І бөлім. Пайғамбарлар парасаты Шексіз жомарттық

Оның бар арман-тілегі мен мақсат-мұраты адамзат атаулыдан өзіне көрсетілген қызмет емес, қайта өзінің адамзатқа тигізер жәрдемі мен етер қызметі болатын. Сондықтан да болар, қолына не нәрсе түссе де, мұң-мұқтажға таратып беріп, өзі кимесе де өзгені киіндіріп, өзі ішпесе де өзгеге ішкізіп, қарамағындағы адамдардың сәл де болса қуанғанын көруді өзіне зор қуаныш, үлкен бақыт деп есептейтін.

Бұл жолы да қолына келіп қалған дүниені зәру жұртқа таратып бермек ниетпен ел арасына шабармандар жүгіртті.

Мәдина көшелерімен жолға түскен шабармандар: - Уа, халайық!- деп жар салысты, - Аллаһтың ардақты пайғамбары Мұхаммед мешіт алдында мұқтаж адамдарды күтуде. Күнкөріс тапшылығын тартқандар мен өте кедей көмекке зәру жандар өз үлестеріне тиген көмекті алсын. Ешкім де бұл көмектен мақұрым қалмасын!

Сәлден кейін-ақ мешіт алдына көп бейнет көріп, тұрмыстың қыжалатын тартқан, көмекке зәру жандар жиналды. Бірақ олар бұл жолы тым көңілді. Өйткені біріне тартсаң біріне жетпей, зар ғып келе жатқан үйге керекті заттардың, ең болмаса, біразына қол жеткізу мүмкіндігі туып тұрған еді.

Расында да, өздері ойлағандай болды. Пайғамбарымыз келген жұртты жалпылама бір шолып шығып, қолда бар затты ойша бөлістіріп, бәріне бірдей ғып үлестіре бастады. Бұл іске іштей өзінің де қуанышты екендігін елге ерекше бір жылы жүзбен қарап, күлімсіреуімен аңғартты.

Иә, ол қуанышты болатын. Өйткені, ол үшін өмірдегі ең үлкен қуаныш басқалардың қажетіне жарау, қиналғандарға қол ұшын беру, халыққа қалтқысыз қызмет ету емес пе еді?! Ал мына сәт болса, сол бір тәтті қуанышқа кенелген, халықтың игілігіне жарап, барынша қызмет көрсеткен, жарлы-жақыбайлардың мұң-мұқтажын елеп, шамасы жеткенше қол ұшын созған сондай бір қимас сәт емес пе?!

Ақыр соңында, қолындағы дүниелер де таусылды. Кедей-кепшіктердің де аяғы саябырсыды. Дәметіп кеп, дәнемеге қол жеткізе алмай қалған ешкім болған жоқ. Демек, ішкі есептің дұрыс шыққандығы.

Бірақ сол мезет сонадай жерден өзіне қарай асыға ентігіп жүгіріп келе жатқан бір бәдауи қартты көзі шалды. Қарсы алдына келіп, аз демін алғаннан кейін бәдауи былай деп тіл қатты: - Сіз көмек таратып жатыр дегенді естіп жүгіре жеткенімше үлгермегенімді қарашы?! Менің-ақ, әйтеуір, ісім өмірі өрге басып, жолым болып көрген емес..

Әлгі кедей байғұс онсыз да тағдырдың өзін өмірі кисе киімге, ішсе асқа жарытпағаны аздай, енді бұдан да тіс татырмай қаққанына налығандай кейіпте болатын. Айтуына қарағанда, керекті қыжалаты да біршама көрінеді. Тым құрыса, осы бір мүмкіндікті жіберіп алмайыншы деп, ести сала екі өкпесін қолына алып жүгіріп келген беті осы еді. Қолына ештеңе тимей, сан соғып қалғаны кедей жанына қатты батты.

Әлгі байғұстан:- Зәру затың көп пе еді?- деп сұралғанда үміт ұшқыны қайта қылаң бергендей болды.

