2. Jakie czynniki określają współczesne MPP

Pozycję danego kraju w MPP określają zarówno czynniki zewnętrzne i wewnętrzne.

Do wewnętrznych należą między innymi:

-warunki naturalne:

• Nierównomierne rozmieszczenie zasobów naturalnych w świecie (zazwyczaj kraje wysoko rozwinięte maja mniej zasobów naturalnych)

• Predyspozycje poszczególnych krajów do określonej specjalizacji w produkcji i handlu a więc położenie geograficzne, klimat, zasoby nat., czynniki demorgaficzne

- poziom rozwoju

• Zróżnicowane wyposażenie krajów w pracę i kapitał( kraje wysoko rozwinięte to 20% ludności świata i gaśnie krzywa przyrostu naturalnego a w krajach słabo rozwiniętych jest eksplozja przyrostu naturalnego)

• Osiągnięty poziom rozwoju i struktura gospodarki a więc wiążą się z dziedzictwem przeszłości czyli zasoby kapitałowe, infrastruktura tech-org.

• Główne zasoby kapitału (nie tylko pieniądze) znajdują się w krajach bogatych, tam gdzie nie ma kapitału produkcja jest o charakterze pracochłonnym a tam gdzie kapitał -produkcja jest praco oszczędna ale kapitałochłonna

- czynniki ustrojowe

- i pozaekonomiczne

• Czynnik naukowo- techniczny (postęp technologiczny jest tworzony w krajach wysokorozwiniętych mamy produkcję mało chłonną i naukowo oszczędną (wyroby o wysokiej i ultra wysokiej technice)

Jest przymus międzynarodowego podziału pracy i korzyści z niego płynące.

Czynniki zewnętrzne są szczególnie istotne dla krajów mało, słabo rozwiniętych. Wzajemne bowiem oddziaływanie krajów na siebie sprzyja dokonywaniu wszechstronnych zmian strukturalnych w gospodarce. To odziaływanie może niekiedy jednak wywierać skutki ujemne. Stąd też rożnie znaczenie udziału danego kraju w MPP, chodzi tu o szeroko pojęty interwencjonizm i politykę protekcjonistyczną (wewnętrzną)

- powiązanie ze światem zewnętrznym (istnieje dla krajów zacofanych).

MPP ma strukturotwórcze znaczenie i wpływa na formowanie narodowych struktur produkcyjnych.

3. Współczesne teorie MPP.

1. Teorie neoczynnikowe- rozszerzenie rozważań E. Heckschera, B. Ohlima na większa licznę czynników produkcji nie tylko kapitał i praca. Kładzie ona nacisk na podażowe, produkcyjne warunki panujące w różnych krajach jako podstawę uruchomienia handlu między krajami. Jako punkt wyjścia przyjmuje założenie iż motywem uruchomienia handlu są różnice w ich warunkach produkcyjnych co obrazują odmienne krzywe możliwości produkcyjnych. Uważają oni za celowe uwzględnienie dodatkowych zasobów naturalnych oraz niejednorodności czynników pracy i kapitału( pracę proponują podzielić na prostą i złożona a kapitał na rzeczowy i ludzki)

Uogólnienie zasady obfitości zasobów – każdy kraj powinien eksportować towary których wytwarzanie wymaga większego zastosowania relatywnie obfitych czynników produkcji i jednocześnie importować towary których produkcja wymaga większego zastosowania czynników względnie nie mało obfitych.

2. Teorie neotechnologiczne- uwzględniają zmiany spowodowane większym rozwojem postępu technicznego. W teorii luki technologicznej – jest nacisk na możliwości rozwoju korzystnego handlu dzięki międzynarodowych różnicach w poziomie wiedzy technicznej i w tempie postępu technologicznego.

3. teoria cyklu życia produkcji – handel międzynarodowy stanowi pochodnią przechodzenia danego produktu przez 3 fazy:

Faza innowacyjna, faza dojrzewania, faza standaryzacji

Teoria korzyści skali, produkcji i zbytu – następują wtedy gdy rozmiary produkcji i zbyt rosną szybciej niż nakłady czynników produkcji (można mówić o statycznych korzyściach skali) wskutek specjalizacji zwiększają się serie produkcyjne i sprzedaży i obniżają jednostkowe koszty wytwarzania. Następuje poprawa technologii wytwarzania i zwiększenie zdolności produkcyjnej.

4. Teorie popytowo – podażowe- jedną z istotnych korzyści z rozwoju handlu międzynarodowego jest lepsze zaspokojenie potrzeb konsumentów i inwestorów, istotne jest rozwijanie handlu wewnątrz gałęziowego – jednoczesny import i eksport wyrobów tych samych gałęzi i branż.

5.Teoria J. Milla – doktryna popytu

Wprowadza ona do doktryny handlu nową płaszczyznę związaną z warunkami międzynarodowego popytu. Wg niego strefa produkcji wyznacza podstawowe kryterium międzynarodowej specjalizacji. Jakim jest różnica względnych kosztów produkcji wynikająca z odmiennego poziomu produkcyjności pracy i kapitału w różnych krajach. Zatem koszty produkcji określają granicę opłacalności handlu w ramach których ustala się międzynarodowa wartość wymienna . Eksport i import każdego kraju wzajemnie za siebie płacą. W rezultacie o wysokości ceny decydują warunki popytu na rynkach poszczególnych krajów a więc wielkość i rozszerzalność ich popytu na dobra międzynarodowe

A.Marshall – rozszerza tę teorię nadając jej całościowy kształt.

4. omów współzależność zasadą kosztów względnych a zasadą kosztów absolutnych

1.A Smith przyjmuje założenie

1. Jeśli dwa kraje podejmują wzajemny handel bez przymusu to obydwa osiągają korzyści

2. Podstawą specjalizacji międzynarodowej i źródłem osiągania korzyści z wymiany międzynarodowej jest występowanie między dwoma krajami lub większa liczbą krajów bezwzględnych różnic w kosztach wytwarzania mierzonych nakładami pracy. Smith uważa, ze rozwój międzynarodowego podziału pracy zgodnie z przewagą absolutną prowadzi do lepszego wykorzystywania mocy produkcyjnych w poszczególnych krajach powoduje także wzrost produkcji w obydwu krajach. Co łączy się z określonymi korzyściami.

Przykład: 2 kraje USA i W.B; 2 towary

USA – zaoszczędzają połowę czasu sprowadzając sukno

W.B – korzyści z sprowadzania pszenicy.

Wniosek: Gdyby nie wykorzystano teorii Smith’a uważa się że obydwa kraje poniosły by straty.

