Твор-ць Танка заходнебеларускага перыяду

Танк крытык матывы адчаю, журбы, слёзныя нараканні. Паэт-змагар. Танк выбіраў тэмы сац.-значныя, набалелыя, часцей за ўсё з рэвалюц жыцця. Конец формы

На танальнасць ранняй паэзіі Максіма Танка налажыла адбітак паліт сітуацыя ў Зах Б-сі і асабісты лёс самога паэта: актыўны ўдзел у рэвалюц дз-ці, арышты, турмы. У вершы «На пероне» аўтар апісвае сцэну, не раз бачаную ім на чыгунцы: польскія паны вывозяць з Б-сі ўсё, што толькі можна. Палякі няшчадна эксплуатуюць бел. сялян. Магчыма, яны адчуваюць недаўгавечнасць свайго панавання на чужой зямлі. Прыроднае багацце Б-сі яны прадаюць за мяжу, усё, што адымаюць у беларусаў, імкнуцца хутчэй перавесці ў грошы: На захад ідуць цягнікі-Лён,Жыта,Сасна і бяроза...Пералік таго, што вывозяць, аўтар дае не ў адным радку, а выдзяляе. Гэта як бы падкрэслівае значнасць страт і горыч ад нахабнага рабавання Радзімы. і раптам — нечаканы асацыятыўны вобраз: Гляджу і гляджу з-падрукі, Як маладосць нашу вывозяць.Паэт у сваіх вершах увасобіў дух воблік прафес рэв-ра, перадаў свет яго пачуццяў, думак, імкненняў і перажыванняў. У вершы «Паслухайце, вясна ідзе...» нас кранае, што нават простыя з'явы прыроды паэт бачыць вачыма арышт рэвалюцыянера, для якога кожны глыток свежага паветра — туга па волі, па магчымасці любавацца самымі звычайнымі і такімі недасягальнымі ў турэмных умовах праявамі абуджанай вясной прыроды. У вершы апісв турма, краты, цяжкія дзверы камер і жал замкі на іх, няспынныя крокі стражніка ля сцен турмы. А за яе узкімі вокнамі квітнее вясна, што падкрэслівае ненатуральнасць знаходжання людзей за кратамі, адарванасць іх ад жыцця. Малады вязень убачыў зранку ў акне незвычайны, поўны жыцця, маляўнічы куст бэзу:Расцвіў, агнём гарыць, Такім пахучым, мяккім, сінім… У вершы «Хмары з захаду» ўсё нагадвае паэту боль і пакуты Бацьк-ны: і зах. вятры, якія быццам скардзяцца на напаткаўшае Б-сь гора, і журавы, якія шукаюць выратавання ад пажараў родных вёсак пералётам на ўсход.У пасляваенны час тэмамі паэзіі М.Т. становяцца прырода, праца, унутраны свет ч-ка, гісторыя і сучаснасць. Паэт выкарыстоўвае разнастайныя паэтычныя формы: белы верш. Верш «Гравюры Скарыны» напісаны верлібрам. Ён невялікі па памеры, але па змесце не ўступае паэме. Паказваецца і драмат лёс першадрукара, і яго ТВ-ць, і любоў да Бац. У ім арганічна спалуч прадметы матэрыяльнага свету з абстр паняццямі: «дрэва гісторыі», «любоў да народа». Да якіх бы тэм ні звяртаўся паэт: мір паміж народамі, Радзіма, мова, маці, экалогія, стваальная праца -усе яны прасякнуты любоўю да сваёй роднай Б-сі. У паэме “Нарач”- ідэя нар. рэвалюцыі, якую рашуча і бурна пачалі ажыццяўляць рыбацкія вёскі нарач. краю. Вобраз роднага нарачан.краю, людзей, рыбацкіх сяліб, сосен, успененых хваль – усё гэта з любоўю выпісана аўтарам. Адчуваецца нац.-самабытны вобраз усёй бел. зямлі. Аўтар падключаецца са сваімі перажываннямі і роздумам. «Нарач» пачала ўсведамляцца як сімвалічнае ўвасабленне Б-сі. Гал героі Грышка, Сымон, Таццяна, Прахор. У аснове паэмы “Журавінавы цвет” – драмат. сац. і марал. сутыкненне паміж уланам-асаднікам і сялян. сям’ёй, якой уласціва вострае адчуванне сваёй годнасці.Эпічны талент М. Танка працягваў сваё шматграннае раскрыццё і ў паэмах «Сказ пра Вяля» і «Каліноўскі». Эпас нар. змагання тут высвечваўся ў новых праекцыях, ужо былінна-гіст-ных. У задуму твора пра непамернага волата Вяля, які павёў мужыцкія раці супроць крыўдзіцеляў, уваходзіла сутыкненне не толькі з імі, але і з хітрай «стратэгіяй» подкупу, абяцанак, карацей-выпрабаванне на «прадмет» здрады, бадай, самага каварнага з выпрабаванняў, што здаўна вяло да расчаплення адзінства народа і страты згуртаванасці. Барад паслы ад князя прыйшлі да Вяля са шчодрымі дарамі. Вяль адразу ж ацаніў усю небяспеку такіх «данайскіх» дароў. Іх адпрэчвае «крыўда ў курганах», што прарастае ў сённяшні дзень, у наступнасць.Спакуса зрабіла сваё, ваяцкі дух апаў. Былінны волат, высачаны ворагам, загінуў пад навалай падпілаваных сосен.