2. De overeenkomst

   1. Inleiding

• Overeenkomst= het samentreffen van de wil van twee of meer personen met het oog op het doen ontstaan, het wijzigen of het doen uitdoven van verbintenissen.

• Steeds twee- of meerzijdige rechtshandeling

• Overeenkomst vaak synoniem van contract

• Maar sommigen: - overeenkomt = wilsovereenstemming

-contract = wilsovereenstemming op papier

- Contract/overeenkomst  verbintenis

- Contract/overeenkomst staat los van de akte

Hoe ontstaat de overeenkomst?	Wie heeft verbintenissen?	Welke regels zijn van toepassing?
Consensuele ov., zakelijke ov., plechtige ov.	Eenzijdige ov., wederkerige ov.	Benoemde ov., onbenoemde ov.

5.2.2 De vier belangrijke principes

5.2.2.1 Het consensualisme

• Het consensualisme betekent dat partijen zoveel overeenkomsten mogen sluiten als ze willen en dat ze ook erin mogen zetten wat ze willen. Het volstaat dat ze akkoord zijn. Dit betekent dat hun beider vrije wil met elkaar overeenstemt.

• Gevolgen van consensualisme:

  • De ‘essentie’ v/e overeenkomst: wilsovereenstemming

• Wilsovereenstemming = noodzakelijke voorwaarde voor het ontstaan van een overeenkomst

• Principe: wilsvrijheid

• Sanctie: nietigheid rechtshandeling (zie verder ivm wilsgebreken)

• Principe van de wilsvrijheid laat ruimte voor onbenoemde overeenkomsten

• Het ‘ontstaan’ v/d overeenkomst: aanbod & aanvaarding

• Voor consensuele overeenkomsten: wilsovereenstemming = voldoende voorwaarde voor het ontstaan van de overeenkomst

• Nuance: zakelijke overeenkomsten en plechtige overeenkomsten

• Aanbod + aanvaarding=overeenkomst

• De ‘grenzen’ van een overeenkomst: de legaliteit

• Principe: partijen bepalen vrij of ze contacteren, waarover en met wie

• Grenzen aan de contractsvrijheid: dwingende regelgeving

Voorbeeld: consumentenrecht – art. 73-75 wet marktpraktijken

Sanctie: nietigheid (contracts-)clausule

• Het ‘bewijs’ van een overeenkomst

• Geen geschrift nodig voor het ontstaan van een (consensuele) overeenkomst

• Wel belangrijk als bewijs

• Vanaf 375 euro: schriftelijk bewijs noodzakelijk

• Opgepast voor de ‘kleine lettertjes’ (algemene voorwaarden)

• Het ‘wijzigen’ van een overeenkomst

• Overeenkomsten zijn bindend

 Voor partijen: geen eenzijdige beslissingen

Wél:

- wijziging in gezamenlijk overleg

• contract clausules die aan één partij een beslissingsrecht geven

 Voor de rechter: kan de inhoud van de overeenkomst niet wijzigen

• Uitzondering: “overmacht” bevrijdt de schuldenaar

  • Overmacht: onvoorziene en onvermijdelijke gebeurtenis buiten de wil van de schuldenaar die de prestatie onmogelijk (> moeilijker) maakt.

5.2.2.2 De overeenkomst is wet

• Principe: het principe ‘overeenkomst = wet’ betekent dat indien partijen werkelijk tot een ‘wilsovereenkomst’ zijn gekomen, het burgerlijk recht dit ‘akkoord’ zal optillen tot het niveau van een ‘wet’. Partijen zijn door hun akkoord gebonden: belofte maakt schuld.

• Uitzonderingen:

• Alleen geldige overeenkomsten zijn bindend (zie hoger i.v.m. legaliteit)

• Rechter beschikt uitzonderlijk over een uitstel- en/of matigingsrecht

• Bijzondere regels voor bepaalde verkopen: verzakingsrecht

• Overmacht bevrijdt de schuldenaar (zie hoger)

• Overeenkomsten moeten te goeder trouw worden uitgevoerd (zie verder)