7 Сурак Банктік несиелік ресурстарының түсінігі және оның құралу көздері.

Несие ресурстары: депозиттер, клиенттердің шоттағы уақытша бос ақшалай қаражаттар, банкаралық нарықтағы қарыз ақшалар, шетелдік қаржы-несие институттарынан алынатын қарыз қаражаты.

Ұлттық банктің несие ресуртары келесі есебінен құрылады:

Меншікті қаржыдан;

Өзге банктер тартып, келісімді негізде ҰБ-те орн.ақша қаражаттарынан;

ҚР-н тыс жерлерден тартылған қаражаттарынан;

Мемлекеттік арнайы қорлардан және бюджеттің уақытша бос қаражатынан.

8 Сурак Қазақстан Республикасы несие жүйесінің түсінігі мен құрылымы.

ҚР-ң несие жүйесі және оның құрылымы.

Нарықтық экономикада несие-банк жүйесі маңызды роль атқарады.Ол арқылы кәсіпорындар, ұйымдар мен халықтың ақшалай есеп айырысулар мен төлемдерінің едәуір көлемі жүргізіледі, сондай-ақ ол уақытша еркін ақша құралдарын, халықтың жинақ ақшалары мен табыстарын белсенді әрекет етуші капиталға айналдырады, көптеген әр алуан несиелік, сақтандыру, делдалдық, инвестициялық, сенімгерлік, кеңес беру және басқа да операцияларды орындайды. Несие жүйесінің ролі мен маңызы бірқатар көрсеткіштермен сипатталады: несиелік салымдардың жалпы көлемі, кәсіпорындар мен ұйымдардың негізгі және айналым капиталының қалыптасуындағы банктік ссудалардың үлесі, жалпы төлем айналымы және т.б.

Экономиканың тарихи-экономикалық дамуының әрбір сатысына несиелік істі ұйымдастырудың өз типі, несие-ақша қызметіндегі сәйкес сұраныстарға жауап беретін несиелік жүйенің өз құрылымы сәйкес келеді. Қазіргі кездегі несие жүйесінің күрделі, көп буындық құлымы бар. Егер несиелік мекемелердің өз клиенттеріне көрсететін қызметтер сипатына жіктеменің негізгі етіп алсақ, онда қазіргі кездегі несиелік жүйенің үш маңызды элементін бөліп көрсетуге болады:

Орталық банк;

Коммерциялық банк;

Мамандандырылған несие мекемелері (сақтандыру, жинақтық, ипотекалық,сенімгерлік және т.б.)

Банк жүйесі: Ұлттық (эмиссиялық) банк-аумақтық филиалдар; екінші деңгейдегі банк (эмиссиялық емес)-коммерциялық банктер. Мемлекеттік: Қазақстан Даму банкі, мерзімді жинақ ақшы банкі;

Мамандандырылған қаржы-несие мекемелер: несиенің серіктестігі, кооперативті,одақтар, ломбардтар, инвестициялық, инновациялық, зейнетақы, сақтандыру, лизингтік қорлар және т.б.; Қазпошта және оның аумақтық бөлімшелері

9 Сурак кр Ұлттық банкі,оның құқықтық

статусы мен функциялары.

«Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы»

Заңға сәйкес Ұлттық банк Қазақстан Республикасының

Орталық банкі болып табылады және республикадағы

банк жүйксінің жоғары деңгейін білдіреді.

Ұлттық банк - өзіндік ақша-валюта резервтері, өзге де

материалдық құндылықтар кіретін ақша резервтерін құрай

тын ерекшеленген мүлкі бар заңды тұлға. Банк қызметінен,

құнды қағаздардан түскен табыс, тиісті бюджеттерден алын

ған дотациялар мүлікті қалыптастыратын көздер болып табы

лады. Заңның 9-бабынна сәйкес Ұлттық банк республикалық

бюджеттен бөлінетін қаржы. Ұлттық банк иелігіне мемлекет

берген негізгі қорлар құны мен Ұлттық банк алған пайдадан

жасалатын аударымдар есебінен 20 миллиард теңге мөлшерін

де жарғылық қор қалыптастырады.

Ұлттық банк шын мәнісінде унитарлық орган болып табы

лады.

Ұлттық банкке мынандай міндеттер жүктеледі:

ақша айналым мен кредит салаларында мемлекет сая

сатын жасап жүргізу, Қазақстанның экономикалық да

му мақсаттарына жетуге және әлемдік экономикаға кір

уіне жәрдемдесетін банктер мен олардың клиеттері ара

сында ақша аударымдарын және валюталық қарым-қаты

настарды ұйымдастыру;

тұрақты ақша, кредит және банк жүйесін қамтамасыз ету

ге жәрдемдесу;

банк кредиторлары мен клиенттерінің мүдделерін, банк

қызметін реттейтін нормативтік-құқықтық актілер қабыл

дау және олардың орындалуын бақылау жолымен қорғау.

«Қазақстан Ұлттық банкі туралы» ҚР Заңының 8-бабы бұл

міндеттерді функциялар ретінде қарастырылады.

Қазақстан Ұлттық банкі өзіне жүктелген функцияларды жүзеге

асыруына жәрдемдесетін және қаржы рыногы инфрақұрылымы

ның бір бөлігі болып табылатын ұйымдарды құруға және олар

дың қызметіне қатысуға құқылы;

өз функцияларын жүзеге асыру мақсатында банктерден,

олардыңқауымдастықтарынан және мемлекеттік органдардан,

жеке жәнезаңды тұлғалардан қажетті ақпарат алуға құқылы.