Рашэнне тэхналагічных задач

Эфектыўнасць рашэння тэхналагічных задач залежыць галоўным чынам: 1) ад узроўню развіцця ў вучняў наглядна-дзейснага практычнага мыслення, 2) сфарміраванасці ў іх умення аперыраваць прасторавымі вобразамі тэхнічных аб’ектаў у статыцы і дынаміцы. Калі ў вучняў прасторавыя ўяўленні сформіраваны слаба, умова задачы для лепшага яе засваення павінна быць адпаведным чынам праілюстравана. Напрыклад, у задачы: “Як папярэдзіць утварэнне “рваных краёў” на выхадзе свердла з дэталі пры свідраванні драўніны і фанеры?” – патрэбна прадэманстраваць вучням працэс свідравання драўніны ці фанеры.

Напрыклад, у задачы: “Прапануйце магчымыя варыянты паслядоўнасці апрацоўкі на такарным станку паверхняў ступенчатага валіка і ўкажыце лепшы варыянт” – патрэбна паказаць вучням загатоўку ступенчатага валіка, сам валік ці яго ізабражэнне і высветліць магчымасць вырабу гэтага валіка ў рознай тэхналагічнай паслядоўнасці.

Неабходна прывучыць вучняў праводзіць аналіз тэхналагічных задач незалежна ад таго, ці будуць гэта задачы на растлумачэнне тэхналагічнага працэсу, выбар загатоўкі ці ўстанаўленне паслядоўнасці працоўных аперацый ці якія-небудзь іншыя як паэлементна, так і ў сукупнасці элементаў.

Напрыклад, калі пры рашэнні наступнай задачы: “Распрацуйце і зрабіце такую канструкцыю шпакоўні, каб пры моцным дажджы вада не трапляла ўнутр, а кот, які сядзіць на даху, не мог прасунуць лапу ў адтуліну” – пры вызначэнні размераў загатовак зыходзіць з паэлементнага аналізу, то даўжыню загатовак для бакавых сценак шпакоўні трэба вызначаць па большаму размеру. У гэтым выпадку частка матэрыялу загатоўкі пойдзе ў адходы.

Калі ж зыходзіць з уліку сукупнасці элементаў, то абедзве бакавыя сценкі можна атрымаць з агульнай загатоўкі, якая разразаецца папалам пад вуглом. Адходаў матэрыялу ў гэтым выпадку не будзе.

Тоеж самае адбываецца і пры выбары паслядоўнасці працоўных аперацый. Калі зыходзіць з сукупнасці элементаў, то спачатку патрэбна прыбіць да задняй сценкі шост, загнуць цвікі, а затым ужо праводзіць агульную зборку шпакоўні.

Абмеркаванне рашэння тэхналагічных задач патрэбна праводзіць так жа, як і канструктарскіх, для пошуку лепшага варыянта.

Задачы на распрацоўку тэхналагічнага працэсу рашаюцца звычайна перад вырабам прадмета. Але ёсць такія тэхналагічныя задачы, якія можна выкарыстоўваць для актывізацыі пазнавальнай дзейнасці вучняў непасрэдна ў працэсе работы. Прыклады такіх задач:

У 10 мм фанеры патрэбна прасвідраваць адтуліну дыяметрам 16 мм. Якім свердлам гэта лепш за ўсё зрабіць? (цэнтравай перкай).

Які напільнік (з буйнай ці дробнай насечкай) патрэбна выкарыстоўваць для зачысткі краёў тонкага ліствога матэрыялу? Чаму?

Рашаючы задачы такога віду, вучні павінны не толькі знайсці правільнае рашэнне, але і грунтоўна матываваць яго, даказаць яго слушнасць. Гэта дазволіць ім навучыцца рашаць задачы, зыходзячы з растлумачэння прычын разглядаемай з’явы (працэса), а не з дагадкі ці выпадкова ўбачанага вопыту.

Калі вучні адчуваюць цяжкасці пры растлумачэнні сутнасці тэхналагічных з’яў (працэсаў), то настаўнік павінен аказаць ім дапамогу шляхам пастаноўкі наводзячых пытанняў. Трэба старацца выклікаць у школьнікаў імкненне ў максімальнай меры выкарыстоўваць свае веды, вопыт, кемлівасць у адказах на гэтыя пытанні.

Выбар арганізацыйнай формы рашэння таго ці іншага тыпу ці разнавіднасці задач вызначаецца ў асноўным дыдактычнымі мэтамі. Для актывізацыі пазнавальнай дзейнасці вучняў перад вывучэннем новага матэрыялу ці ў час яго вывучэння задачы можна рашаць франтальна.

Для пашырэння ці абагульнення ведаў вучняў рашэнне задач можна праводзіць як франтальна, так і індывідуальна.

Пры значных адрозненнях у падрыхтоўцы вучняў можна выкарыстоўваць індывідуальнае рашэнне задач. Таксама задачы для індывідуальнага рашэння рэкамендуецца прапаноўваць у якасці дадатковага задання тым вучням, якія паспяваюць раней за іншых выконваць агульнае заданне.

На выбар арганізацыйнай формы рашэння задач уплывае і характар саміх задач. Складаныя і працаёмкія задачы больш рацыянальна рашаць разам усім класам (групай), простыя і падобныя (сходныя) – індывідуальна.

Рашэнне разліковых, дыягнастычных і прагнастычных задач праводзіцца з улікам усіх вышэй адзначаных правілаў і паслядоўнасці.

Для паскарэння рашэння складаных разліковых задач патрэбна выкарыстоўваць вылічальную тэхніку.