et Passivi.
Местоимение qui, quae, quod
1. Alexander Magnus, Philippi filius, claros magistros habebat. In numero magistrorum Alexandri praeclarus Graecorum philosophus Aristoteles erat. 2. Incolae Spartae ante pugnas comas coronis ornabant. 3. Apud Romanos pueri a servis Graecis educabantur. 4. Mortui a Romanis cremabantur. 5. Multa templa Graecorum Aesculapio sacra* erant. 6. Dictis magistrorum animi puerorum confirmabantur. 7. Amabamur et semper exspectabamur. 8. Mala, unde minime exspectabantur, erumpunt. 9. Describitur ab Homero bellum longum, quod Graeci cum Troianis gerebant. 10. Quem quaerebas, sum. 11. Felix**, cui, quod habet, satis est. 12. A Seneca philosopho insula natans*** describitur, quae aqua sustinebatur et vento impellebatur. 13. Mali sunt, qui beneficia sciunt accipere, et reddere nesciunt. 14. Dea Diana sagittas habebat, quibus bestias silvarum necabat. 15. Miseri sunt, quos nemo amat. 16. Quae tua sunt, tib(i) habe, quae mea, redde mihi (Mart.) 17. Eis aemulamur, qui ea habent, quae habere cupimus.
*Здесь в значении «посвященный»
** Перевести: «счастлив» *** Перевести: «плавающий»
Упражнение 6
Futurum I Activi et Passivi
Вопросительные местоимения quis, quid.
Verum amicum pecunia non parabis. 2. In periculis semper patriam defendemus. 3. Quod hodie non est, cras erit. 4. Si periculum erit, ad arma vocabimini. 5. Omnia mutabantur, mutantur, mutabuntur. 6. Memoria virorum magnorum semper manebit. 7. Narrabo, si audietis. 8. Ita dico. Quis contra dicet? 9. Vives, et vives ita, ut vivis. 10. Amaris, amabaris, amaberis. 11. In fluviis pueri saepe lavabamur. 12. Donec eris felix, multos numerabis amicos (Ov.) 13. Qui seminant mala, metent mala. 14. Quis in vita nunquam errabit? Qui nihil aget. 15. Nemo nostrum amico auxilium negabit. 16. Vos curate vestrum officium, ego efficiam meum. 17. De quo Ilias narrat?
Упражнение 7
Docto homini et erudito vivere est cogitare. 2. Amicitia magnum solatium in dolore est. 3. Dura lex, sed lex. 4. Lex videt iratos, irati legem non vident. 5. Amicus Plato, sed magis amica – veritas. 6. O tempora, o mores! 7. navita de ventis, de tauris narrat arator. Enumerat miles vulnera, pastor oves. (Prop.) 8. Nemo hominum curis liber est. 9. Aestate agricolis labores molesti sunt. 10. Homo probus timet dedecus sceleris, homo improbus timet poenam sceleris.
Упражнение 8
Hominis utilitati agri et maria parent. 2. Non pulchra veste, sed modestia puella placet. 3. In arce Athenarum erat pulchra et clara aedes deae Athenae. 4. Alter frenis eget, alter calcaribus. 5. Mens sana in corpore sano. 6. Manifestum non eget probatione. 7. Aetate Periclis Athenae erant sedes artium et litterarum. 8. Homines plerumque cupidine caeci sunt.
Упражнение 9
Vita brevis, ars longa. 2. Dulce etiam nomen est pacis. 3. Vocalis ante vocalem brevis est. 4. Mores veterum Romanorum severi erant. 5. Amicorum sunt omnia communia. 6. Divitiae apud sapientem in servitute sunt, apud stultum – in imperio. 7. Fortes fortuna adiuvat. 8. Infelici vita longa est, felici brevis. 9. In proelio equestri fortitudo equitum nostrorum magna erat. 10. Excellentium hominum virtus imitatione, non invidia digna est. 11. Ingens hominum multitudo in urbem conveniebat. 12. Sapientem neque paupertas neque mors neque vincula terrent.
De Hannibale
Celebris erat Carthago, celebria erant templa et aedificia urbis, celebre est nomen Hannibalis, egregii et fortis Carthaginiensium ducis. Hannibal erat vir acri ingenio, civibus suis consiliorum salubrium auctor, militum rex impavidus et belli peritus, miles celer et fortis. Ut dux celer et fortis erat, ita milites habebat celeres et fortes et impavidos. Victor magnarum copiarum equestrium et pedestrium erat.
Nobilis et memorabilis est Romanorum clades Cannensis. Memoria cladis Cannensis Romanis semper acerba et tristis erat. Copiae equestres et pedestres Hannibalis ducibus et militibus Romanorum diu causa timoris erant. Discordia Carthaginiensium erat causa cladis Hannibalis.