A.Smith zauważył, że podstawą MPP jest przewaga jednego kraju nad drugim w produkcji pewnych towarów i wynika to z warunków naturalnych i z przewagi kapitału.

2. D.Ricardo udowodnił teorię kosztów absolutnych. Założenia klasycznej teorii handlu zagranicznego:

1. Korzyści krajów z wymiany międzynarodowej polegają na specjalizowaniu się krajów w produkcji na własne potrzeby i eksport tych towarów, które mogą być każdym z nich wytwarzane względnie taniej niż w innych krajach

2. Specjalizacja i wymiana międzynarodowa umożliwia bardziej racjonalne wykorzystanie czynników produkcji każdego kraju

3. Istnieje wolny handel pozwalający na swobodną konkurencję zarówno w kraju jak i na rynku międzynarodowym. Co z kolei wpływa na powstanie najbardziej korzystnego międzynarodowego podziału pracy.

D.Ricardo- względna różnica w kosztach wytwarzania towarów TKK- teoria kosztów komplementarnych mówi że powinny się specjalizować w produkcji krajowej i na eksport w tych dziedzinach, które sa najbardziej wydajne

Torreus i Ricardo uważali, że specjalizacja jest zawsze korzystna dla kraju A w dziedzinie produkcji, której ma on stosunkową przewagę w wydajności pracy nad krajem B, a niekorzystną jest specjalizacja w dziedzinie, w której dany kraj nie ma względnej przewagi nad swoim partnerem. Np. rodzaj handlu międzynarodowego zgodny z teorią kosztów komperatywnych.

Marshall- od kwalifikacji poszczególnych narodów.

5. jaka jest Twoim zdaniem różnica między MPP a handlem zagranicznym

Handel zagraniczny obejmuje obroty majątkowo- kredytowe oraz obroty bieżące na które oprócz wymiany składają się zakup i sprzedaż za ganiącą usług, dóbr niematerialnych oraz zobowiązania wynikające z ruchu ludności poza granicę, utrzymania własnych placówek dyplomatycznych za granią i inne.

MPP- jest rozwiniętą formą społecznego podziału pracy. Występuje wówczas, gdy dochodzi do wymiany między krajami i powstają między nimi określone powiązania. MPP stwarza podstawę do wymiany międzynarodowej określa jej strukturę rodzajową i kierunki geograficznej wymiany. MPP i rozszerzenie się rynku światowego przyśpieszają proces różnicowania się w specjalizacji produkcji w poszczególnych krajach dostosowując się do potrzeb wymiany z innym krajem.

MPP występuje gdy występują stosunki wymienne między krajami:

• O różnych warunkach i rodzajach produkcji

• Kiedy wymiana wiążę się w ten sposób, że zaczyna się ona uzupełniać

• Kiedy prowadzi to do specjalizacji produkcji w poszczególnych krajach

Rozwój MPP zależy od:

1. Warunków naturalnych

2. Posiadanych zasobów

3. Efektywności wykorzystania środków produkcji

4. Uzyskania oszczędności społecznego norm pracy

6.Jakie korzyści w handlu zagranicznym możemy wynieść w oparciu o teorie neotechnologiczne?

Teorie neotechnologiczne – uwzględniają zmiany spowodowane większym rozwojem postępu technologicznego i technicznego. W teorii luki technologicznej – jest nacisk na możliwości rozwoju korzystnego handlu dzięki międzynarodowych różnicach w poziomie wiedzy technicznej i tempie postępu technicznego.

Podstawowym czynnikiem rozwoju handlu są zróżnicowane poziomy zaawansowania technicznego poszczególnych gospodarek

• Rozwój korzystnego handlu

• Współpraca między państwami

• Sprowadzenie produktu od krajów wyżej rozwiniętych

Kraje o dużej innowacyjności mają przewagę technologiczną – łatwiej im eksportować nowe produkty i technologie. (Kraje opóźnione stają się imitatorami, kraje o dużej innowacyjności – innowatorzy)Wśród współczesnych teorii są też inne teorie np. koncepcja życia produktu wg. Której nowy produkt przechodzi przez trzy fazy: innowacji, dojrzewania, standaryzacji

7. Omów na podstawie mechanizmu mnożnikowego wpływ eksportu na wzrost gospodarczy

Mnożnik inwestycyjny jest czynnikiem kreującym wzrost gospodarczy. Keynes stwierdził że wzrost dochodu wpływa na wzrost inwestycji za pośrednictwem mnożnika inwestycyjnego. Teoria mnożnika mówi, że im większa krańcowa skłonność do konsumpcji to inwestycje rosną. Mnożnik inwestycyjny decyduje o tym, o ile wzrośnie produkt narodowy, jeśli inwestycje wzrosną o jednostkę:

Przyrost produktu naturalnego= mnożnik inwestycyjny*przyrost inwestycji

Sam mnożnik inwestycyjny przedstawia się następująco:

MPC- końcowa skłonność do konsumpcji,

DC- przyrost konsumpcji,

DY- przyrost produktu narodowego.

Wielkość mnożnika inwestycyjnego jest tym większa im większa krańcowa skłonność do konsumpcji a zarazem mniejsza krańcowa skłonność do oszczędzania:

DC- przyrost oszczędności

Warunkiem działania mnożnika inwestycyjnego jest istnienie nie wykorzystanych rezerw produkcyjnych i zasobów siły roboczej. Mnożnik inwestycyjny może działać w kierunku zwiększenia produktu narodowego jak i w kierunku jego zmniejszenia. Zauważmy, ze aby otrzymać stałe wyniki w działaniu mnożnika wymagane jest stałe inwestowanie a nie jednorazowy zastrzyk inwestycji.

Akcelerator.

Zgodnie z zasadą akceleracji (idea przyśpieszenia) wzrost popytu konsumpcyjnego powoduje bardziej niż proporcjonalny wzrost inwestycji.

8. Przedstaw przyczyny i motywacje zagranicznych inwestycji portfelowych. Omów ich rodzaje.

Inwestycje portfelowe- forma przepływu kapitału, które charakteryzują się dużą zmiennością i spekulacyjnym motywem ich tworzenia. Przyśpieszone i wzmożone przepływy kapitałowe w związku z globalizacją i deregulacją rynku finansowego są bardzo korzystne, bowiem zarówno inwestycje bezp. Jak i inwestycje portfelowe zagraniczne( w tym również krótkoterminowe w warunkach zrównoważonego wzrostu gospodarczego) wspierają ekspansję inwestycyjną kraju – lokaty na skalę większa niż pozwoliłyby na to wewnętrzne oszczędności w kraju, nadto neutralizują one deficyty salda obrotów bieżących w bilansie płatniczym, są też jednakże ubezpieczone, zwłaszcza jeśli chodzi o inwestycje portfelowe powstałe z motywów spekulacyjnych, Odnotowanie istnienia i nasilenia się inwestycji portfelowych spekulacyjnych odzwierciedla zjawisko tzw. Gorącego pieniądza, czyli takiego którego wielkość zależy od zmiany koniunktury, przepływającego między różnymi krajami, a zwłaszcza centrami bankowo-finansowymi.

