
- •Агротехникалық с.Сейфуллин атындағы Қазақ
- •Кеңесінде қаралып, мақұлданды университеті оәк-нің төрағасы Хаттама № ________________ __________________________
- •Мазмұны
- •1. Силлабус
- •Оқытушы туралы мәлімет
- •Пән туралы мәлімет
- •Оқу уақытын бөлу
- •Курстың пререквезиттері- бұл пәнді игеруде септігін тигізетін пәндер
- •Курстың постреквезиттері- бұл курстан алған білім келесі пәндерді оқып түсінуге мүмкіндік береді:
- •5. Курсқа қысқаша шолу
- •Студент курстың соңында білуі керек
- •6. Курстың мазмұны
- •6.1. Дәріс сабақтарының тізбесі
- •6.2.Практикалық-зертханалық сабақтарының тізбесі:
- •Студенттердің өздігінен дайындалатын сұраќтары.
- •7. Студенттің өзіндік жұмысты орындау және тапсыру кестесі.
- •8. Курс саясаты.
- •9. Білімді бағалау туралы мәліметтер
- •10. Бағалар қою саясаты.
- •Студенттердің білімдерін емтиханда бағалау
- •Білімді бағалау шкаласы
- •2. Глоссарий.
- •3. Қысқаша дәрістер жинағы.
- •1. Микроэкономикаға кіріспе
- •Микроэкономика: пәні, обьектісі, субьектілері.
- •Микроэкономиканың әдістемелік негіздері
- •1.3. Экономикадағы таңдау және өндіріс мүмкіншілігінің шектеуі
- •Негізгі терминдер мен түсініктер
- •2. Сұраныс және ұсыныс теориясының негіздері.
- •2.1. Сұраныс және оған әсер ететін факторлар. Сұраныс функциясы.
- •2.2. Ұсыныс және оған әсер ететін факторлар.
- •Нарықтық тепе-теңдік, оның үлгілері
- •2.4. Нарықтың салыстырмалы статикасы.
- •2.5. «Өрмекші торы» тәріздес үлгі
- •2.6. Нарықты мемлекеттік реттеу
- •Негізгі терминдер мен түсініктер
- •3. Сұраныс және ұсыныс икемділігі
- •3.1. Сұраныстың бағалық икемділігі.
- •3.2. Сұраныстың қиылысқан икемділігі. Сұраныстың табыстық икемділігі
- •3.3. Ұсыныс икемділігі. Ұсыныс икемділігінің үш уақыт мерзімі.
- •Негізгі терминдер мен түсініктер
- •4. Тұтынушы теориясы
- •4.1. Игіліктің пайдалылығы және тұтынушының таңдауы (кардиналистік концепция)
- •4.2. Талғамсыздық қисықтары және бюджет шектеулері (ординалистік концепция)
- •4.3. Тұтынушының тепе-теңдігі (оптимумы).
- •4.4. Баға-тұтыну қисығы. Табыс-тұтыну қисығы. Энгель қисығы.
- •4.5. Ауыстыру әсері және табыс әсері (Хикс бойынша және Слуцкий бойынша).
- •Негізгі терминдер мен түсініктер
- •5. Өнд1р1с теориясы
- •5.1. Өндіріс және өндіpic функциясы.
- •5.2 Қысқа мерзім кезеңіндегі өндіріс. Шекті өнімділіктің кему (азаю) заңы
- •5.3. Ұзақ мерзім кезеңіндегі өндіріс. Изокванталар
- •Өндіріс ауқымының өсу әсері (тиімділігі)
- •Негізгі терминдер мен түсініктер
- •6. Өндірістік шығындар
- •6.1. Өндірістік шығындар: мәні, түрлері
- •Ө ндірістік шығындар
- •Бухгалтерлік шығындар
- •Экономикалық шығындар
- •6.2. Изокосталар және өндірушінің тендігі
- •6.3. Қысқа мерзім кезеңіндегі өндipic шығындары
- •6.4. Ұзақ мерзім кезеңіндегі өндіріс шығындары
- •Негізгі терминдер мен түсініктер
- •7. Жетілген бәсеке нарығы
- •7.1 Жетілген бәсеке нарығына жалпы сипаттама
- •7.2. Қысқа мерзім кезеңіндегі жетілген бәсекеші фирма
- •1. Фирманың пайданы мейілінше арттыру жағдайы.
