Құбылмалы валюта бағамы жағдайындағы ішкі және сыртқы тепе-теңдік
Енді ВР қисығы құбылмалы болғанда ішкі және сыртқы тепе-теңдік қалай орнайтынына тоқталамыз.
Алғашқыда экономика «ішкі» тепе-теңдік жағдайында (49-сурет). Валюта рыногының қисығы (ВР) ішкі тепе-теңдіктен (Е1 нүктесінен) жоғары-солға орналасқан.
R
BP
IS
E1
LM
R1
0 Y1 Y
49-сурет
Төлем балансының тапшылығы (валютаның елден таза кетуі) ұлттық валютаның девальвациясына әкеледі. Нәтижесінде ВР қисығы оңға-төмен ВР/ қисығына жылжиды. Бұл төлем балансын жақсартады (валюта бағамының төмендеуі тауар экспортын ынталандырады, импортты тежейді). Таза экспорттың өсуі жиынтық сұраныстың өсуіне әкеледі.
Нәтижесінде тауар нарығының қисығы IS жоғары-оңға IS/ қисығына жылжиды. Валюта бағамының өзгерісі ақша нарығы өзгерісіне тікелей әсер етпейтіндіктен LM қисығы сол күйінде сақталады.
Ұлттық валюта девальвациясының шамасын дұрыс анықтаған жағдайда тепе-теңдіктің үш қисығы бір нүктеде (Е2) қиылысады. Пайыз мөлшерлемесі мен өнім көлемі өседі (Y2 >Y1 , R2 > R1) (50-сурет)
R
IS/ BP ВР/
IS
→ →
R2 LM
R1
Е2
Е1
Y1 Y2 Y
50-сурет
Екінші жағдайда ішкі тепе-теңдік төлем балансының оң сальдосына сәйкес келеді. ВР қисығы ішкі тепе-теңдіктен (Е1 нүктесінен) төмен, оң жағында орналасады (51-сурет).
R BP
IS LM
Е1
R1
0 Y1 Y
51-сурет
Капиталдың келуі ұлттық валютаға сұранысты молайтады да ақша ревальвациясына әкеледі. ВР қисығы солға-жоғары ВР/-қа жылжиды. Бұл импорттың өсіп экспорттың қысқаруына әкеледі. Нәтижесінде жиынтық
сұраныс қысқарады. Тауар нарығының қисығы IS/ қисығына солға-төмен жылжиды. Үш қисықтың IS, LM және BP қиылысу нүктесінде (Е2) бір мезгілдегі тепе-теңдік орнайды )(52-сурет). Өндірістің нақты көлемі мен пайыз мөлшерлемесі бастапқыдан төмен болады (Y2 <Y1 , R2 < R1).
R
IS
BP/
IS/ ← BP
← LM
R1 E1
R2
Е2
0
Y2
Y1
Y
52-сурет
Жоғарыда сипатталған валюта бағамы өзгерісінің бір мезгілде «ішкі» және «сыртқы» тепе-теңдіктің орнауына әсері импорт пен экспорттың жылдам өзгеруін болжайды. Өйткені кейнстің «ашық» экономика үлгісі қысқа мерзімге арналған.