Inwestycje portfelowe stosuje się w celu uruchomienia produkcji.

Teoria portfolio- w myśl tej koncepcji inwestor może osiągnąć stopę zysku przy danym ryzyku lub daną stopę przy mniejszym ryzyku w sytuacji, gdy dysponuje portfelem akcji zróżnicowanych w ścićle określony sposób.

(wg. Książki dr. J. Biernata) Inwestycje portfelowe (zaliczamy tu zakup aktywów finansowych o okresie wykupu dłuższym niż rok, a szczególnie zakup/sprzedaż akcji i obligacji) Krótkoterminowe inwestycje portfelowe obejmują obroty papierami wartościowymi o czasie wykupu krótszym niż rok (np. certyfikaty depozytowe i bony skarbowe).Transakcje dzieli się na debetowe i kredytowe. Jeżeli coś opuszcza kraj jest to transakcja kredytowa księgowana znakiem „+”.Jeżeli coś opuszcza kraj jest to transakcja debetowa księgowana znakiem „-„

Przyczyny takich transferów może być:

• Poszukiwanie większego dochodu niż daje dochód z lokaty bankowej

• Wysokość stopy procentowej

• Rozwój portfolio

• Wejście na rynek

• Ucieczka przed spadkiem wartości pieniądza lub poszukiwanie pieniądza mającego przewagę operacyjną

• Poszukiwanie bezpiecznego miejsca dla inwestycji kapitałowej w związku z napięciami polityczno-społecznymi.

9. dlaczego państwa subsydiują swój eksport? Skutki dla handlu

Substytudia (obniżają koszty produkcji więc podaż wzrasta) Jednym z czynników wpływających na cenową elastyczność popytu są subsydia( inaczej dopłaty do eksportu)

Państwa bogate nie znają liberalizacji, subsydiują swoje przedsiębiorstwa i towary, eksportują je na siłę do państw biednych. Np. 1% wzrost udziału Afryki w światowym eksporcie przyniosłyby Afrykańczykom 43 mln funtów zysku, pięć razy większej niż cała pomoc otrzymana od państw rozwiniętych. Państwa rozwinięte „wykańczają” biedne bo subsydiują ogromnymi sumami, rodzimy rynek eksportowy wypychając towary lub ich tanią produkcję do krajów rozwijających się. Te zmuszone wcześniej przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy lub Bank Światowy do liberalizacji handlu, gwałtownego otwierania własnych rynków na konkurencję są po prostu bez szans. To co same mogłyby wytwarzać importują od bogaczy uzależniając się od subsydiowanego eksportu państw rozwiniętych.

Zadaniem subsydiów(subwencji) eksportowych jest pomoc w zwiększeniu sprzedaży za granicą przez poprawę konkurencyjności towarów krajowych na rynku zagranicznym.

Państwo godzi się na subsydiowanie prywatnego eksportu (dopłacając różnicę między wyższa ceną wyrobu krajowego a jego niższą ceną na światowym rynku lub w innej formie) w celu np. pobudzenia produkcji i eksportu technologicznie zaawansowanych gałęzi przemysłu, gdzie nakłady są bardzo wysokie, a efekt produkcyjny trudny z góry do przesądzenia (np. zachodnioeuropejski Airbus) W krajach rozwiniętych subsydia eksportowe są popularną metodą pozbywania się nadwyżek artykułów rolniczych, podtrzymania dochodów rolników i rozwoju eksportu rolniczego w warunkach ostrej konkurencji na rynku światowym. W ostatnich kilkunastu latach doprowadziło wręcz do „walki na subsydia” między głównymi eksporterami żywności i innych artykułów rolniczych.

Początek dały jej wysokie subsydia produkcyjne i eksportowe w ramach wspólnej polityki rolnej UE które spowodowały utratę części rynków eksportowych przez towary amerykańskie. To zaś z kolei skłoniło USA do rozszerzenia własnych subsydiów dla eksportu rolnego. Subsydia mogą być udzielane w formie: bezpośredniej tj. w formie środków finansowych efektywnie wypłacanych eksporterowi (np. w formie dotacji wyrównującej różnicę między niższą ceną światową a wyższą ceną wewnętrzna towaru) lub pośredniej (np. finansowanie badań nad nowym produktem, ulgi podatkowe, udzielenie kredytów nie oprocentowanych lub według stopy procentowej niższej od obowiązującej) W praktyce ze względu na zakaz WTO (światowej org. Handlu) dotyczących wspierania eksportu przemysłowego subsydiami są one stosowane w ukrytych formach, natomiast w odniesieniu do eksportu rolniczego są stosowane w formie bezpośredniej.

Skutki dla handlu:

• Zwiększony wpływ subsydiowanych wyrobów na rynek światowy powoduje obniżenie ceny światowej danego wyrobu

• Dążenie do ograniczenia importu

• Konsumenci w kraju importującym mogą z tego tytułu odnieść korzyści (jeśli pośrednicy nie podniosą ceny do poprzedniego poziomu) Tracą jednak producenci podobnego towaru w kraju importującym: tańszy import eliminuje część z nich z rynku.

Taka konkurencja jest uważana za nieuczciwą ponieważ nie wynika z działania mechanizmów rynkowych (np. poprawy wydajności eksportera) lecz ze sztucznego pobudzenia eksportu. Producenci kraju importera dotknięci subsydiowanym importem, mają prawo do przeciwdziałania jego niekorzystnym skutkom i domagania się ceł antysubwencyjnych. Zadaniem takich ceł jest przywrócenie (wyrównanie) warunków konsumpcji. W wyniku wprowadzenia subwencji cena w kraju eksportera wzrasta a kraj importera spada.

10. Omów pojęcie bilansu obrotów bieżących, mechanizm redukcji deficytu

1.Bilans obrotów bieżących- bilans handlowy, zestawienie wszystkich transakcji międzynarodowych danego kraju (poza przepływami kapitału oraz „błędami i opuszczeniami” części bilansu płatniczego) na bilans obrotów bieżących składają się: transakcje handlowe, dochody i wydatki z tytułu inwestycji zagranicznych, wpływ z usług.