- •2. Фирманың зиянын мейілінше азайту жағдайы.
- •3. Фирманың қарапайым пайда алу жағдайы.
- •4. Жетілген бәсекеші фирманың қызметін тоқтатуы.
- •7.3 Қысқа мерзім кезеңіндегі бәсекелес фирманың және саланың ұсыныс қисығы
- •7.4 Ұзақ мерзім кезеңіндегі фирма және ұсыныс
- •7.5 Өндірушілер мен тұтынушылардың ұтысы және бәсекелес нарықтың тиімділігі
- •Негізгі терминдер мен түсініктер
- •8. Монополия және монополиялық билік.
- •8.1. Монополияға жалпы сипаттама
- •8.2. Монополиялық фирманың өніміне сұраныс, шекті табыс және жалпы табыс.
- •8.3. Монополиялық фирманың қысқа мерзімдегі пайданы өсіруі және монополиялық тепе-теңдік.
- •8.4. Ұзаќ мерзім кезеңіндегі монополия
- •8.5. Монополиялыќ биліктің экономикалыќ және әлеуметтік шығындары
- •8.6. Бағалық алалау (дискриминация)
- •8.7. Монополияны мемлекеттік реттеу
- •Негізгі терминдер мен түсініктер
- •9. Монополиялық бәсеке нарығы
- •9.1. Монополиялық бәсеке нарығының болу жағдайлары.
- •9.2. Монополиялық бәсеке жағдайындағы баға және
- •9.3. Монополиялық бәсеке нарығындағы қысқа және ұзақ мерзімдегі тепе-теңдік
- •9.4. Бағалық емес бәсеке. Жарнама.
- •Негізгі терминдер мен түсініктер
- •10. Олигополия нарығы
- •10.1. Олигополия нарығының ерекшеліктері
- •10.2. Олигополиялық фирманың сұраныс қисығы
- •10.3. Курно дуополиясының үлгісі
- •10.4. Ойын теориясы және «тұтқындар дилеммасы»
- •«Тұтқындар дилеммасы» үлгісі
- •10.5. Олигополиялық бәсеке және «баға қақтығысы».
- •10.6. Баға белгілеудегі жетекшілік
- •Негізгі терминдер мен түсініктер
- •11. Өндіріс факторлары нарығы.
- •11.1. Ресурстарға сұраныс және өндіріс факторлары нарығының ерекшеліктері
- •Мұндағы mpl –еңбектің шекті өнімі, pl –еңбектің бағасы, mpk – капиталдың шекті өнімі, pk -капиталдың бағасы.
- •11.2. Жетілген бәсеке жағдайындағы еңбек нарығы
- •11.3 Жетілмеген бәсеке жағдайындағы еңбек нарығы
- •11.4 Капитал және пайыз мөлшерлемесі
- •11.5 Жер нарығы және рента
- •12 . Жалпы экономикалық тепе-теңдік
- •2.1 Жеке және жалпы тепе-теңдік.
- •12.2 Вальрас үлгісі.
- •12.3 Эджуорт қорабы
- •Айырбас тиімділігі
- •12.4 Парето – тиімділік.
- •Негізгі терминдер мен түсініктер
- •13. Сыртқы әсерлер теориясы
- •13.1. Сыртқы әсерлердің экономикалық мәні, себептері және түрлері.
- •13.2. Сыртқы әсерлерді реттеу әдістері.
- •13.3. Коуз теоремасы.
- •13.1. Сыртқы әсерлердің экономикалық мәні, себептері және түрлері
- •13. 2 Сыртқы әсерлерді реттеу әдістері.
- •13.3. Коуз теоремасы
- •Негізгі терминдер мен түсініктер
- •14. Қоғамдық игіліктер
- •14.1. Қоғамдық игіліктердің ерекшеліктері және олардың түрлері
- •14.2. Таза қоғамдық игіліктерге сұраныс және олардың ұсынысы
- •14.3. «Билетсіздер (қояндар)» проблемасы
- •14.4. Таза қоғамдық игіліктермен қамтамасыз етудегі мемлекет пен нарықтың мүмкіншіліктері
- •Негізгі терминдер мен түсініктер
- •4. Семинар сабақтарына арналған тапсырмалар
- •Семинар сабағы
- •- Негізгі нарықтың механизмдерін оқу: бағаның құрылуы және бәсеке.