Санай бастады... Расында да, көмекке қолы жетсе, біразынан құтылып, көңлі бір жұбанып қалғандай екен. Айтқандарының бәрі де күнделікті тұрмыс үшін ауадай қажетті заттар болатын. Алайда, қамкөңіл Пайғамбарымыз аз ғана уақыт бұрын қолындағы бар дүниенің бәрін келген жұртқа бірін де қалдырмастан со күйі түгелімен таратып бергендіктен, дәл қазір қолында бір тиын да қалмаған еді. Енді не болмақ?!

Пайғамбарымыз іштей терең тебіреніп, қатты аяушылық білдіріп, пақыр бәдауи жүзіне мейіріммен көз тастады. Сөйткенше болмай, күтпеген жерден оқыс шешім айтты:- - - Қамықпа, қажетті затыңның бәрін де аласың!

- Қалайша?- деп сұрады көзі шарасынан шыға таңғалған кедей байғұс. Пайғамбарымыз болса, бұл жолы әр сөзін нықтап, анық-анық айтты:- Қазір осы тұрған бойда қаланың ішіне бар. Қай жерден керекті затыңды көрсең, өзіңе ал да, сатушысына “Мына затыңды мен алам, ал ақшасын Аллаһ Елшісі Мұхаммедтің өзі төлейді. Қалағанымды бер!” дегейсің.

Пайғамбарымыз беретін ақшасы болмаған кезде осылайша кедей-кепшіктердің мұң-мұқтажын өтеп беруді өз мойнына алатын. Тіпті ол үшін өзінің қарызданғандығын да елемейтін. Әйтеуір, ретін тауып төлермін деген оймен оларға деген көмегін еш аяған емес.

Адам баласына деген қызметті оның қашанда бірінші орынға қоятыны осыдан-ақ байқалатын еді.

Әлгі бейбақ бұны ести сала, қуанышы қойнына сыймастан қала ішіндегі базарға бет алды. Бір жағынан, өзіне керекті алатын нәрселерін де ойша елестетіп бара жатқан күйде еді.

Бұл жайдың куәсі болған хазіреті Омар мұншалықты жанашырлық пен мейірбандықтың көрсетілгеніне іштей риза емес кейіпте болатын. Ақыр соңында, өзін іштей мазалаған ол ойын айтпай да тұра алмады:- Я, Расулаллаһ! Сен шама-шарқың жететін нәрсеге ғана жауапты емессің бе?! Қолыңдағы дүниенің бәрін жұртқа түгін қалдырмай таратып бердің. Мейлі ғой, бар болса берерсің, жоқ болса, өзіңді белшеден қарызға батыра қинап барып, біреуді жарылқаудың не керегі бар еді?! Бұл артықтау болды-ау деймін!

Пайғамбарымыздың бұл айтылғанды іштей жақамағандығы оның жүзіндегі күлімсіреудің байқалмағандығынан сезілді. Әйтпесе, ол дәл сол уақытқа дейін өте бір қуанышты күйде болатын. Жүзінен жылылық пен күлімсіреудың табы ешқашан байқалмай қалған емес-ті.

Сөйткенше болмай қастарындағы тағы бір адам сөзге араласты:- Уа, Аллаһ Тағаланың құрметті Елшісі! Омарды тыңдап қайтесің, сен одан да қолыңнан келгенше жақсылық жасап, жұртқа беруіңді тыймағайсың, ашық қолды болғанға не жетсін!

Бұны естігенде, Пайғамбарымыздың жүзі қайта күлімсіреді, өйткені оған “Жомарт бол, жұртқа жақсылық жасағаннан жалықпа” дегені ұнаған болатын.

Сөйткенше болмай қастарындағы тағы бір адам сөзге араласты:- Уа, Аллаһ Тағаланың құрметті Елшісі! Омарды тыңдап қайтесің, сен одан да қолыңнан келгенше жақсылық жасап, жұртқа беруіңді тыймағайсың, ашық қолды болғанға не жетсін!

Бұны естігенде, Пайғамбарымыздың жүзі қайта күлімсіреді, өйткені оған “Жомарт бол, жұртқа жақсылық жасағаннан жалықпа” дегені ұнаған болатын.