2. Bilans obrotów bieżących (rachunek bieżący) to zestawienia płatności danego kraju wynikające z międzynarodowego obrotu towarami i usługami, dochodów z kapitału i transferów jednostronnych.

Bilans obrotów bieżących który obejmuje:

• Saldo bilansu handlowego z tytułu eksportu i importu towarów i usług

• Saldo odsetek wpłaconych do kredytów otrzymanych i odsetek uzyskanych od kredytów udzielonym innym krajom

• Saldo transferów prywatnych i oficjalnych tzn. różnica między przekazami pieniężnymi przekazanymi za granicę i otrzymanymi z zagranicy

Mechanizm redukcji deficytu-

11. Przedstaw pojęcie i główne cechy międzynarodowych integracji

Międzynarodowa integracja gospodarcza jest to proces scalania gospodarek narodowych w wyniku którego powstają nowe organy gospodarcze o odmiennych właściwościach.

Aby integracja mogła istnieć obecnie ważne są wymagania współczesnego rozwoju gospodarczego ogólnie. A są to: wielka skala produkcji, szybki postęp techniczny, rozwój specjalizacji i kooperacji(produkcja i badania naukowe) i szerokie rynki zbytu aby zapewnić go wielkiej skali produkcji.

Cele integracji są jasne i nie ma wątpliwości, że bez integracji nie możliwy byłby postęp tak szybki i w tak wielu dziedzinach jest obecnie. Integracja powoduje wzrost efektywności gospodarowania co prowadzi do wzrostu dochodu narodowego a to daje możliwości unowocześniania gospodarki . Integracja daje możliwość krajom koncentracji nakładów w dziedzinach najbardziej efektywnych oraz daje dostęp do zewnętrznych zasobów produkcyjnych takich jak surowce, których inny kraj nie posiada czy dostęp do wiedzy czy nowych technologii. Te współdziałania umożliwiają likwidację barier narodowych wzrostu gospodarczego. Integracja umożliwia wprowadzenie w życie zasad międzynarodowych podziału pracy, który jest specjalizacją w produkcji. Różne kraje w różnym stopniu mają zasoby różnych czynników produkcji i różnie mogą je wykorzystywać.

W procesie integracji gospodarczej dwu lub więcej państw ważne są czynniki mające pozytywny wpływ na ich integrację. Jest to na pewno ich jednolity ustrój i zbieżności celów polityki zagranicznej.

!!! Nie wszystkie kraje mogą się ze sobą integrować, aby integracja była możliwa musza zaistnieć określone warunki. Po pierwsze struktury gospodarcze tych państw musza być komplementarne czyli wzajemnie dopasowane na dwóch poziomach. Międzygałęziowe – gdzie podstawami są różnice w zasobach czynników produkcji (surowce, klimat, kapitał pracy, technologia) oraz wewnątrzgałęziowo – gdzie różnice dotyczą wydajności posiadanych.

12. Co to specjalne cechy ciągnienia MFW (cechy)??

Najważniejsze instytucje świata, powstał na konferencji w Bretton Woods w 1944r. ‘kraje postsocjalistyczne biorące udział: Polska, Czechosłowacja, Węgry, Jugosławia, ZSRR( nie przystąpił do funduszu) Obecnie 182 kraje zawierają się w Funduszu.

Szwajcaria- współpracowała i dopiero 92 roku przystąpiła do Funduszu.

Polska należała do inicjacji do 50 roku, potem wystąpiła w ponownie w 86 roku ratyfikowała umowę.

Specjalne prawa ciągnienia są pieniądzem międzynarodowym stosowanym przez MFW w celu udostępnienia go krajom członkowskim mającym deficyt bilansów płatniczych aby mogła go użyć w charakterze waluty rezerwowej na dokonanie transakcji wyrównawczych.

Początkowo wartość specjalnych praw ciągnienia wynosiła 1/35 uncji złota czyli była równa 1 dolarowi USA. W latach 1974-80 wartość ta opierała się na koszyku 16 walut. Od 81 podstawę wartości stanowi specjalnych praw ciągnienia stanowi koszyk 5 walut: dolar USA, marki niemieckiej, jena, franka francuskiego i funta szterlinga. Specjalne prawa ciągnienia maja 3 cechy korzystne dla krajów odczuwające trudności płatnicze:

• Bezwartościowość

• Nieuwarunkowany przydział

• Niskie oprocentowanie

Główne funkcje:

1. – strażnik międzynarodowego systemu walutowego

- czuwa nad prawidłowym funkcjonowaniem

-Druga poprawka w 78r. wprowadza reguły kursowe(exchange arrangements) kraje mają dowolność w wyznaczaniu reguły kursowej. Kraje mogą również wybrać reguły, które odnoszą się do koszyka walut SDR- Special Draving Rights (składa się z USD,DM, Jen, Funt)

- koszyk 12 walut- ECU (pomimo że zrzesza on 15 krajów)

- można przyłączyć się do zbiorowego kursu walutowego np. europejski system walutowy. W ramach porozumienia kursy w stosunku do siebie są stałe, a na zewnątrz są zmienne

2. Funkcja kredytowa- instytucja gromadzi środki finansowe, które czasowo udostępnia swoim członkom w postaci kredytu

3. Funkcja emisyjna- może emitować specjalne prawa ciągnienia. MFW wyposażony jest w środki finansowe:

1. Środki własne – kwoty krajów członkowskich, środki wypracowane w toku działalności (SDR)

2. Środki pożyczone- wszystko co MFW sam pożycza od krajów członkowskich

13. Określ efekty jakie ma integracja dla wymiany handlowej

1. Prawo do podjęcia legalnej pracy w krajach Wspólnoty (dla niektórych to jedyna szansa na założenie rodziny, kupno mieszkania, zabezpieczenia na starość)