- •Семинар сабағы
- •Тапсырманың мақсаты:
- •Семинар сабағы.
- •6. Егер тұтынушының табысы өсетін болса, онда:
- •7. Егер бір игіліктің бағаы жоғарылайтын болса, онда:
- •8. Тұтынушы оңтайлы жағдайға төмендегі шарттардың қайсысы орындалғанда жетеді?
- •Семинар сабағы
- •12. Өндірісте капитал мен еңбек 2 есе өсті. Соның нәтижесінде өнім шығару да 2 есе өсті. Ауқым өсуінің қандай тиімділігі байқалады?
- •Тапсырманың мақсаты:
- •Семинар сабағы
- •Семинар сабағы.
- •15. Егер түсім 40 мың теңгеге тең болып, ал шығындар 35 мың теңгені құраса, онда фирманың пайдасы қандай болады?
- •17. Баға төмендігі көрсеткіштердің қайсысынан жоғары болғанда фирма шығындармен жұмыс істей алады?
- •Бақылау түрлері:
- •Семинар сабағы
- •9. Табиғи монополияға мысал бола алатын:
- •10. Баға белгілудегі "бас бармақ" тәртібінің мәні неде?
- •11. Монополияны енгізу:
- •15. Монополия нарығында баға мен шекті түсім арасында қандай арақатынас болуы керек?
- •16. Ең жоғары деңгейде пайда табу үшін монополист төмендегі шарттардың қайсысының орындалуына сәйкес келетін өнім көлемін шығару керек?
- •26.Монополиялық билікке болу үшін фирма:
- •27.Тиімді баға дискриминациясын іске асыру үшін төмендегілердің қайсысы қажет емес?
- •28 Нарықта әлеуметтік оңтайлы баға орнатылады дегенді былай түсінеміз:
- •Семинар сабағы. Сабақтың мақсаты:
- •Семинар сабағы.
- •Семинар сабағы
- •Талдау сұрақтары
- •7. Монопсония кезінде еңбектің шекті шығындары еңбекақымен салыстырғанда, одан:
- •8. Ең төменгі деңгейдегі еңбекақы туралы заңды енгізуден ұтатындар:
- •9. Еңбек нарығындағы екі жақты монополия келесімен сипатталады:
- •Бақылау түрлері:
- •Бақылау түрі: қысқаша конспект.
- •6. Ішінара тепе-теңдікті талдаудың жалпы тепе-теңдікті талдаудан айырмашылығы төмендегідей:
- •7. Егер екі тұлға игіліктерді өзара ауыстыратын болса, онда олардың әрқайсысы да ұтады, себебі:
- •8. Егер екі тұтынушы үшін екі игіліктің mrs-і тең болмаса, онда:
- •12 Тақырып . Сыртқы әсерлер және қоғамдық игіліктер. Семинар сабағы.
- •15. Мемлекет өндіретін қоғамдық игіліктер жиналатын салықтармен қаржыландырылады, бұл кезде оларды өндірудегі жоғары тиімділікке жету төмендегінің қайсысының көмегімен жүзеге асырады?
- •16. Бәсекелес нарықтар қандай көлемде таза қолғамдық игіліктер шығарады?
- •17. Шығарып тасталынатын қоғамдық игіліктерді кім өндіре алады?
- •Бақылау түрі: қысқаша конспект.
- •12 Тақырып . Сыртқы әсерлер және қоғамдық игіліктер.
- •6. Курстық жұмыс орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар
- •6.1 Курстық жұмысқа қойылатын жалпы талаптар
- •6.2 Курстық жұмыстың құрылымы
- •6.3 Курстық жұмысты рәсімдеу
- •6.4 Курстық жұмысты қорғау тәртібі
- •6.5 Курстық жұмыс тақырыптары.
