22. Ағзадағы заттардың ыдырауы

A) алмасу

B) ассимиляция

C) қосылу

D) диссимиляция

E) сіңіру

23. Құлақ қалқаны -

A) ауадағы дыбыс тербелістерін сыртқы дыбыс жолына бағыттайды.

B) тепе-теңдікті сақтайды.

C) дабыл жарғағын серпімді жарғақпен байланыстырады.

D) дыбысты қабылдайды.

E) сыртқы құлақты ортаңғы құлақтан бөліп тұрады.

24. Хромосомдық мутацияларға жатпайтынын аңықтаңыз:

A) Полиплоидия

B) Дупликация

C) Делеция

D) Инверсия

E) Транслокация

25. Шыршаның жасы

A) 100-500

B) 120-300

C) 100-200

D) 150-180

E) 10-20

26. Ішектің қабырғасындағы сілемей қабықшаны бүлдіріп, жара қылады

A) Құртамыш

B) Қантышқақ амеба

C) Лямблия

D) Лейшмания

E) Кәдімгі амеба

27. Бұлшық еттер сезгіш нейрондар арқылы қозуды өткізеді:

A) Жұлыннан бұлшық еттерге.

B) Жұлыннан үлкен ми сыңарларының қыртысына.

C) Бұлшық еттерден миға.

D) Терідегі, бұлшық еттердегі, сіңірлердегі рецепторлардан орталық жүйке жүйесіне.

E) Орталық жүйке жүйесінен ішкі мүшелерге.

28. Мейоздық жолмен бөлінетіндер:

A) эмбриондық ұлпалар

B) зақымдалған ұлпалар

C) жыныс жасушалары

D) прокариоттар

E) қуық бұлшық еті, эпителий ұлпасы

29. Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі:

A) Қоректену торы.

B) Экологиялық пирамида.

C) Қоректік.

D) Биоценоз.

E) Заттардың айналымы.

30. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Көмір түрінде.

B) Органикалық қосылыстар түрінде.

C) Кальций карбонаты түрінде.

D) Көмірқышқыл газы түрінде.

E) Шөгінді массалар түрінде.

26 нұсқа

1. Жасушалар өте ірі, қоректік қоры жиналатын ... ұлпа.

A) Фотосинтездеуші

B) Қор жинаушы

C) Жабын

D) Өткізгіш

E) Түзуші

2. Басы жойылып кеткендіктен, денесі тұлға мен аяқтан құралған қосжақтаулылар классының өкілі:

A) Айқұлақ

B) Шалшық ұлуы

C) Сегізаяқ

D) Каракатица

E) Жүзім ұлуы

3. Тыныс алу мүшелерінің ауруын белгілеңіз:

A) Артроз

B) Туберкулез

C) Кретинизм

D) Ревматизм

E) Цитиноз

4. Адам ағзасындағы бауырдыњ негізгі қызметі -

A) Мүшелердiњ жұмысын реттейтiн гормондар бөлу.

B) Қорытылмаған заттарды қорыту, суды қанға өткізу.

C) Мүшелердіњ тіршілігінен пайда болған ағзадағы улы заттарды залалсыздандыру.

D) Ферменттердіњ әсерінен көмірсуларды ыдырату.

E) Ферменттердіњ әсерімен ақуыздарды ыдырату.

5. Екі немесе бірнеше аллельді емес доминантты гендердің бірін- бірі толықтырып жаңа белгіні жарыққа шығаруы аталады:

A) Коптік аллельдер

B) Полимерия

C) Эпистаз

D) Кроссинговер

E) Комплементі

6. Бидайдың дәнегінде қоректік заттар қорының жиналуы:

A) Тұқымжарнақта

B) Сабақшада

C) Бүршікшеде

D) Эндоспермде

E) Тамыршада

7. Талшығынан арқан жіп,себет тоқылады:

A) Аспарагус.

B) Інжугүль.

C) Қызғалдақ.

D) Сарымсақ.

E) Зығыр.

8. Хитинді жабынның атқаратын қызметі:

A) Қанайналым.

B) Тыныс алу.

C) Қорғаныш.

D) Сыртқы ортамен байланыс.

E) Сезім мүшесі.

9. Жорғалаушыларға жататын:

A) бақбақылдар

B) саламандрлар

C) тритондар

D) бақалар

E) кесірткелер

10. Жасушаның бейорганикалық заты:

A) Ақуыз

B) Тұз

C) Көмірсу

D) Май

E) Нуклейн қышқылы

11. Ми бағанасынан тарайтын жүйке саны:

A) 6 жұп

B) 10 жұп

C) 5 жұп

D) 12 жұп

E) 8 жұп

12. Адамның жүрегінің бөлігі:

A) 3

B) 4

C) 1

D) 5

E) 2

13. Бір тәуліктегі ересек адамға қажетті майдың мөлшері:

A) 200 гр.

B) 400 гр.

C) 100 гр.

D) 300 гр.

E) 500 гр.