2. Współpraca Polskich firm z firmami Europejskimi

3. Zwiększenie konkurencyjności na rynku

4. Mniejsze koszty niektórych materiałów i surowców

5. Możliwość nauki i kariery zawodowej za granicą

6. Swoboda przepływu osób i towarów

14. Jakie są globalne problemy gospodarcze świata?

Globalne problemy- określenie stosowane do problemów, które odnoszą się do całej ludzkości, ich skala ma charakter ponadpaństwowy, ponadregionalny odznaczają się olbrzymią waga i wiążą z kwestią przetrwania ludzkości , a sposób ich rozwiązywania musi polegać na wspólnych działaniach całej społeczności międzynarodowej. Wymienione cechy traktowane łącznie umożliwiają tworzenie katalogów globalnych problemów oraz hierarchizację wartości. Najczęściej wskazuje się na problemy związane z wojną i pokojem, a wiec wyścig zbrojeń i rozbrojenie, konflikty międzynarodowe mogące zagrozić powszechną zagładą, demograficzny problem, następnie ekologie oraz globalne problemy żywnościowe, surowcowe i energetyczne, rozpiętość między bogatymi (Północą) a biednymi(Południem) zadłużenia, bezrobocie, co wiąże się z budową nowego ładu gospodarczego, problemy społeczne: choroby typu AIDS, narkomania, przestępczość międzynarodowa, terroryzm. Mówi się tez o problemie imperializmu kulturowego, fundamentalizmu religijnego i nowej dziedzinie związanej z rewolucją naukowo techniczną i informacyjną. Charakterystyczne, że zakres globalnych problemów są włączane coraz nowsze kwestie. Jest to wynik narastających współzależność w świecie i komunikowania się stosunków międzynarodowych.

1. Bezrobocie – cofając się do lat trzydziestych XX wieku, bezrobocie było najtrudniejszym problemem społecznym. W bardziej rozwiniętych krajach Europy i Ameryki Północnej wynosiło od 20% do 25% zasobów siły roboczej. Natomiast w Polsce 1931 stopa bezrobocia osiągnęła 21.2%. Po ll wojnie światowej, a głównie w latach Sześćdziesiątych bezrobocie ponownie wzrosło powyżej przyjmowanej stopy naturalnej i stało się w wielu krajach zachodnich, jak i w Polsce poważnym problemem słonecznym.

2. Problem terroryzmu znajduje się wśród zjawisk współczesnego świata, które skupiają na sobie uwagę rządów wielu państw, organizacji międzynarodowych oraz opinii publicznej. Wymieniany jest on często w grupie najważniejszych kwestii międzynarodowych. Ponieważ jest to problem złożony i wieloaspektowy. Zapaść gospodarcza rok po ataku terrorystycznym 11 września to cios, który spowodował najpoważniejsze spowolnienie światowej gospodarki od 20 lat oceniali sytuację grudniu zeszłego roku eksperci MFW. Już dziś możemy spokojnie powiedzieć że po zamachach gospodarka światowa wychodzi z recesji bardzo małymi kroczkami. Odkąd globalna gospodarka działa na zasadzie naczyń połączonych, najważniejsze dla niej jest to co dzieje się w USA.

3. Demograficzne problemy globalne- Rozmieszczenie ludności nie jest równomierne 30% powierzchni lądów jest zamieszkiwanych na stałe. W związku z szybszym przemieszczeniem się ludności wiejskiej do miast, następują zmiany w relacjach miasto wieś, należy się liczyć z dynamiczną urbanizacją i tworzeniem wielkich aglomeracji, szczególnie w krajach Trzeciego Świata. Do demograficznych problemów globalnych należy też zjawisko migracji, wędrówek i uchodźctwa politycznego. Problemy demograficzne wiążą się z wyżywieniem ludności, nowym ładem gospodarczym, konfliktami politycznymi, przemieszczaniem się ludności biednej do zasobnych części świata, ekologicznymi problemami wywołanymi rozrostem ludności i miast. Demograficzne problemy globalne próbują rozwiązywać organizacje regionalne i międzynarodowe ONZ, OECD, WHO. Podejmowane są akcje kontroli i regulacji urodzin, które napotykają sprzeciwy religijne.

4. Rozwój techniczny- Nierównomierny rozwój krajów rozwiniętych i zacofanych, który stwarza pogłębiającą się dysproporcję między „bogatą północą” a „biednym południem”. Kontynentowi Afrykańskiemu grozi degradacja cywilizacyjna i cofnięcie się do poziomu rozwoju sprzed kilkudziesięciu lat. Konsekwencje nierównomiernego rozwoju są wielorakie:

• Zacofanie rolnictwa i trudności z wyżywieniem ludności( powtarzające się klęski głodu)

• zadłużenie zagraniczne

• odpływ kadr wykształconych

• zacofanie infrastruktury (szkolnictwo służba zdrowia, transport)

• nędza i brak perspektyw na przyszłość, co rodzi nastroje frustracji i buntu społecznego

5. Choroby, narkotyki( AIDS, SARS, dżuma, nowotwory, depresje, nerwice) Po narkotyki sięgają najczęściej młodzi ludzie. W większości jest to młodzież z tzw. Rodzin patologicznych, gdzie rodzice nie interesują się dziećmi. Często sięgają po narkotyki aby utopić swoje żale i smutki, zdarza się też, że biorą z ciekawości

6. Zagrożenie konfliktami wojennymi – Do najbardziej niebezpiecznych należy dzisiaj możliwość produkcji broni jądrowej przez państwa mniejsze ale mające ambicje imperialne ( Korea Północna, Pakistan) Istnieje niebezpieczeństwo przechwycenia czy nawet produkcji broni masowego rażenia przez ugrupowania terrorystyczne czy skrajnie nacjonalistyczne. Nadal możliwy jest wybuch konfliktu na skutek pomyłki komputerowych systemów sterujących oraz przez przypadek.

7. Degradacja ekologiczna środowiska naturalnego wiążąca się z gwałtownymi procesami industrializacji powoduje naruszenie równowagi w biosferze poprzez:

• Stosowanie środków ochrony roślin ( np. nie wiadomo jakie będą przyszłe skutki stosowania przez wiele lat preparatu DDT)

• Zatrucie środowiska dymami i odpadami przemysłowymi, gromadzenie trujących odpadów (np. wykorzystane paliwo z elektrowni jądrowych)

• Wycinanie lasów (najbardziej drastyczne zdają się być skutki trzebienia puszczy Amazonii „płuc ziemi”

• Budowanie wielkich zapór i zbiorników wodnych (np. tama Asuańska)

• Wielkie programy nawadniające czy osuszające

Każdy z ich problemów w taki czy inny sposób wpływa na gospodarkę poszczególnych państw i przez to na gospodarkę całego świata. Wszystkie powyższe problemy stanowią wyzwanie dla społeczeństw oraz rządów państw do wyboru bardziej efektywnych metod rozwoju gospodarczego być może powstrzymania go w krajach wysoko rozwiniętych (wzrost zerowy)

