12. Мәтінді оқып, мағынасын өз сөзіңізбен баяндаңыз.

Баланың ең жақын, қандас туыстары болып ең алдымен әкесінің туыстары саналады. Әкесінің ағасы, інісі - балаға әке орнына әке болатындай сыйлы адамдар. Ал, олардың балалары немере аға, немере іні болады. Әкесінің ағасының баласын, жасы кіші болса да, жолы үлкен деп сыйлауға тиісті.

Нағашы – баланың шешесі жағынан туыс болып келетін адамдар. Нағашы – баланың өз әке-шешесінен кейінгі қамқоры. Жиен нағашылап келіп, қалағанын сұраусыз алып кете беретін болған. Жалпы, нағашы мен жиеннің арасындағы қарым-қатынаста әзіл-қалжың, ойын-күлкі мол болған.

Үш жұртқа қатысты қазақта: «Өз жұртың – күншіл, бар болса, көре алмайды, жоқ болса, бере алсайды. Нағашы жұртың – сыншыл, қайын жұртың - міншіл» деген сөз бар.

13. Жағдаяттық тапсырма.

Сіздің туған күніңіз. Сіздің үйіңізге көптеген қонақтар келді. Сіз өзіңіздің әріптес досыңызды да шақырдыңыз. Дастархан басында оларға өзіңіздің отбасы мүшелеріңізді, туыстарыңызды қалай таныстырасыз? (немере аға, немере іні, нағашы, жиен сөздерін қосыңыз)

14. Мәтінді оқып, өз ойыңызды айтыңыз.

Әке – ұрпақтың панасы, үйдің басшысы, әрі тәрбиешісі. Ол тек бір отбасының ғана емес, ауылдың, рудың қамқоршысы, ел ағасы. Өмірге келген баланың әрбір сәтті қадамы әке үшін үлкен мәртебе, зор мақтаныш болмақ. Сондықтан да әке ақылымен жүру, ешкімнің ала жібін аттамай, адал ғұмыр кешу баланы тек жақсы болашаққа ғана әкеледі. «Әкеге бағыну – аллаға бағыну» депті Мұхаммед пайғамбарымыз. Демек, әкені ренжітпей оның айтқанының үдесінен шығып отыру әрбір перзенттің басты парызы екен.

Ақылы мен пайымы терең аналар балаларын үнемі әкесін сыйлап, құрметтеуге бейімдеп отырады. «Әкең ренжіп қалар», «Әкең жіберсе, бара ғой», «Әкеңе барып сәлем бер», «Әкеңнің керегін дайында» деп әкеге құрмет, қызмет етуге баланы жасынан дайындап отырса, мұндай отбасында әрдайым тәртіп, ынтымақ пен бірлік болуы сөзсіз.

15. Тест тапсырмаларын орындаңыз.

1. Үндестік заңына бағынбай тұрған сөздерді көрсетіңіз

А. қабырға, кірпіш, балшық

Ә. өнерпаз, қаржыгер, сәнқой

Б. салым, кіріс, шығыс

2. «Дүниеге келу» синонимдері

А. ту, туу, дүниежүзі.

Ә. туу, туылу, өмірге келу.

Б. өмірге келу, тума, туыс.

3. Өмірбаянға қажет мәліметтер:

А. аты-жөні, туған жылы, айы, күні,жері, ұлты, білімі, жұмысы, мекенжайы, отбасы туралы мәлімет.

Ә. аты-жөні, мінезі, туған жері, досы, қызығушылығы, бос уақыты, демалыс күні, ата-анасы туралы мәлімет.

Б. аты-жөні, жасы, білімі, қызығушылығы, жеке қасиеттері, айналысатын кәсібі, балалары туралы мәлімет.

4. Жіктік жалғауы жалғанған сөз

А. әріптесің

Ә. әріптессің

Б. әріптес

5. Поступил, окончил, устроился, перевелся, работаю, владею сөздерінің қазақ тіліндегі баламалары:

А. Оқуға түстім, бітірдім, орналастым, ауыстым, жұмыс істеймін, білемін.

Ә. Оқуға бардым, кеттім, жұмыс істемеймін, орналастым, ауыстым, білмеймін.

Б. Оқуға түстім, бастадым, орналастым, ауыстым, қызмет етпеймін, білемін.

6. Отбасы - ...................... алтын ұям.

А. менің

Ә. Оның.