2.2.Modele zarządzania ryzkiem inwestycji

Gospodarka wolnorynkowa to system połączonych rynków. Ich cechą charakterystyczną jest występowanie popytu, podaży oraz ceny. W oparciu o tę zasadę rynek jawi się w swojej postaci: jako rynek produktów inwestycyjnych. Z racji tego, że firma jest relatywnie trwała, jej wartość rośnie, a raczej – zawsze pozostaje duża. W zaistniałych okolicznościach rynek można uznać za część rynku inwestycyjnego.⁶³ Na rynku kapitałowym instrumenty, które konkurują ze sobą to przede wszystkim:

1. stopa oprocentowania depozytów w bankach,

2. dochody z akcji (dywidendy),

3. zyski kapitałowe z akcji, które stanowią różnicę kursów giełdowych,

4. dochody z obligacji (oprocentowanie),

5. dochody z nieruchomości w formie czyn­szów,

6. dochody kapitałowe w formie różnicy cen nieruchomości na rynku.

W rynek inwestuje bardzo wielu ludzi i to już co najmniej od roku 2005 (w Polsce). Ryzykiem są w skali kraju, a nawet kontynentu czy świata niespłacone kredyty, w tym zwłaszcza hipoteczne. Niebezpieczeństwo kryzysu bankowego wiąże się przede wszystkim z finansowaniem nieruchomości komercyjnych. Takie nieruchomości są podatne na cykle. Z drugiej jednak strony są równie atrakcyjne. Zarówno w literaturze, jak i w praktyce występuje wiele różnych sformułowań celów przedsiębiorstwa, odzwierciedlających punkty widzenia właścicieli majątku oraz uwzględniających inną perspektywę, na przykład kierownictwa firmy. Najczęściej podaje się następujące cele⁶⁴:

• maksymalizację zysku,

• osiągnięcie satysfakcjonującego poziomu zysku,

• maksymalizację przychodów ze sprzedaży

• osiągnięcie planowanego udziału w rynku

• minimalizację kosztów.

Maksymalizacja zysku jest głównym celem przedsiębiorstwa w teorii mikroekonomicznej, bezpośrednio co wynika z założenia, że przy danych cenach rynkowych czynników produkcji i produktów przedsiębiorcy wybierają taką kombinację technologii wytwarzania oraz skalę i strukturę produkcji, aby osiągnąć maksymalny zysk. Ponieważ zysk wpływa na możliwość finansowania inwestycji ze środków własnych i spełnia rolę motywacyjną, jest podstawowym warunkiem rozwoju przedsiębiorstwa. Jednak w praktyce przedsiębiorcy mają na względzie inne cele, natomiast maksymalizację zysku traktują jako sprawę drugorzędną.⁶⁵ W związku z tym, że maksymalizacja zysku wiąże się z dużym ryzykiem, przedsiębiorcy dążą do osiągnięcia określonego, satysfakcjonującego ich poziomu zysku. Realizacja obu decyzji w praktyce wymaga podejmowania identycznych decyzji, z tym że w każdym okresie istnienia firmy zysk nie jest maksymalizowany za wszelką cenę. Jedną z metod osiągnięcia maksymalnego poziomu zysku jest maksymalizacja przychodów ze sprzedaży, co z kolei świadczy o ofensywnej polityce rynkowej przedsiębiorstwa, którego możliwości produkcyjne znacznie przewyższają dotychczasowe możliwości sprzedaży. Kryterium takie stosowane jest często jako czynnik motywacyjny w odniesieniu do pracowników, którzy zajmują się dystrybucją produktów. Z maksymalizacją przychodów ze sprzedaży wiąże się osiągnięcie planowanego udziału w rynku. Realizacja obu celów różni się jednak podejściem do polityki cen produktów, gdyż maksymalne przychody uzyskuje się zazwyczaj przy aktywnej polityce cenowej, również nastawionej na ich maksymalizację. Minimalizacja kosztów dotyczy wszelkich działań racjonalizatorskich, które prowadzą do obniżenia kosztu jednostkowego. Cel ten jest realizowany w przedsiębiorstwach toczących ostrą walkę konkurencyjną, zwłaszcza gdy jako podstawowe narzędzie tej walki konkurenci stosują obniżkę cen⁶⁶. Przedstawione powyżej kategorie są w pewnym sensie przeciwstawne, ponieważ dążenie do maksymalizacji zysków zazwyczaj powiązane jest z występowaniem elementów ryzyka. Nie jest więc możliwe, aby dążyć do osiągania maksymalnych zysków, a zarazem do bezpieczeństwa firmy. Zatem potrzebujemy celu, który uwzględni oba czynniki równocześnie. Celem takim może być maksymalizacja wartości rynkowej przedsiębiorstwa. Inwestując swój kapitał, udziałowcy oczekują jego pomnożenia i czerpania z niego zysków, co wiąże się z wypłatą dywidend z zysku do podziału. Jednak wysoki ich poziom ogranicza możliwości inwestycyjne przedsiębiorstwa. Natomiast rezygnując z części dywidendy, właściciele kapitału pozwalają reinwestować wypracowany zysk przedsiębiorstwa, a to z kolei może umocnić jego pozycję rynkową i w konsekwencji zwiększyć jego wartość. Zatem osoby zarządzające finansami przedsiębiorstwa muszą dokonać wyboru optymalnej kombinacji bieżącej wielkości dywidendy i wzrostu rynkowej wartości przedsiębiorstwa".⁶⁷

Zarządzanie finansami odgrywa istotną rolę, wspomagającą przedsiębiorstwo w każdym etapie rozwoju. W pierwszym etapie, czyli organizowania firmy, do działu finansowego należy przede wszystkim analiza rentowności planowanych inwestycji, a także wybór optymalnych źródeł ich finansowania. Natomiast w firmie już prowadzącej działalność gospodarczą zarządzanie finansami jest wykorzystywane zarówno w zakresie działalności operacyjnej, inwestycyjnej, jaki i finansowej. Zatem zarządzanie finansami wkracza w każdą sferę działalności przedsiębiorstwa, wszędzie tam, gdzie podejmowane są decyzje wpływające na sytuację finansową firmy. Podstawowym zadaniem działu finansowego w przedsiębiorstwie jest oszacowanie skutków podjęcia danej decyzji, tak aby osoba podejmująca tę decyzję maiła pełny obraz konsekwencji wynikającej z podjęcia danej decyzji"¹.⁶⁸ Menadżer finansowy podejmuje głównie decyzje dotyczące aktywów firmy, czyli które z nich dana firma powinna pozyskać, jak zdobyć środki na ich pozyskanie, a także jak skutecznie zarządzać już posiadanymi aktywami. Optymalne podejmowanie decyzji w tym zakresie prowadzi do maksymalizacji wartości firmy, co z kolei bezpośrednio przekłada się na długookresowy dobrobyt klientów, pracowników oraz właścicieli danego przedsiębiorstwa¹.⁶⁹