- •Курстық жұмыс «қазақстан республикасында шағын және орта бизнесті дамыту мәселелері»
- •Әдебиет:
- •7. Аралық бақылау сұрақтары
- •8. Емтиханға арналған тестілік тапсырмалар
- •8. ӘдебиеттеР тізімі
8. Ең төменгі деңгейдегі еңбекақы туралы заңды енгізуден ұтатындар:
А) барлық кәсіпкерлер; Ә) барлық жұмысшылар; Б) заң қабылдағаннан кейін жұмысы бар болатын жұмысшылар; В) заң қабылдағаннан кейін жұмысшыларды жұмыстарынан босатып жіберетін кәсіпкерлер; Г) Жауап беруге деректер жеткіліксіз.
9. Еңбек нарығындағы екі жақты монополия келесімен сипатталады:
А) еңбекақы мөлшерлемесінің бәсекелестік тепе-теңдік деңгейінен жоғары орнатылуымен; Ә) еңбекақы мөлшерлемесінің бәсекелестік тепе-теңдік деңгейінен төменен орнатылуымен; Б) еңбекақы мөлшерлемесі мен жұмысбастылықты бәсекелестік тепе-теңдік деңгейімен бірдей орнатыуымен; В) монополия мен кәіподақ арасындағы келіссөздер нәтижесімен; Г) еңбекақы мөлшерлемесі мен жұмысбастылықты бәсекелестік тепе-теңдік деңгейінен төмен қылып белгілеп,одан кейін жоғарылатуымен.
10. Жетілген бәсеке жағдайында еңбекақының тең болуының себептеріне төмендегінің қайсысы жатпайды?
А) еңбек түрлерінің елеулі айырмашылықтары; Ә) жұмысшылардың сапалық қасиеттерінің бірдей болмауы; Б) жұмысшылардың абсолютті модильділігінің болмауы; В) жасырын иммигранттардың көбейіп кетуі; Г) жұмысшылардың кәсіби қабілеттерінің бірдей болмауы.
11. Неліктен еңбекке сұраныс қисығвның көлбеуі теріс болады?
А) егер еңбекақы өсетін болса, онда шығындар қысқарады; Ә) егер еңбекақы өсетін болса, онда фирма жұмысшыларды көп жалдайды; Б) егер еңбекақы төмендесе , онда фирма жұмысшыларды жұмыстан шығарады; В) егер еңбекақы өсетін болса, онда фирма жұмысшыларды қысқартады; Г) егер еңбекақы төмендейтін болса, онда жалпы сұраныс өседі.
12. Фирма мына шарт орындалғанға дейiн ќосымша жұмысшыларды жалдай бередi:
А) MRP(L)=MR(L).
Ә) MRP(L)=P.
Б) MRP(L)=W.
В) MR(L)=P.
Г) MRP(L)=MP(L).
13. Жетiлген бәсеке нарығындағы еңбекке сұраныс мынадай көрсеткiштер арќылы аныќталады:
А) Жалпы пайда мен жалаќы денгейiне.
Ә) Шектi шығын мен шектi табысќа.
Б) Жалаќы денгейiне.
В) Өнiм бағасы мен жалаќы көлемiне.
Г) Дұрыс жауабы жоќ.
14. Еңбек нарығындағы монополистiң енбек ұсынысы:
А) Икемсiз болады.
Ә) Икемдi болады.
Б) Өте икемсiз болады
В) Өте икемдi болады.
Г) Икемдi де, икемсiз де болуы мүмкiн.
15. Еңбектің ұсыныс қисығы келесі теңдеумен бейнеленеді: L=2500+25w/p. Еңбектің ұсыныс қисығының көлбеуі неге тең?
А) 25; Ә) 2500; Б) 2525; В) 0,25; Г) -25.
16. Еңбектің ұсыныс қисығы келесі теңдеумен бейнеленеді: L=2500+25w/p. Атаулы (номинал) еңбекақы 0-ге тең болғанда, еңбек ұсынысы неге тең болады?
А) -25; Ә) 250; Б) 2525; В) 25; Г) 2500.
17. Еңбектің ұсыныс қисығы келесі теңдеумен бейнеленеді: L=2500+25w/p. Еңбекақының қандай деңгейінде фирма жұмысшылар жалдамайды?
А) 100; Ә) 1000;
Б) 10; В) 35; Г) 3500.
