- •2.Мемлекет жане кукык теориясынын адистери. Мемлекет жане кукык теориясынын жалпы жане жеке гылымдык адистери. Мемлекеттик-кукыктык кубылыстарды зерттеудин диалектикалык адистери.
- •31.Кукыкты угынып тусинудин осы замангы гылыми жолдары. Табиги кукык теориясы жане онын кукыктык практика ушин манызы.
- •32. Кукык функциялары: реттеуши, коргаушы, тарбиелик кызмети, идеологиялык.
- •33 Кукык принциптери (кагидаттары). Кукыктын жалпылык жане арнаулы кагидаттары. Кукыктык тажирибе ушин кукык кагидаттарынын манызы.
- •34 Кукык мани жане белгилери. Кукык аныктамасы.
- •35.Кукык жане зан: уксастыктары мен озгешеликтери. Кукык пен заннын кукыктык тажирибе ушин озгешилигинин мани.
- •36 Когамнын алеуметтик жуйесиндеги алатын орны. Моральдин, адет-гурыптын жане диннин кукыктык нормага асери.
- •37 Кукык нормасынын тусиниги. Кукык нормасынын белгилери мен турлери.
- •38 Кукык нормасынын логикалык курылымы. Нормативтик кукыктык актинин бабы мен кукык нормасынын аракатынастылыгы.
- •39 Кукыктын кайнар коздери жане онын турлери.
- •40.Казакстан Республикасында колданылып журген кукыктын жалпы сипаттамасы (кр Конституциясынын 4-ши бабы).
- •41.Нормативтик-кукыктык акти жане онын турлери. 1998 жылгы 28 наурыздагы кр “Нормативтик – кукыктык акт туралы заны”.
- •42Нормативтик-кукыктык актинин уакытка, кенистикке жане субъектилери бойынша куши.
- •43.Зан жане жогары зандык куши. Зан турлери.
- •Букара-жария кукыгы жане жеке кукык. Зан тажирибеси ушин кукыктын букара – жария жане жеке кукык болып болинуинин мани.
- •45. Кукыкты жузеге асыру жане онын турлери.
- •46 Кукык колданудын сатылары жане онын турлери. Кукык колдануга койылатын талаптар. Кукыктык колдану актилери жане олардын турлери.
- •47 Кукык жуйеси. Кукык жуйесинин курлымдык элементтери.
- •48 Кукык саласы. Кр-сы кукыгынын негизги салаларынын кыскаша сипаттамасы.
- •49 Кукык жане мораль: бирлиги, айырмашылыгы, озара арекеттесуи, кайшылыктары.
- •50 Кукык жуйеси мен зандар (заннама) жуйесинин аратыстылыктары.
- •51 Кукыктык катынастардын объектилери: тусиниги мен турлери.
- •52 Объективтик кукык жане субъективтик кукык.
- •53 Нормативтик-кукыктык актилер жане кукык колдану актилери
- •54 Кукыктагы олкылыктар (актандактар), оларды болдырмаудын тасилдери.Кукык аналогиясы (уксастыгы) мен зан уксастыгы
- •55 56 Кукык нормаларын тусиндиру: тусиниги жане субъектилери, тасилдери мен колемдери бойынша турлери.
- •57 Кукыктык сана: тусиниги, курылымы, турлери.
- •58 Кукыктык сана жане кукыктык мадениет. Кукыктык немкурайлык (нигилизм). Кр кукыктык тарбиени тиимди жузеге асырудын маселелери.
- •59 Кукыктык тарбие: тусиниги, нысандары, адистери. Кукыктык жалпыга бирдей оку. Кр-да кукыктык жалпыга бирдей оку туралы заннамага жалпылама сипаттама.
- •60 Кукык пен кукыктык сананын озара байланыстары. Кукык шыгармашылык исин колдануда, тусиндируде кукыктык сананын аткаратын роли.
- •61. Кукыктык катынастар: тусиниги мен белгилери.
- •Кукыктык катынастар жане когамдык катынастар. Кукыктык катынастардын турлери.
- •64. Кукыктык катынастардын мазмуны. Субъективтик кукык пен зан алдындагы жауаптылык.
- •65. Кукык нормасы мен кукыктык катынас.
- •66. Зандык айгактар жане олардын жиктелуи.
- •70. Кукыкка карсы минез-кулык: тусиниги мен белгилери.
- •71. Занды минез-кулык: тусиниги мен турлери
- •72. Кукык бузушылык: тусиниги, негизги белгилери, курамы.
- •73.Кукык бузушылык турлери. Кукык бузушылыктардын себептери, оларды болдырмау жолдары.
- •74.Зан алдындагы жауаптылык: тусиниги, белгилери жане турлери.
- •75.Зан алдындагы жауаптылык пен мемлекеттик ырыктандыру жане кукык бузушылыктын жолын кесу шаралары.
- •76. Казакстан Республикасынын колданыстагы зандары жуйесинде Конституциянын алатын орны. Казакстан Республикасы Конституциясынын тикелей колданылуы.
- •77.Когамнын кукыктык жуйеси: тусиниги мен курылымы.
- •78.Роман-Германдык кукыктык жуйе.
- •79.Агылшын-американдык жуйе.
- •80.Дастурли –дини кукыктык жуйе.
- •81. Кр Конституциясы бойынша адам жане азамат кукыктары мен бостандыктары.
- •83.Мемлекет, саясат, кукык жане экономика. Олардын озара байланыстары мен арекеттесулери.
- •86. Кукык шыгармашылык: тусиниги, кагидаттары, турлери.
