Шегенің ізі

Мінезі жаман бір жас жігіт болса керек. Бір күні әкесі оған іші шегеге толы бір жәшік беріп: «Маңайыңдағы достарыңмен әр жанжалдасып қалған сайын тақтайға бір-бір шегеден қағып отыр» деп табыстапты.

Алғашқы күні-ақ баласы тақтайға 37 шеге қағып үлгеріпті. Одан кейінгі апталарда өзін тізгіндей бастаған бала күн өткен сайын шеге санын азайта түсіпті.

Бір күні тақтайға шеге қағуын тіптен қойса керек. Бұл жайын әкесіне барып айтыпты. Әкесі болса оны тақтаның алдына апарып: «Ал енді, балам, бүгіннен бастап, достарыңмен төбелеспеген әр күнің үшін тақтадан бір-бір шегеден суырып алып отыр»,- депті.

Біраз күндер өтіпті. Бір күні қараса, тақтайдағы бар шеге шығарылып біткен екен. Сонда оны сырттай бақылап жүрген әкесі баласын тақтайдың алдына ертіп әкеп: «Балам, жарайсың, жарадың,-депті,- алайда, мына тақтайға жақсылап тұрып қарашы? Шегелерді суырғанда қалып қойған қарайған көп тесікті көріп тұрсың. Бұл дегенің- тақта әуелгісіндей таза қалпында, әдемі болып қалмайды деген сөз. Достармен төбелескен сайын арада жаман сөздер айтылады. Әр жаман сөз артына мына шегелер тәрізді бір- бір қара тесік қалдырып отырады. Жолдасыңа мың жерден кешірдім дегеніңмен, дәл мына тесіктер секілді кірбіңнің көңілде сыз болып бәрі бір қалып қоятындығы шындық.

Сондықтан ешбір досыңның көңліне кірбің ұялатпағайсың, балам»,- деген екен сонда өз ісінің астарын түсіндіріп, өмірлік ұмытылмас сабақ ұқтырған әкесі.

1 Имам Ахмед пен Беззар радиаллаһу анхумадан

2 Усул-ы Кафи с. 2. «Мүслүман факирлерин фазилеті» бабы

3 Осман ефенди, Сечме дини хикайелер, Седа яйынлары, Истанбул 2000, с. 60-61

4 Куран ышығында пейгамберлер кыссалары, Әбу Хасан Али ән- Нәдуи

5 Рауда-тул Улема

6 Тариху Мәдинат-и Димашқ, 41/63; Хаяту-с-сахаба,1/175-76

7 Мәнақиб-и Чиһар Яр-ы Гүзин

8 әл- Бидая уә-н-Нихая, 4/466-67; әл-Камил фи-т-тарих, 2/175

9 Юсуф Явуз «Самарқант»

10 Мәнақиб-и Чиһар Яар-и Гузин

11 -Мәнақиб-и-Чиһар Яр-ы Гүзин-

12 Мәнақиби Чиһар Яры Гузин

13 Мәнакиби- Чиһар Яры- Гузин

14 Тәнбиху-л-ғафилин

15 Мәнақиб-и Чиһар-и Гүзин

16 Мәнақиб-ы- Чиһар Яр-ы Гүзин

17 Хатибу-л-Бағдади, әл- Кифая фи Илми- р- Риуая, 84 Б

18 Тариху Мәдинати Димашқ, 44/337; әл-Бидая уән-Ниһая, 7/107

19 Әл-Камил фи-т-Тарих, 2/475-76; әл-Бидая уә н-Нихая, 7/48-49

20 Әл-Камил, 2/558-560; әл-Бидая, 7/84-85

21 Әл- Имам Әли Саут-ул адалат-ул Инсаният, Б.63, жалғасы Бихар Б. 9 Тәбриз баспасы, Б.598.

22 Ибнул-Әсир: Усду-л-Ғаба. (Бәйрут-1997), 3/360-61; Ибн Хажер: әл-Исаба (Бәйрут-1995), 4/506

23 Әл-Камил, 3/458-59; Нихаяту-л Араб, 20/268-70; Хаятус-сахаба, 1/470-71.

* Бой дәретін қажет ететін жағдай

24 Әбу Дауыт

25 Бұхари, Мүслім

26әл-Бидәя уә-н-Нихая, 10/650

27 Әл-Бидая уә Нихая, 2/513-520; Манастырлы Исмайыл Хаккы: Рисале-и Хамидия Зәйли (Ист. 1973), С.528; Месневи-Шериф/Амил Челебиоғлу (Ист. 2000-М.Е.В.), 3/353-55.

28 Юсуф Явуз

«Самарқанд» журналынан алынған

29 Хиляту-л-Әулия, 7/426; Тариһу Мәдинати Димашқ, 6/284.

30 Ахбару Мекке (Мекке, 1994), 1/136-154; Әйюб Сабри Паша: Мирату-л- Харамайн, 1-2/443-458; Әл- Камил фи-т- Тарих, 1/442-47.

31 Ө. Рыза Кәһһала, Аламун-Ниса, 1/75; Меһмед Зихни, Мәшахирун-Ниса