3. Рэспубліка беларусь у міжнародным супольніцтве. Беларуская дыяспара

Абвяшчэнне незалежнасці Беларусі паклала пачатак новаму этапу ў развіцці знешнепалітычнай і знешнеэканамічнай дзейнасці рэспублікі. Зыходзячы з актаў аб дзяржаўным суверэнітэце, Вярхоўны Савет Беларусі прыняў 2 кастрычніка 1991 г. Заяву “Аб прынцыпах знешнепалітычнай дзейнасці РБ”. Краіна падцвердзіла сваю прыхільнасчь прынцыпам статута ААН, усеагульнай дэкларацыі правоў чалавека, невакарыстання і адмовы ад пагрозы сілы, непарушнасці існуючых межаў, мірнага рэгулявання спрэчных пытанняў. 26 лютага 1992 г. Рэспубліка Беларусь падпісала Хельсінскі заключны акт. Беларусь адкрыта заявіла пра бяз’ядзерны статус рэспублікі і без усялякіх папярэдніх умоў вывела са сваёй тэрыторыі ўсю тактычную і стратэгічную ядзерную зброю. У поўным аб’ёме былі выкананы абавязацельствы па знішчэнні звычайных узбраенняў. Усё гэта – практычнае пацвярджэнне міралюбівай палітыкі нашай краіны, канкрэтны яе ўклад ва ўмацаванне міру і бяспекі ў Еўропе і ва ўсім свеце.

Знешняя плітыка Беларусі заснавана на прынцыпах шматвектарнасці і прагматызму. Разам з тым аб’ектыўна вылучаецца галоўны кірунак знешнепалітычных і знешнеэканамічных сувязяў Беларусі – гэта Расія і краіны СНД. 2 красавіка 1996 г. быў падпісаны дагавор аб стварэнні Супольнасці Беларусі і Расіі, а 2 красавіка 1997 г. Дагавор аб Саюзе Беларусі і Расіі, 8 снежня 1999 г. – Дагавор аб стварэнні Саюзнай Дзяржавы і Праграмы дзеянняў РБ і РФ па рэалізацыі палажэнняў гэтага Дагавора.

Суверэнная Беларусь надае вялікае значэнне наладжванню ўзаемавыгадных адносін і з краінамі далёкага замежжа. На пачатак 2006 г. наша рэспубліка падтрымлівае дыпламатычныя і гандлевыя сувязі амаль з 150 краінамі свету. Асноўнымі гандлевымі партёрамі рэспублікі з’яўляюцца Расія, Германія, Украіна, Літва, Латвія, Польшча. Краіны Заходняй Еўропы – асноўныя замежныя інвестары, галоўныя пастаўшчыкі ў рэспубліку сучаснага абсталявання і тэхналогій. У рэспубліцы дзейнічаюць многія сумесныя прадпрыемствы. Ва ўсіх абласных цэнтрах створаны свабодныя эканамічныя зоны.

Беларусь займае пазіцыю канструктыўнага супрацоўніцтва з міжнароднымі арганізацыямі: ААН, МВФ, Сусветным банкам, Сусветнай гандлевай арганізацыей, ЮНЕСКА і інш. Наша рэспубліка скіравана на пошук цывілізаваных вырашэнняў праблем, што стаяць як перад Беларуссю, так і перад усей сусветнай супольнасцю. Гэта і сітуацыя вакол Ірака, і Лівана, і Кубы і т.д.

Па-новаму вырашаліся пытанні, звязаныя з беларускай дыяспарай.

Слова “дыяспара” паходзіць ад грэчэскага “diaspora” , што азначае рассяленне, пражыванне значнай часткі этнасу па-за межамі этнічнай тэрыторыі.

Першая хваля масавай эміграцыі з Беларусі адбылася яшчэ на мяжы ХІХ – ХХ ст., другая - ў часы Першай сусветнай вайны 1914-1918 гг. і савецка-польскай вайны 1919-1920 гг. У межваенны перыяд (1921-1939 гг.) асабліва значнай была эміграцыя насельніцтва з Заходняй Беларусі. Шмат жыхароў Беларусі апынуліся па-за межамі рэспублікі ў гады Вялікай Айчыннай вайны, пасля далучэння Беласточчыны да Польшчы (1945 г.), пад час узаемнай рэпатрыяцыі палякаў з Беларусі ў Польшчу і беларусаў з Польшчы ў Беларусь, у выніку прымусовага высялення ў іншыя рэгіоны СССР. Па перапісе 1989 г. 2131000, або кожны 5 беларус пражывалі ў іншых рэспубліках былога СССР. На пачатку 2006 г. у Расіі пражывала больш за 1 млн. 200 тыс. беларусаў, ва Украіне - 460 тыс., у Латвіі – каля 120 тыс, у Літве – 63 тыс. Шмат беларусаў пражывае ў краінах Еўропы, Амерыкі, Азіі, Аўстраліі. Усяго за межамі Беларусі зараз пражывае больш за 3 млн. беларусаў. Толькі ў ЗША ў розня часы іх асела каля 650 тыс.

Пазітыўны паварот на дзяржаўным узроўні ў адносінах да беларускай дыяспары пачаўся пасля абвяшчэння 27 ліпеня 1990 г. дзяржаўнага суверэнітэту БССР. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь (арт.10) гарантуе дзяржаўную абарону правоў грамадзян не толькі на сваёй тэрыторыі, але і за яе межамі.