14. Фотосинтез әрекеті өтеді:

A) Лейкопласта

B) Глюкозада

C) Хлоропласта

D) Хромопласта

E) Ақ уызда

15. Белгілі бір құрылысы және атқаратын қызметі бар дене бөлігі:

A) Мүше.

B) Ағза.

C) Жасуша.

D) Ұлпа.

E) Органоид.

16. Бірүйлі өсімдік:

A) қияр

B) үйеңкі

C) терек

D) тал

E) қарасора

17. Бір жасушалы, талшықты балдыр:

A) Ламинария.

B) Спирогира.

C) Хлорелла.

D) Хламидомонада.

E) Улотрикс.

18. Бактерияның споралары топырақта сақталады

A) 1 жыл

B) 10-15жыл

C) 20-30жыл

D) 35-40жыл

E) 10 жыл

19. Cпорамен көбейетіндер тобына жатады

A) Қантышқақ амебасы

B) Лямблия

C) Безгек паразиті

D) Кәдімгі амеба

E) Құртамыш

20. Түсі қошқыл қоңыр, құмнан ін қазып тіршілік ететін көпқылтанды құрт:

A) сүлік

B) қылдырықбас

C) шұбалшаң

D) құмқазар

E) ақ сұлама

21. Бүйректің сыртқы қабаты:

A) нағыз қабат

B) боз қабат

C) ақшыл қабат

D) қыртыс қабат

E) терілі қабат

22. Мектепке дайындық кезеңі:

A) 3-6 жас

B) 7-8 жас

C) 3-8 жас

D) 8-9 жас

E) 1-2 жас

23. Организмдердің табиғи ортаға бейімделуі:

A) Экологиялық физиология.

B) Медицина.

C) Физиология.

D) Гигиена.

E) Акклиматизация (жерсіндіру).

24. Биосфера энергияны ... алады.

A) күн сәулесінен

B) микроорганизмдерден

C) өсімдіктерден

D) жануарлардан

E) тау жыныстарынан

25. Су астында риф жартастарын түзетін ішекқуысты:

A) Көпаяқты маржан.

B) Полип аурелия.

C) Медуза.

D) Гидра.

E) Актиния.

26. Ми сауытына кіретін сүйектер:

A) Самай, маңдай, көз ұясы, төбе, жақ сүйектері

B) Төбе, самай, маңдай, шүйде (қарақұс)

C) Төбе, самай, таңдай, маңдай, жақ сүйектері

D) Төбе, самай, танау, маңдай, жақ сүйектері

E) Төбе, самай, кеңсірік, шүйде,жақ сүйектері

27. Заттың пішіні мен түсін ажырататын көздің ...

A) қасаң қабықшасы.

B) ақ қабықшасы.

C) көз бұршағы.

D) тор қабықшасы ішіндегі құтыша.

E) нұрлы қабықшасы.

28. Ересек ағзаның жеке мүшелері қалыптасатын саты

A) гаструла

B) постэмбрион

C) бластула

D) эмбрион

E) нейрула

29. Түрлер арасында қоректері біркелкі болған жағдайда туындайтын:

A) Жыртқыштық.

B) Тіршілік үшін күрес.

C) Арамтамақтық.

D) Паразиттік.

E) Селбесу.

30. Биогеоценоз:

A) тірі ағза

B) топырақ

C) тіршілік сатысы

D) түр жиынтығы

E) тірі ағза мен орта бірлестігі

27 нұсқа

1. ¤ркен мен тамырлардыњ бойлай өсуiн тоқтату үшiн -

A) Түптеу әдiсiн қолданады.

B) Телу әдiсiн қолданады.

C) Шырпу әдiсiн қолданады.

D) Қопсыту.

E) Қалемшелеу әдiсiн қолданады.

2. Оттегіне бай таза ауаны қажет ететін «өсімдік пионері» деп аталатын өсімдік:

A) Бактериялар

B) Мүктер

C) Саңырауқұлақтар

D) Қыналар

E) Балдырлар

3. Эритроциттерді бұзады, сөйтіп оттегін нашар тасымалдайтын зат-

A) Ширатпа

B) Ревматизм

C) Бұрау

D) Никотин

E) Алкоголь

4. Бауыр, ұйқыбезінің өзектері ашылатын мүше:

A) Өңеш.

B) Қарын.

C) Ауыз.

D) Тоқ ішек.

E) Ұлтабарұшы.

5. Организмнің қорғаныш тежелуі:

A) Тамақ

B) Ұйқы

C) Сөйлеу

D) Зат алмасу

E) Тынысалу

6. Суда тіршілік ететін қарапайымдылардың тыныс алуы:

A) ауадағы оттегімен

B) ауадағы CO2-газымен

C) атмосферадағы азотпен

D) еріген оттегімен

E) еріген CO2-мен

7. Сиыр цепенінің дене мөлшері:

A) 1,5м - 5м.

B) 2м - 8м.

C) 1м - 10м.

D) 2,5м - 10м.

E) 0,8м - 7м.

8. Кәдімгі тоспа ұлуының тіршілік ортасы-

A) мұхиттар.

B) тоғандар мен өзендер.

C) теңіздер.

D) тұщы су түбі.

E) топырақ.