18. Еңбекке сұраныс: Lά=10-2 w/p және ұсыныс: LS=4+ w/p функциялары берілген. Бұндағы w/p-еңбектің бағасы. Тепе-теңдік еңбекақы тең болады:
А) 3; Ә) 2; Б) 2,5; В) 1; Г) 6/5.
19. Еңбекке сұраныс : Lά=100-2 w/p және ұсыныс: LS=40+ w/p функциялары берілген. Бұндағы w/p-еңбектің бағасы. Тепе-теңдік еңбекақыны анықтаңдар. Егер мемлекет тарапынан еңбекақы 25 доол. Деңгейінде белгіленсе, онда нарықта не болады?
А) жұмыссыздық =15; Ә) бос жұмыс орындары=15; Б) тепе-теңдік; В) жұмыссыздық=25; Г) бос жұмыс орындары=25.
20. Нақты еңбекақы дегеніміз не?
А) инфляция ескермейтін еңбекақы; Ә) ағымдағы бағамен есептелген еңбекақы; Б) шетел валютасымен есептелген еңбекақы; В) кассадан берілетін еңбекақы; Г) атаулы (номинал) еңбекақының баға деңгейіне қатынасы.
21. Бәсекелес нарықта өндіріс факторына сұраныс қалай анықталады?
А) жалпы шығындар деңгейімен; Ә) тепе-теңдік бағамен; Б) өнім шекті түсімімен; В) өнімнің өзіндік құнымен; Г) өндіріс факторларының ұсынысымен.
22. Фирма жұмыс күшінің бәсекелес нарығында жұмысшыларды төмендегі шарт орындалғанға дейін жалдай береді:
А) еңбекақы еңбектің шекті өніміне тең болғанға дейін; Ә) жұмыссыздық деңгейі табиғи деңгейге жеткенге дейін; Б) еңбекақы нақты еңбекақыға тең болғанға дейін; В) еңбекақы еңбектің шекті өнімділігінен жоғары болған кезде; Г) еңбекақы еңбектің шекті өнімділігінен төмен болғанға дейін.
23. Негізгі капиталға жататындар:
А) кәсіпорынның шотындағы ақшалар;
Ә) мемлекеттік облигациялар;
Б) кәсіпорын кассасындағы ақша қалдықтары;
В) машиналар мен құрал-жабдықтар;
Г) шикізаттар мен материалдар.
24. Таза инвестициялар оң сан болады,егер:
А) капиталдың орнын толтыру жалпы инвестициядан көп болса;
Ә) жалпы инвестициялар капиталдың орнын толтырудан көп болса;
Б) айналмалы капитал негізгі капиталдан асып түссе;
В) несие пайызының мөлшерлемесі қайта қаржыландыру мөлшерлемесінен төмен болса;
Г) несие пайызының мөлшерлемесі қайта қаржыландыру мөлшерлемесінен жоғары болса;
25. Инвестицияның пайдасы мейлінше көп болады, егер:
А) несие пайызының мөлшерлемесі өзін-өзі өтеу мөлшерінен жоғары болса;
Ә) өзін-өзі өтеудің ішкі мөлшері несие пайызының мөлшерлемесінен жоғары болса; Б) өзін-өзі өтеудің ішкі мөлшері несие пайызына тең болса;
В) өзін-өзі өтеудің ішкі мөлшері несие пайызына тең болмаса;
Г) дұрыс жауабын айтуға деректер жеткіліксіз.
26. Таза дисконтталған құн:
А) түсімнің ағымдағы құннан асып түседі;
Ә) түсімнің ағымдағы құннан инвестиция шамасына аз болады;
Б) капиталды балама пайдаланудың шығындарын ескермейді;
В) келешектегі таза дисконтталған құнға тең болады;
Г) түсімнің ағымдағы құнына тең болады.
27. Облигацияның пайыз мөлшерлемесі соғұрлым төмен болады, неғұрлым:
А) оның шығарылған мерзімі қысқа болса;
Ә) тәуелділік жоғары болса;
Б) өтімділік төмен болса;
В) күтілген инфляция жоғары болса;
Г) атаулы бағасы нарықтықпен салыстырғанда жоғары болса.
28. Келесі түсініктердің қайсысы өндіргіш экономикалық ресурс болып табылады?