15. Podaj czynniki, które wpływają decydująco na konkurencyjność towarów w eksporcie

Z punktu widzenia polityki konkurencji ogromne znaczenie mają subwencje i pomoc państwowa, mogące prowadzić do zakłócenia konkurencyjności. Subwencja inaczej subsydium jest dostarczane przez rząd albo inną instytucję publiczną środków finansowych lub wsparcia dochodowego lub cenowego przedsiębiorstwom (najczęściej eksporterowi) lub producentowi wyrobów przeznaczonych na eksport. W krajach rozwiniętych subsydia eksportowe są popularną metodą pozbywania się nadwyżek artykułów rolnych, podtrzymania dochodów rolników i rozwoju eksportu rolniczego w warunkach ostrej konkurencji na rynku światowym. Subsydia mogą być udzielane w formie: bezpośredniej tj. w formie środków finansowych efektywnie wypłacanych eksporterowi (np. w formie dotacji wyrównującej różnicę między niższą ceną światową a wyższą ceną wewnętrzna towaru) lub pośredniej (np. finansowanie badań nad nowym produktem, ulgi podatkowe, udzielenie kredytów nie oprocentowanych lub według stopy procentowej niższej od obowiązującej) Zadaniem subsydiów(subwencji) eksportowych jest pomoc w zwiększeniu sprzedaży za granicą przez poprawę konkurencyjności towarów krajowych na rynku zagranicznym. Państwo godzi się na subsydiowanie prywatnego eksportu (dopłacając różnicę między wyższa ceną wyrobu krajowego a jego niższą ceną na światowym rynku lub w innej formie) w celu np. pobudzenia produkcji i eksportu technologicznie zaawansowanych gałęzi przemysłu, gdzie nakłady są bardzo wysokie, a efekt produkcyjny trudny z góry do przesądzenia

-Wysokość cła.

Cło jest opłatą pobieraną od towaru zagranicznego w związku z przekroczeniem przez niego granicy celnej. Według kryterium sposobu ustalania stawek celnych można wyodrębnić:

1. Cła wartościowe – ustalone od stawki towaru

2. Cła specyficzne – ustalone od jednostki fiz. Towaru

3. Cła kombinowane – np. 20% wartości nie mniej niż 10%

- Jakość danych produktów

16. Jaka jest główna przyczyna przemieszczania się czynników produkcji przez granicę

Główną przyczyną przemieszczania się czynników produkcji przez granicę jest chęć uzyskania własnego dochodu. Ludzie chcą godziwie żyć, chcą mieć się z czego utrzymać i nie być zależnymi od innych. Więc gdy w kraju nie ma pracy to wyjeżdżają za granicę by tam ją znaleźć.

17. Jakie są korzyści z międzynarodowych przepływów kapitałowych a jakie zagrożenia

Korzyści:

-przyczyny historyczne, przepływ kapitału do kolonii z kraju, który ma kolonię; kraj ten czerpie korzyści z kolonii, ale wcześniej musiał zainwestować w budowę kopalni, dróg czy rolnictwo

-bezpieczeństwo lokat

- wywóz pozwala na zwiększenie eksportu towarów i usług(kredyt celowy)

- na skutek importu kapitału następuje wzrost podaży kapitału, ożywienie gospodarcze, nizsze stopy procentowe, inwestycje

Zagrożenie:

- różnice w poziomie stóp zysku, spada krajowa podaż kapitału, kapitał przemieszczany do krajów o wyższych stopach zysku

-mogą rosnąć stopy procentowe w bankach, co powoduje że kredyty są droższe,

- ograniczenie inwestycji

- osłabienie aktywności gospodarczej w efekcie ograniczenie wzrostu gospodarczego

- eksport kapitału prowadzi do pogorszenia się bilansu obrotów kapitałowych czyli do pogorszenia się sytuacji płatniczej kraju

-przyczynia się do wzrostu dochodu z tytułu oprocentowania

-na skutek importu kapitału pogorszenie się bilansu obrotów bieżących z tytułu podatków, procentów, dywidend

-życie na kredyt, kraj może popaść w pułapkę zadłużenia

18. Omów wzajemne zależności między cenami oraz popytem, podażą oraz dochodem na rynku międzynarodowym

Popyt, podaż i ceny sa podstawowymi elementami rynku. Powiązania jakie między nimi zachodzą i ich zależności określane są ogólnie mechanizmem rynkowym lub też mechanizmem popytowo-cenowym.

Między ceną dobra a wielkością popytu istnieje zależność obrotowa. Im niższa cena- tym wyższy popyt i odwrotnie- wyższa cena powoduje spadek popytu. Jest to prawo popytu. Może jednak wydarzyć się sytuacja odwrotna – przy wzroście ceny rośnie popyt na dany towar. Takie zjawisko ma miejsce gdy rośnie cena np. podstawowych artykułów żywnościowych a konsekwencją tego jest rozpoczęcie zakupu tych produktów na zapas w oczekiwaniu na jeszcze większy wzrost cen. Takie zjawisko nosi nazwę paradoksu Giffera.

Istnieje jeszcze jedna zależność dotycząca poziomu realnych dochodów ludności a popytem. Z zasady ma ona charakter dodatni- oznacza to że im wyższe są realne dochody ludności tym wyższy jest popyt i odwrotnie. Jednak ten wzrost dochodów nie powoduje równomiernego wzrostu popytu na wszelkie dobra.

Podaż jest to ilość towarów (dóbr) jaką producenci zamierzają sprzedać w określonej jednostce czasu. Wielkość podaży nie jest równa wielkości produkcji z powodu zużywania produkowanych dóbr przez ich producentów – przykładem tego jest zużywanie węgla w kopalniach w celach energetycznych lub tworzenia zapasów własnej produkcji przeznaczonych do późniejszego wprowadzenia na rynek. Dodatkowo na podaż wpływa eksport oraz import danego produktu. Jednym z najważniejszych czynników wpływających na wielkość produkcji i podaży jest cena. Wyższy poziom cen jest czynnikiem stymulującym do zwiększenia produkcji i podaży gdyż zwiększa poziom rentowności przedsiębiorstwa. Niższa cena wywołuje spadek opłacalności produkcji i zmniejszenie wielkości podaży. Nie bez znaczenia dla podaży są ceny czynników produkcji – surowców, maszyn, energii a także siły roboczej. Im wyższe są te ceny tym wyższy jest poziom kosztów produkcji i niższy zysk przy danej cenie gotowego produktu. W konsekwencji powoduje to spadek poziomu produkcji i podaży. Podobnie działają przewidywania odnośnie kształtowania się cen zarówno gotowej produkcji jak i czynników produkcji. Może dojść do sytuacji gdy producenci lub sprzedawcy przewidując wzrost cen zmniejszają bieżącą podaż (np. gromadząc zapasy) w oczekiwaniu na wzrost cen i większy zysk.

