Семинар сабағы

Сабақтың мақсаты Инфляция мен жұмыссыздықтың мәні, салдары және олармен күресу жолдарын қарастыру.

Талдау сұрақтары:

6. Инфляция және оның зардаптары.

7. Инфляция шығындары

8. Жұмыссыздықтың табиғи деңгейі

9. Жұмыссыздықтың әлеуметтік-экономикалық зардаптары.

10. Филлипс қисығы.

Негізгі түсініктер

Сұраныс инфляциясы. Ұсыныс инфляциясы. Ашық инфляция. Жабық (ьасылыңқы) инфляция. Ұшқыр инфляция. Баяу инфляция. Қарқынды инфляция. Болжанатын инфляция. Болжанбайтын инфляция. Жұмыссыздықты күту. Табиғи жұмыссыздық. Циклдық жұмыссыздық. Құрылымдық жұмыссыздық. Фрикциондық жұмыссыздық. Еңбек рыногы. Филлипс қисығы.

Есептер:

1. Келесідей деректер бар:

Жұмыспен қамтылғандар саны 90 млн. адам

Жұмыссыздар саны 10 млн. адам

Жұмыссыздық көлемін анықтаңдар.

90млн. жұмыспен қамтылған адамдардан бір ай өткеннен кейін 0,5 млн. адам жұмыстан шығарылған еді; 1млн ресми тіркелген жұмыссыздар жұмыс іздеуді тоқтатқан. Мыналарды анықтаңыз:

а) жұмыспен қамтылғандардың санын

б) Жұмыссыздар саны

в) Жұмыссыздық көлемін.

2. Тұрғындар саны 100 млн. адам құрайды – 16-ға дейінгі балалар, ұзақ изоляциядағы адамдар, 30 млн. адам жұмыс күші қатарынан шықты; 4 млн. 60 мың адам – жұмыссыздар; 1 млн. адам – толық жұмыс күні бар жұмыскерлер және жұмыс іздейтіндер.

Осы мәліметтерді пайдаланып анықтаңыздар:

А) жұмыс күші көлемін;

Б) жұмыссыздық деңгейін.

Іскерлік ойын: «Инфляциядан шығу жолдары».

Өткізу тәртібі: 2 топ құрылады: 1 – мемлекет, 2 – кәсіпкерлер мен жеке тұлғалар. Екі топ инфляциядан шығу жолдарын көздейтін бағдарлама дайындап оны дәлелдеулері қажет.

Бақылау түрі: эссе жазу

Әдебиеттер тізімі:

1. Мамыров Н.Қ., Тілеужанова М.Ә. Макроэкономика. Оқулық. – Алматы: Экономика, 2003. 59-81 беттер

2. Курс экономической теории/ под ред Чепурина М.Н., Киселевой Е.А. Киров, 2001. с. 403

3. Макроэкономика / под ред Яковлевой Е.Б. СПб: Поиск, 1997. с. 177, 192

4. Макроэкономика: Уч. пособие/ под ред И.П. Николаевой.- М: ЮНИТИ-ДАНА, 2002.- с. 227

5. Тарасевич Л.С., Гальперин В.М., Гребенников П.И., Леусский А.И. Макроэкономика: учебник / Общая ред Тарасевича Л.С..- СПб: 1999. с. 311, 196

6. Кенжеболатова М.Ш. Макроэкономика. Оқу құралы, Астана, 2005 ж.

10-шы тақырып. Бюджет тапшылығы және инфляция

Семинар сабағы

Сабақтың мақсаты: Бюджет тапшылығының болу себептері мен оны жабу жолдарын зерттеу.

Талдау сұрақтары:

5. Үкіметтің табыстары мен шығындары.

6. Бюджет тапшылығы және мемлекеттік қарыз.

7. Инфляциялық салық және сеньораж.

8. Лаффер қисығы.

Есептер:

1. Экономика келесі мәліметтермен берілген: нақты пайыздық ставка 3%, нақты ЖІӨ қарқыны 7%, қатынасы 50% құрайды, мемлекеттік бюджеттің бірінші реттік тапгылығы ЖІӨ-нен 5% құрайды. Есептеңдер: қатынас жоғарылай ма, әлде төмендей ме?

2. Үкімет 1 млрд. долл. мөлшерінде 8% жылдық ставкамен шетелдік заем алды. Бұл қаржы бірнеше жыл ішінде 300 млн. долл. мөлшерінде ЖІӨ-нің жылдық өсімін әкелетін, инвестициялық болжамдарға салынады,

Есептеңдер:

А) мемлекеттік қарыз қандай мөлшерде көбейеді?

Б) қанша жыл ішінде мемлекет бұл қарызын өтей алады?

3.Төмендегі кестеде А және В мемлекеттерінің экономикасы берілген:

	А мемлекеті	В мемлекеті
қаржы жылының басындағы мемлекет берешегінің көлемі (млн. долл.)	2000	2000
атаулы мемлекеттік шығындар (қаржы жылының соңына), берешек қызметі бойынша қаржы төлемдерін ескермегенде (млн. долл.)	200	200
бағалар деңгейі (жыл басына)	1,0	1,0
инфляцияның жылдық қарқыны	0,0	0,10
атаулы пайыздық ставка	0,03	0,13
мемлекеттік бюджетке атаулы салық түсімдер (млн. долл.)	260	260

Есептеңіздер:

А) әрбір елдегі мемлекеттік берешекке қызмет бойынша пайыздық төлемдердің атаулы сомалары қандай?

Б) әрбір елдегі бюджеттік тапшылық бағасының күтілімі қандай?

В)әрбір елдегі мемлекеттік берешектің атаулы және нақты көлемі қандай (жыл аяғына)?

Бақылау түрі: колоквиум.

Іскерлік ойын: Мемлекеттік қаржыны бөлу.

Ойынның мақсаты: Шектеулі мемлекеттік бюджетті тиімді бөлу.

Өткізу тәртібі: Студенттер екі топқа бөлінеді. Әрбір топқа белгілі көлемде қаржы беріледі. Әр топ берілген қаржыны экономиканың әр саласына тиімді бөлуі тиіс.

Әдебиеттер тізімі:

1. Мамыров Н.Қ., Тілеужанова М.Ә. Макроэкономика. Оқулық. – Алматы: Экономика, 2003. 338-357 беттер

2. Агапова Т.А., Серегина С.Ф. Макроэкономика/ под ред Сидоровича А.В..-М., 2004.- с. 56

3. . Курс экономической теории/ под ред Чепурина М.Н., Киселевой Е.А. Киров, 2001. с. 635, 516

4. Тарасевич Л.С., Гальперин В.М., Гребенников П.И., Леусский А.И. Макроэкономика: учебник / Общая ред Тарасевича Л.С..- СПб: 1999. с. 386

5. Кенжеболатова М.Ш. Макроэкономика. Оқу құралы, Астана, 2005ж.

11-ші тақырып. Ұзақ мерзімді экономикалық өсу