1. Инвестициялық жобалар тиімділігінің көрсеткіштері

Халықаралық тәжірибеде кәсіпорынның даму жоспары бизнес-жоспар ретінде көрсетіледі, ол негізінен кәсіпорынның даму жоспарының құрылымдастырылған сипаты болып табылады. Егер жоба инвестицияны тартумен байланысты болса, онда ол «инвестициялық жоба» деп аталады. Әдетте кәсіпорынның кез келген жобасы, қалай болса да, инвестицияның тартуымен байланысты болады. Жалпы түсінік бойынша жоба – бұл белгілі бір мақсатқа жетелейтін кәсіпорынның іскерлігін өзгерту жайлы арнайы ұсыныс. Жобаларды әдет бойынша тактикалық және стратегиялық деп ажыратады. Соңғысының қатарына меншік түрінің өзгерісін (арендалық кәсіпорынды, акционерлік қоғамды, жеке кәсіпорынды, біріккен кәсіпорындарды және т.с.с. құру) немесе өндіріс сипатының түбегейлі (жаңа өнім өндірісі, толық автоматтандырылған өндіріске көшу, т.с.с.) өзгерісін қарастыратын жобаларды жатқызады. Тактикалық жобалар, әдетте, шығарылатын өнім көлемінің өзгеруімен, өнім сапасын жоғарылатумен және қондырғыларды жаңартумен байланысты болады. Отандық тәжірибеде жоба түсінігі жаңа түсінік емес. Бұрынғы уақытта оның айырмашылығы кәсіпорынның дамуының негізгі бағыттарын заң бойынша осы кәсіпорыннан жоғары деңгейде тұрған экономикалық саланың анықтайтыны болып табылатын. Жаңа экономикалық жағдайларда кәсіпорын, яғни оның иелері және жоғары басқару құрамы өз келешектерін, барлық стратегиялық және тактикалық мәселелерін өз бетінше шешеді. Мұндай іскерлік инвестициялық жобалау тұрғысынан ерекше ұйымдастырылуы тиіс.

2 Еңбекақының мәні мен қағидалары

Еңбекақы - еңбек құнының (бағасының ) ақшалай өлшемі. Бұл еңбек өлшемі мен тұтыну өлшемінде бақылау жасауды жүзеге асыруға көмектесетін маңыздық эжкономикалық құрал.

Еңбекақының мәні.Осы мәселеге байланысты экономикалық теорияда 2 тұжырымдама бар:

1 еңбекақы еңбек бағасы , оның дәрежесі мен динамикасы , нарықтық факторлар сұраныспен және ұсыныспен анықталады

2Еңбекақы- жқмыс күші , тауардың бағасы , еңбектің бағасы емес , өйткені еңбек тауар бола алмайды, еңбекақы өндіірс жағдаймен де, нарықтық факторлар сұраныс пен де анықталады, олардық ауытқуы еңбекақының жұмыс күші құнынан бірде жоғары, бірде төмен болатындығын көрсетеді.

Еңбек ақы бұл- жұмыскерге оның еңбегі үшін сапасына, сомасына және шығарған қажетті өнім көлеміне сәйкес берілетін төлем. Қалыпты жағдайда еңбек ақы бюджетті өнімнің құнына тең және оның ақшалай түрі болады. Былайша айтуға болады- еңбек ақы кәсіпорын қызметкерлері жалақысына баратын өнім өндіруге және сатуға кететін шығындардың бір бөлігі.

9-билет

1. Өндіріс тиімділігін арттырудың жолдары.

Өндіріс тиімділігін арттырудың жолдары - бұл берілген багыттарда өндіріс тиімділігінің өсуі жөніндегі нақты шара- лар кешені. Өндіріс тиімділігін арттырудың негізгі жолдары төмендегідей:

- еңбек сыйымдылығын төмендету жэне еңбек өнімділі- гін арттыру;

- өнімнің материал сыйымдылығын төмендету жэне табиғи ресурстарды үнемді пайдалану;

- өнімнің қор сыйымдылығын төмендету жэне кэсіп- орындардың инвестиңиялық саясатын белсендіру.

Өнім сапасын арттыру, жаңа техниканы, озат тәжірибені енгізу, техникалық қайта қарулану және қайта құру, жаңа шаруашылық тетікті енгізу кәсіпорындар жүмысының негіз- гі нәтижелеріне эсер ететін жағдайлардың барлығында еңбек үжымдарының іс-эрекетін жоспарлау, бағалау жэне ынта- ландыру сияқты жэне оны экономикалық талдау барысында да осындай факторлардың есебінен алынған бүкіл нәтижені толық айқындау жэне ескеру қажет.

128 Ұлттық экономика жүйесіндегі кәсіпорын

Кэсіпорындардың нарық жағдайларына бейімделуі қо- ғамдық өндірістің экономикалық тиімділігін жоспарлауы, есептеуі, талдауы жэне ынталандырудың теориялық жэне эдістемелік мэселелер кешенін жасаудың түтас жэне тиімді шаруашылық тетікті жасаудың маңызды алғы шарты болып табылады.