Prawo podaży – wyższej cenie danego dobra odpowiada wzrost ilości tego dobra na rynku, niższej cenie- odpowiada obniżenie wielkości podaży.

W sytuacji gdy na rynku podaż zrównoważona jest popytem kształtuje się sytuacja, która określana jest jako równowaga rynku. Wtedy kształtuje się również cena równowagi na dane dobro, Cena ta jest stabilna do momentu gdy zmieniają się warunki po stronie popytu lub podaży.

Ceny wolnorynkowe- są wyznaczone przez rynek na podstawie działania praw popytu i podaży. Ten typ cen kształtuje się na rynku masowych produktów o niewielkim stopniu monopolizacji. Klasycznym przykładem cen wolnorynkowych są ceny artykułów rolnych – o tyle oczywiście o ile jest on samodzielny w dziedzinie wyrobu źródeł zaopatrzenia i nie podlega dyktatowi zmonopolizowanych hurtowni.

Ceny regulowane – są ustalone przez przedsiębiorstwa lub ich porozumienia, wykorzystujące swą pozycję rynkową. Należą do nich m. in. Ceny kartelowe ustalone przez porozumienia przedsiębiorstw typu kartelowego a więc zawierane w celu kontroli cen.

Ceny urzędowe- są ustalane przez organy administracji państwowej. Były szeroko stosowane w gospodarkach centralnie kierowanych, w gospodarkach rynkowych skala ich zastosowania jest znacznie mniejsza.

Cena maksymalna – wprowadzana jest z reguły w sytuacji braku dóbr o istotnym znaczeniu społecznym w celu ochrony konsumentów przed zbyt wysokimi cenami. Mogą być to np. mieszkania komunalne, budowane ze środków budżetowych dla grup ludności o najniższych dochodach lub niektóre środki żywnościowe w przypadku dotkliwego nieurodzaju.

Stawanie cen maksymalnych ma na celu obniżenie poziomu cen płaconych przez konsumentów ,natomiast wprowadzenie cen minimalnych zmierza do podwyższenia cen jakie otrzymują producenci lub dostawcy. Ustalenie ceny minimalnej oznacza że dobra i usługi na które ustalono tego rodzaju ceny, nie mogą być prze producentów sprzedawane poniżej tej ceny. To znaczy że nabywcy takich dóbr( państwo lub odbiorcy prywatni) maja obowiązek płacenia producentom tej właśnie ustalonej ceny minimalnej.

19.Co to jest pieniądz międzynarodowy. Jakie są rodzaje walut międzynarodowych I korzyści ich posiadania?

Najczęściej za walutę międzynarodową uznaje się pieniądz, który w skali międzynarodowej spełnia funkcje:

- wielkość PKB

- udział danego kraju w handlu międzynarodowym

- stabilność pieniądza(cen)

- duże i dobrze rozwinięte rynki finansowe

Waluta międzynarodowa – waluta akceptowana powszechnie w rozliczeniach międzynarodowych (substytut pieniądza światowego) podstawowe waluty międzynarodowe to dolra USD, euro EUR, funt brytyjski, frank szwajcarski, jen.

Rodzaje walut:

• Waluty transakcyjne

• Waluty rezerwowe

• Waluty interwencyjne

• Waluty lokacyjne

Waluta międzynarodowa jest wtedy środkiem rozliczeniowym (czyli miernikiem wartości) oraz środkiem regulowania płatności (należności i zobowiązań) w transakcjach międzynarodowych. Jest ona międzynarodowym środkiem płatniczym i stanowi substytut pieniądza światowego. Oprócz tego służy jako czynnik orientacyjny dla decyzji zagranicznych urzędów walutowych w dziedzinie polityki kursów wymiennych i pieniędzy. W światowym systemie walutowym taką rolę odgrywa dolar amerykański, a w systemie europejskim euro.

20. Jakie reguły kursowe są stosowane we współczesnym systemie walutowym?

Pojęcie kursu walutowego

1. Kurs walutowy wyraża cenę jednej waluty wyrażonej w innej walucie

2. Wymiana walut odbywa się na rynku walutowym

3. Transakcje „spot” polegające na natychmiastowej wymianie depozytów bankowych

4. Transakcje „forward” polegają na wymianie depozytów bankowych w przyszłym określonym terminie

Kursy Walutowe:

1. Płynne

2. Stałe

3. stałe krótkoterminowe

4. Stałe o określonej marży wahań

5. Sztywne

Kształtowanie się kursów walutowych

1. Kursy walutowe kształtowane są przez oddziaływanie popytu i podaży

2. Prawo jednej ceny- jeśli dwa kraje wytwarzają identyczne dobro, cena tego dobra powinna być identyczna na rynku światowym nie zależnie od tego jaki kraj jest jego producentem

3. Teoria parytetu siły nabywczej- polega na tym że kurs walutowy pomiędzy 2 walutami dostosowuje się tak aby odzwierciedlać zmiany poziomu cen w obydwu krajach.

Główne czynniki zmienności kursu walutowego(relacje 2 krajów)

1. Różnice w tempie wzrostu pkb

2. Stan bilansów handlowych

3. stopień restrykcyjności polityki monetarnej

4. Różnice w stopie inflacji

21. Przedstaw pojecie protekcjonizmu i jego główne instrumenty

Protekcjonizm- polityka ochrony produkcji i handlu krajowego przed konkurencją zagraniczną, głównie za pomocą ceł nakładanych na przywożone towary oraz koncesji i zakazów. W stosunku do rynku krajowego głównym narzędziem tej polityki są cła przywozowe i cła eksportowe oraz subsydia. Ochrona produkcji krajowej może również dotyczyć rynków eksportowych, narzędziem ochrony są w tym przypadku premie eksportowe. Niektóre kraje wykorzystują poza celne formy protekcjonizmu, takie jak przepisy sanitarno-zdrowotne, przepisy o ochronie środowiska naturalnego w odniesieniu do towarów importowanych na ich terytorium. Protekcjonizm może także dotyczyć ochrony waluty własnego kraju. Protekcjonizm walutowy polega na stosowaniu odpowiednich restrykcji, których celem jest sterowanie ruchem kursu rynkowego waluty w kierunku zgodnym z polityką gospodarczą rządu. Protekcjonizm często prowadził do wojny celnej: pomiędzy Francją i Włochami(1887-1898), pomiędzy Francją i Szwajcarią (1893- 1895) oraz pomiędzy Niemcami i Rosją (1893).