- •87. Казакстан Республикасындагы зан шыгармашылык иси: тусиниги, сатылары. Зан техникасы.
- •88.Зандарды жуйелеу, олардын турлери.
- •89.Кукык жуйеси жане зан жуйесинин аракатынасы.
- •90. Кодификация жане инкорпорация: тусиниги, турлери. Кр кодификациялау исинин дамуы.
64. Кукыктык катынастардын мазмуны. Субъективтик кукык пен зан алдындагы жауаптылык.
Кукыктык катынастардын курамы бирнеше боликтерден: кукык субьектисинен, субъективтик кукыктан, занды миндеттен, кукыктык катынас объектисинен (затынан) турады.
Кукык субъектиси — занды жане жеке тулга. Занды тулгаларга жататындар мемлекет органдары, когамдык бирлестиктер, т.с.с. Меншик, шаруашылык жургизу немесе жедел баскару кукыгындагы окшау мулки бар жане сол мулкимен оз миндеттемелери бойынша жауап беретин, оз атынан муликтик жане муликтик емес жеке кукыктар мен миндеттерге ие болып, оларды жузеге асыра алатын, сотта талапкер жане жауапкер бола алатын уйым занды тулга деп танылады. Казакстан Республикасынын азаматтары, шет ел азаматтары жане азаматтыгы жок адамдар жеке тулгалар болып саналады.
Субъективтик кукык — тулгалардын мудделерин канагаттандыру ушин оларга белгили шекте арекет жасауга берилген кукыктык мумкиндик. Мундай мудделер занды деп танылады. Сол занда белгиленген шек аясында тулга оз муддесин канагаттандыру ушин турли ис-арекет жасайды. Жеке тулга енбек етуге, билим алуга, меншикке ие болуга, уйленуге хакылы. Сондай-ак занды тулгалар да занда руксат етилген шенбер аясында арекет жасай алады. Озине берилген кукыкты пайдалана ма, жок па, ол тулганын оз ерки.
Занды миндет — зан белгилеген арекетти истеу немесе истемеу шарттары. Мундай миндет баска тулганын муддесин канагаттандыру ушин жуктеледи. Занды миндети бар тулга оны оз еркимен орындамаса, оган мемлекеттин мажбурлеу куши колданылады. Мысалы, ата-ана оз баласын асырап, багып, тарбиелеуге миндетти. Егер бул миндетин орындамаса, занда белгиленген шара колданылады. Миндет занды тулгаларга да жуктеледи.
Кукыктык катынастын объектиси (заты) — табигат кубылыстары муликтик, озиндик муликтик емес игиликтер. Субъективтик кукык пен занды миндеттер аталган объектилерге багытталган болып келеди.
Зан алдындагы жауаптылык - мемлекет пен кукык бузушылыкка барган жеке адамнын арасында пайда болган кукыктык катынастардын натижесинде кукык бузушылык жасаган субъектинин озинин жасаган кауипти, зиянды ис-арекети ушин арнайы колданылган жазага тозуи.
65. Кукык нормасы мен кукыктык катынас.
Кукык—курдели кубылыс. Кукыктын негизги кызмети – когамдык катынастарды реттеу, тартипти сактау, коргау, Кукык — жалпыга бирдей миндетти мемлекет камтамасыз ететин нормалардын жиынтыгы.
Ал кукыктык норма дегенимиз, кукыктын бир гана ереже, кагидасы. Мысалы, кукыкты уй деп санасак, онда кукыктык норма осы уйдин бир кирпиши, бир торшасы.
Кукыктык норма — мемлекет таныган, жане оны ози камтамасыз ететин, когамдык катынастарга катысушылардын кукыктары мен миндеттерин туындататын, олардын арекеттерин реттей алатын жалпыга бирдей миндетти ереже, норма. Белгилери:
- жалпыга миндетти болып табылады;
- белгили бир муддени, ерик-ыктиярды корсетеди;
- мемлекет кушимен камтамасыз етиледи;
- мемлекет шыгарады;
- мемлекет коргайды т.б.
Турлери:
1. Миндеттейтин кукык нормалары, ягни кукык нормаларында орындалугатиисти занды миндеттер бекитиледи; Мысалы: КР-н 16 жаска толган азаматтары жеке куалик алуга миндетти.
2. Реттейтин кукык нормалары. Кукыктык нормалар кукыктык катынаска тусуши субъектилердин арасындагы катынастарды реттейди.
3. Кукык беретин;
4. Тыйым салатын- кукык нормаларында субъектилердин кейбир ис-арекеттери мен журис-турыстарына занды тыйым салынады. М/ы: мемлекеттик купия жариялануга жатпайды.
5. Дефинитивтик нормалар - нормада зан гылымдарынын жетистиктеринин натижесинде бир угымнын аныктамасынын берилуи. М/ы: Неке жане отбасы туралы заннын 1-бабында неке угымын берген.
6. Декларативтик нормалар - негизги кукыктык идеялар жариялану магынасында корсетиледи. Мысалы: Конституциянын 1-бабы: КР-сы озин демократиялык, зайырлы, кукыктык жане алеуметтик мемлекет ретинде орныктырады. Онын ен кымбат казынасы - адам жане адам омири, кукыктары мен бостандыктары.
- Кукыкты реттеу тасили бойынша: а) императивтик - субъектилерге тикелей, одан бас тартуга болмайтын миндеттер жуктеу нормасы. М/ы: акимшилик кукык нормалары.б) диспозитивтик норма - субъектилерге оз калаулары бойынша кукыктары мен миндеттерин жузеге асыруга мумкиндик беретин норма.