Бүл дүниеде не жаман?

Біріншіден не жаман —

Білімсіз туған ұл жаман,

Екіншіден не жаман —

Ененің тілін алмаған, Т

ілазар туған қыз жаман.

Үшіншіден не жаман

Үшкіліксіз пішкен тон жаман.

Төртіншіден не жаман

Төресін әділ бермеген,

Парақор болған би жаман.

Бесіншіден не жаман

Бес уақты ақ намаз

Қаза болған сол жаман.

Алтыншыда не жаман

Алтын тақтың үстіне

Толықпай мінген хан жаман.

Жетіншіде не жаман —

Жеткіншектен оқ тиіп,

Жер таянған сол жамап.

Сегізінші не жаман —

Серке санды ат мініп,

Ат құйрығын шарт түйіп,

Жоқ қараған сол жаман.

Тоғызыншы не жамап

Толықпай түскен жар жаман.

Он дегенде не жаман —

Оймақ ауыз, қиғаш қас,

Жазық маңдай, қара шаш

Бір перзентке зар болса,

Бәрінен де сол жаман.

Байқасаң, жақсы қандай, жаман қандай!

Асып тұрған жақсыны

Алыс қой деп ойлама.

Ақылсыз туған жаманды

Жақыным дел ойлама.

Атам бар деп мақтанба,

Топта айтар сөзі жоқ болса,

Балам бар деп мақтанба,

Ақылсыз туған боқ болса,

Ағайыным бар деп мақтанба,

Дос пен дүшпан келгенде

Қарасары жоқ болса.

Ер жігіттің болгісі

Қара бура нармен тең

Талапсыз ердің тірлігі

Қара топырақ жермен тең.

Саясы жоқ бәйтерек —

Сазға біткен талмен тең.

Пайдасы жоқ көп байлар —

Арам өлген малмен тең.

Жетесі жаман бозбала,

Тоқсанға келген шалмен тең.

Талапты жігіт нармен тең,

Білімді жігіт нұрмен тең.

Жаманды көп деп санама,

Мың болса да бірмен тең.

Көңілі жерде данышпан —

Сәулесі түскен түнмен тең.

Талапты туған ер жігіт,

Жарлы да болса баймен тең.

Басыңнан тайса бақ-дәулет,

Жандай досың жатпен тең.

Басыңнан бағың тайса,

Араз болып ағаң келмес,

Наразы болып балаң келмес.

Абыройың басыңнан тайған күні,

Шын сөзінді айтуға шамаң келмес.

Араз боп бірге туған інің келмес,

Топқа барсаң бұрынғыдай түрің келмес.

Бағың тоқтап, маңдайың қайтқан күні,

Аттап басқан аяғың кейін кетіп,

Сандуғаштай сайрауға тілің келмес.

Байқасаң жақсы қандай, жаман қандай,

Жанды кинап, жүрмеген шабан қандай.

Абыройың басында тұрған кезде

Көпке сөзің қадірлі шекер балдай.

Ақылды күлкі де жоқ, ашу да жоқ,

Кемдік көрсе тарылып сасу да жоқ.

Басына қап тауындай бақыт қонса,

Шарасындай шалқиып асу да жоқ.

Б и ik тауға жарасқан Алтай Байдалы айтқан деген сөздер

Биік тауға жарасқан

Басындағы обасы.

Өзен-суға жарасқан

Жағалай біткен қоғасы.

Рулы елге жарасқан

Үлгі айтатын ағасы.

Бәйбішеге жарасқан

Орнықты қара сабасы.

Келіншекке жарасқан

Емізген ұл баласы.

Балалыққа жарасқан

Өнегелі анасы.

Ер жігітке жарасқан

Қолындағы найзасы.

Жақсы болса азамат

Еліне тиер пайдасы.

Ердің «білдім» дегені,

Басына салған ойраны.

Көпке сөзін бергені —

Тастан соққан қорғаны.

Өсек басты болады,

Қыздың жасқа толғаны.

Жан түршігер жаман іс,

Ағайын ала болғаны...

Бірінші тілеу тілеңіз,

Бір тәңірге жазбасқа.

Екінші тілеу тілеңіз,

Адам тіліне азбасқа.

Үшінші тілеу тілеңіз,

Пәледен нақақ күймеске,

Төртінші тілеу тілеңіз,

Білімсіз таққа мінбеске.

Бесінші тілеу тілеңіз,

Қатардан кейін қалмасқа.

Алтыншы тілеу тілеңіз,

Ақымақ тілін алмасқа.

Жетінші тілсу тілеңіз,

Атадан алтау тудым деп,

Жалғызға жара салмасқа.

***

Жау көңілін қылышпен басқан жігіт,

Батыр емей немене асқан жігіт?

Жау дегенде найза алып шыға алмаған,

Қорқақ емей немене сасқан жігіт!

Ердің ерін сынайтын майдан жерден,

Қатын емей немене қашқан жігіт!

Мың жылқылы байыңа пысқыра ма,

Оразасын үйінен ашқан жігіт!..