1. Spadek zatrudnienia: prawo protekcjonistyczne podnosi podatki(cła) na dobra importowane i/lub wymusza limity ilości towarów, które mogą napłynąć do kraju. Takie prawo nie tylko ogranicza wybór dóbr konsumpcyjnych, ale ma też znaczny udział w poziomie kosztów zarówno dóbr jak i prowadzonych interesów. A więc w warunkach protekcjonizmu stajesz się biedniejszy, masz mniej pieniędzy na zakup rzeczy, które chcesz i które potrzebujesz. Co więcej takie ochronne prawo, które zmniejsza siłę nabywczą konsumentów obniża liczbę miejsc pracy.

2. Wyższe ceny: Japońscy konsumenci płacą pięć razy więcej za ryż, w porównaniu do cen kształtujących się na światowych rynkach , ze względu na ograniczenia importu chroniące japońskich rolników. Konsumenci europejscy płacą wysoką cenę za ograniczenia importu żywności i wysokie podatki subsydiujące krajowych rolników. Również konsumenci amerykańscy cierpią z powodu podwójnego obciążenia, płacąc sześciokrotnie wyższą cenę od światowych za cukier z powodu restrykcji handlowych.

3. Wyższe podatki : prawo protekcjonistyczne nie tylko zmusza cię do płacenia wyższych ceł za dobra importowane, ale też ogólnie większa twoje obciążenia podatkowe. Dzieje się tak dlatego, że rządy stale zwiększają biurokrację w urzędzie ceł, aby przeforsować ich podporządkowanie co raz to nowym partiom ograniczeń w handlu. Ci biurokraci musza być opłacani. Nie można też zapomnieć o kosztach coraz większej ilości papierkowej roboty w przedsiębiorstwach handlowych i zwiększających się trudnościach zwykłych osób przy przekraczaniu granic państwowych.

4. Kryzys dłużniczy : Kraje Europy wschodniej i trzeciego świata są dłużne zachodnim bankom setki miliardów dolarów. Jednak rządy zachodnie odcięły swoje rynki, przez wprowadzenie ograniczeń handlowych, dla tych krajów, umożliwiając im w ten sposób pozyskanie „twardej waluty” na spłatę swoich długów. Może to w znacznym stopniu zwiększyć prawdopodobieństwo załamania się światowego systemu bankowego.

22. Na czym polega związek obrotów bieżących i kapitałowych? Kiedy mamy do czynienia z równowagą rzeczywistą a kiedy pozorną?

Bilans obrotów bieżących – to zestawienie płatności danego kraju wynikające z międzynarodowego obrotu towarami i usługami, dochodów z kapitału i transferów jednostronnych .

Bilans obrotów kapitałowych – jest zestawieniem transakcji zakupu i sprzedaży szeroko rozumianych aktywów, dokonywanych zarówno przez sektor prywatny, jak i bank centralny.

O równowadze bilansu płatniczego mówimy gdy transakcje autonomiczne równoważą się, transakcje wyrównawcze nie występują.

O równowadze rzeczywistej mówimy wówczas, gdy równowaga bilansu w znaczeniu ekonomicznym utrzymywana jest przez dłuższy czas bez interwencji państwa. Inaczej mówiąc równowaga rzeczywista to równowaga bilansu płatniczego utrzymywana wyłącznie w wyniku działania siły rynku.

23. Przedstaw pojęcie i główne cechy międzynarodowej integracji gospodarczej. Określ efekty jakie ma ona dla wymiany handlowej ceł, walut oraz gospodarek nią objętych.

Międzynarodowa integracja gospodarcza jest jednym z najważniejszych zjawisk drugiej połowy XX wieku. Stanowi ona produkt rozwijającego kapitalizmu. W najbliższych co najmniej stu latach będzie podstawowym, jeśli nie najważniejszym czynnikiem rozwiązywania problemów gospodarczych, i nie tylko, regionów przede wszystkim wysoko rozwiniętych. Będzie ona determinowała tempo ich rozwoju. Międzynarodowa Integracja gosp. jest to proces scalania gospodarek narodowych w wyniku którego powstają nowe organizmy gospodarcze o odmiennych właściwościach. Aby integracja mogła istnieć obecnie ważne są wymagania : wielka skala produkcji , szybki postęp techniczny, rozwój specjalizacji i kooperacji, i szerokie rynki zbytu aby zapewnić go wielkiej skali produkcji. Cele integracji są jasne i nie ma wątpliwości, że bez integracji nie możliwy byłby postęp tak szybki i w tak wielu dziedzinach jak obecnie. Integracja powoduje wzrost efektywności gospodarowania co prowadzi do wzrostu dochodu narodowego a to daje możliwość unowocześnienia gospodarki. Integracja daje dostęp do zewnętrznych zasobów produkcyjnych takich jak surowcem których inny kraj nie posiada, czy dostęp do wiedzy czy nowych technologii. Te współdziałania umożliwiają likwidację barier narodowych wzrostu gosp. Umożliwia wprowadzenie w życie zasad międzynarodowego podziały pracy, który jest specjalizacją w produkcji. Daje istotną pomoc i ułatwienia w takich ważnych kwestiach jak unifikacja systemów funkcjonowania urządzeń, wspólne kształtowanie infrastruktury tzn. komunikacja, łączność, informatyczne systemy itp. Czy działanie na rzecz środowiska naturalnego.

Dwa modele integracji : model integracji międzynarodowej i model integracji ponadnarodowej. Model integracji międzynarodowej zakłada, iż wszystkie decyzje powinny być podejmowane przez przedsiębiorstwa krajach członkowskich, przy czym ośrodki integracyjne i państwa członkowskie odgrywają zdecydowanie małą rolę. W modelu integracji ponadnarodowej ośrodek narodowy i ponadnarodowy mają wpływ na procesy integracyjne. Formy integracji : strefa wolnego handlu- polegająca na zniesieniu ceł i ograniczeń ilościowych ( przykład organizacji: EFTA, CEFTA, NAFTA) . Unia celna- kraje ze strefy wolnego handlu wprowadzają cła dla krajów trzecich z poza unii. Sprzyja ona rozwojowi handlu wewnątrz unii i ograniczeniu handlu z krajami trzecimi. (np. Pakt Andyjski)

Wyższą formą integracji od unii celnej jest wspólny rynek, który oznacza nie tylko zniesienie ceł ale też musi istnieć swoboda przepływu kapitału i siły roboczej. Unia walutowa obejmuje poza unią walutową i wspólnym rynkiem koordynacje polityki walutowej tj. ograniczenie wahań kursów, tworzenie wspólnych rezerw handlowych czy wprowadzenie jednolitej waluty.