9. Клоакасы бар жануар:

A) қасқыр

B) түлкі

C) бақа

D) қоян

E) аю

10. Шеткі жүйке жүйесінің бөлімі:

A) мишық

B) үлкен ми сыңары

C) ми бағаны

D) жұлын

E) жүйкелер, жүйке түйінділері

11. Адам бұлшық етінде түзілетін ақуыз:

A) Дентин.

B) Козеин.

C) Никотин.

D) Глицерин.

E) Миозин.

12. Бүйректен әр 5 минут сайын ересек адамда сүзілетін қанның мөлшері.

A) 1л.

B) 10л.

C) 2л.

D) 5л.

E) 8л.

13. Алғашқыда сәбидің денесі қапталады:

A) Қағанақпен.

B) Шырынмен.

C) Кіндікбауымен.

D) Шеміршекпен.

E) Тамырлармен.

14. Гидросфераның ең терең жері:

A) Антрактида

B) Теңіз түбі

C) Мұхит түбі

D) Солтүстік мұзды мұхит

E) Мариан қазаншұңқыры

15. Жапырақ тақтасын сабақпен жалғастырады:

A) Жүйкелер.

B) Күлте.

C) Қабық.

D) Тостағанша.

E) Сағақ.

16. Аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы.

A) Тұқым

B) Ұрықтану

C) Тозаң

D) Тұқымбастама

E) Тозаңдану

17. Қызыл кітапқа енгізілген лалагүл тұқымдасына жататын өсімдік:

A) Інжугүл

B) Сарымсақ

C) Кірпі шөп

D) Сары лапыз

E) Қояншөп

18. Шоғырлы маржандар-

A) қызыл маржандар.

B) гидралар.

C) медузалар.

D) тамырауыздар.

E) актиниялар.

19. Шаянтәрізділердің су қоймаларында атқаратын рөлі -

A) Балық шабақтарымен қоректенеді.

B) Балық шабақтарының қорегі болады.

C) Өсімдіктерді ыдыратады.

D) Суды тазартады.

E) Балықтың денесіне жабысып тіршілік етеді.

20. Құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар жиынтығы:

A) Дене.

B) Ұлпа.

C) Ағза.

D) Мүше.

E) Жасуша.

21. Жасуша орталығының негізін құраушы:

A) Центроильдар.

B) Гранулалар.

C) Лейкопластар.

D) Өсінділер.

E) Ядро қосындылары.

22. Зиготадан туғанға дейінгі ұрықтық даму процесі:

A) онтогенез

B) филогенез

C) постэмбриогенез

D) эмбриогенез

E) тікелей даму

23. Табиғатта эволюциялық процестің басты факторы -

A) Көбею қарқындылығы.

B) Табиғи сұрыпталу.

C) Қолдан сұрыптау.

D) Тіршілік үшін күрес.

E) Түраралық күрес.

24. Агроценоздар -

A) Өте көп түрлерден құралған биогеоценоздар.

B) Жойылмайтын тұрақты биогеоценоздар.

C) Жасанды биогеоценоздар.

D) Табиғи биогеоценоздар.

E) Топыраққа түскен заттарды пайдаланатын биогеоценоздар.

25. Арал теңізінің солтүстік бөлігінде орналасқан қорық:

A) Барсакелмес

B) Үстірт

C) Наурызым

D) Ақсу-Жабағылы

E) Қорғалжын

26. Шыршаның биіктігі

A) 50-60 м

B) 15-20 м

C) 30-40 м

D) 10-15 м

E) 50-100 м

27. Бұлшықет жұмысына қажетті энергияның босап шығуы:

A) органикалық заттардың ыдырауынан

B) биосинтезден

C) органикалық заттардың түзілуінен

D) қоректенуден

E) газ сіңіруден

28. Оксигемоглобин түзіледі:

A) Өкпе көпіршіктердегі отттегі салатамырға қосылып

B) Өкпе көпіршіктердегі отттегі көктамырға қосылып

C) Қылтамыр қабырғасындағы гемоглобин салатамырға қосылып

D) Өкпе көпіршіктердегі отттегі қылтамырдың қабырғасындағы гемоглобинге қосылып

E) Қылтамыр қабырғасындағы гемоглобин көктамырға қосылып

29. Көру мүшесінің көмекші бөлігіне жататындар

A) Тор қабықша.

B) Шыны тәрізді дене.

C) Қасаң қабықша.

D) Қабақ.

E) Көз бұршағы.

30. Гетерозиготалы ағзада бір ғана белгісі бойынша түзілетін жұп гаметасы:

A) 4

B) 6

C) 2

D) 8

E) 1

28 нұсқа

1. Жасушалар бір-бірімен … арқылы байланысады.

A) вакуоль

B) жасушааралық заттар

C) жасуша ядросы

D) цитоплазма

E) жасуша сұйықтығы

2. Бейорганикалық заттарды сіңіріп, органикалық зат түзетін ағзалар:

A) Амеба.

B) Жануарлар.

C) Кірпікшелі кебісше.

D) Өсімдіктер.

E) Бактериялар.