А) ақша капиталы;
Ә) өндіріс құралдары;
Б) пайыз;
В) пайда;
Г) тұтыну тауарлары.
29. Басқа факторлар тұрақты болғанда жер рентасы өседі, егер:
А) жердің бағасы төмендесе;
Ә) жерге сұраныс жоғарыласа;
Б) жерге сұраныс төмендесе;
В) жер ұсынысы өссе;
Г) бұл жағдайлардың ешқайсысында да орындалмайды.
30. Жер ұсынысы:
А) өте икемсіз;
Ә) икемділігі 1-ге тең;
Б) өте икемді;
В) икемді;
Г) икемсіз.
31. Егер атаулы пайыздық мөлшерлемесі 10% болып, ал инфляция қарқыны жылына 4% деп анықталса, онда нақты пайыздық мөлшерлемесі тең болады:
А) 14%;
Ә) 6%;
Б) 2,5%;
В) -6%;
Г) 4%.
32. 200 жыл қызмет көрсететін және жылына 10% шамасында пайда әкелетін көпір құрылысы туралы оң шешім пайыздық мөлшерлемесі төмендегідей болғанда ғана қабылданады:
А) 2%-дан көп болмаса;
Ә) 20%-дан көп болмаса;
Б) 10% немесе одан аз;
В) 10%немесе одан жоғары;
Г) шешім қабылдау үшін ақпараттар жетіспейді.
33. Таза пайданың күтілген мөлшері 19%,17%, 15%, 13%, 11%, 9%. Құрал жабдықтарға бөлінген инвестициялар көлемі 220 млрд долл., 250млрд., 300 млрд долл., 430 млрд долл., 500 млрд долл.
Егер пайыздық мөлшерлемесі 13%-ды құраса, онда инвестиция тең болады.
А) 300 млрд долл.;
Ә) 360 млрд долл.;
Б) 430 млрд долл.;
В) 500 млрд долл.;
Г) 500 млрд доллардан жоғары.
34. Шектi енбек өнiмдiлiгi мынаған тен болады:
А) Өнiм бағасы мен өнiм көлемiнiн көбейтiндiсiне.
Ә) Шектi табыстын шектi өнiмге ќатынасына.
Б) Шектi табыс пен шектi өнiмнiн көбейтiндiсiне.
В) Шектi табыс пен шектi өнiмнiн ќосындысына.
Г) Шектi табыс мен шектi өнiмнiн айырмасына.
35. Жер иеленуші ешқандай рента алмайды, егер:
А) жерге салық белгіленген болса;
Ә) жер сұранысы мен ұсынысының қисықтары қиылысса;
Б) жер ұсынысының қисығы абсолютті икемсіз болса;
В) ұсыныс қисығы сұраныс қисығының оң жағында орналасса;
Г) жер құнарлылығы тез төмендеп кетсе.
36. Инвестиция туралы шешім қабылдағанда,фирма келесіні ескереді:
А) атаулы пайыздық мөлшерлемесін;
Ә) нақты пайыздық мөлшерлемесін;
Б) атаулы пайыздық мөлшерлемесінен нақты пайыздық мөлшерлемесін шегеріп тастағанда;
В) жоғарыдағы факторлардан басқаларын;
Г) нақты пайыздық мөлшерлемесінен атаулы пайыздық мөлшерлемесін шегеріп тастағанда;
37. Экономикалық дамыған елдердің көпшілігінде келесідей үдеріс байқалады. Ауыл шаруашылық жерлерінің ауданы:
А) азайып келе жатыр;
Ә) көбейіп келе жатыр;
Б) өзгерген жоқ;
В) циклдік ауытқулар болып тұрады;
Г) олар туралы ақпараттар болмайды.
Есептер
1-есеп. Жер учаскесін 40000 мың теңгеге сатып жатыр. Осы жер учаскесін сіз сатып алып, оны жылына 2000 мың теңгеге арендаға бере алар едіңіз. Ал аренданың проценттік ставкаы 5% құрайды.Сіз осы жер учаскесін сатып алар ма едіңіз?
Студенттердің оқытушылармен өзіндік жұмысы.
Тапсырманың мақсаты :
1.Бірнеше өзгермелі факторға өндірістің сұранысын анықтау.