15. Беларуска-лiтоуская дзяржава у канцы XV - сярэдзiне XVI ст. Лiвонская вайна I яе вынiкi.

Першай вайной Рэчы Паспалітай была Лівонская. У падзеле Лівоніі пачынаюць праяўляць зацікаўленасць: Швецыя, Польшча, ВКЛ, Данія і Расія. Згодна з пагадненнем паміж Расіяй і Лівонскім Ордэнам ордэн абавязваўся не заключаць дагавораў з Польшчай. Але ён парушае гэта пагадненне. Гэта падштурхнула Івана Грознага пачаць у 1558 г. ваенныя дзеянні супраць Лівоніі.У выніку Лівонскай вайны аказалася спустошанай і зруйнаванай паўночна-усходняя частка Беларусі, загінула шмат насельніцтва, знішчаны культурныя каштоўнасці.Да актыўнай рускай палітыкі феадалаў падштурхнула “смута” ў Расіі. Таксама спрыяльныя ўмовы для правядзення актыўнай рускай палітыкі склаліся і ў тым, што памёр брат цара Дзмітрый. У ролі самазванца выступіў беглы манах.Праз год падман пачаў выкрывацца і масквічы зверглі Лжэдзмітрыя з прастолу. Праз некаторы час з’яўляецца новы Лжэдзмітрый, які нібыта ў другі раз цудам выратаваўся ад смерці. На дапамогу яму прыходзяць атрады польскіх магнатаў. Але ж і ён пацярпеў паражэнне.

16.Асаблiвасцi цывiлiзацыйнага развiцця краiн заходняй еуропы у xivb – XVI ст. Рэнесанс у Еуропе I Беларусi

На смену средневековью – Возрождение/Ренессанс. Ломка феодальных отношений, зарождение капиталистических. На смену на смену господству церк. культуры - светская. Время великих геооткрытий, книгопечатания, развития искусства. Гуманизм утверждал высокую значимость человека. В15-16 условия для становления культуры ВКЛ: рост городов, развитие товаро-денежных отношений, нац. самосознание. На Б: светское направление в живописи, литературе, библиотеки, веротерпимость, статуты ВКЛ, становление искусства, бел языка, лит-ры. 16в - изменения в обычаях, морали. Стремление к роскоши. Шляхта перенимает обычаи и моду Зап Европы. Появление мещанства. Дворы крупных магнатов становятся центрами светской жизни. Радивил открывает 1-ый театр, типографию. Ренесанс в ВКЛ - позже чем в Европе. Скарына (1490 –1551) друкарня, “Псалтыр”, Стары Запавет Бібліі (найбольш важныя кнігі). У 1520 г. Скарына пераехаў у Вільню, дзе ў 1522 г. выйшла ў свет зборнік рэлігійных і свецкіх твораў. Зборнік был больш даступным шырокаму колу насельніцтва.Ф. Скарына выступіў у якасці стваральніка новага літаратурнага жанру – прадмоў. Яны змяшчалі ў сабе кароткі змест твора. Ф. Скарына ўнёс уклад у распрацоўку беларускай літаратурнай мовы.Развитие культуры Возрождения осталось у нас незавершенным, но именно в эту эпоху бел народ достиг высочайшего уровня развития.

17.Этнiчныя працэсы на беларускiх землях у XIV – XVI ст. Фармiраванне беларускай народнасцi. Культура Беларусi XIV – XVI ст.

З утварэннем Вялiкага княства Лiтоускага склалiся спрыяльныя умовы для фармiравання тэрыторыi беларусау.Ядро - Наваградская зямля. Адзiная вярхоуная улада (к. XIII) - рост сувязей памiж асобнымi бел. землямi. Рассяленне беларусау: прыродныя умовы. Клiмат, рэльеф глебы - уплыу на заняткi i побыт. Важная рыса у фармiр-нi народнасцi - складанне старабел. мовы. Паступова у мове бел. зямель - агульныя рысы. XIV-XVI спецыфічныя рысы беларускай гаворкі. Фарміравалася гутарковая мова як сродак зносін. Запазычанні з польскай, балцкай і некаторых заходнееўр. моў: спецыфічная афарбоўка. Фальклор. Вобразы жывельнага свету. Вусныя апавяданнi пра дрэвы,кветкi i дэманiчных iстот: русалак,лесавiкоу,дамавiкоу... Эканамічнай асновай этнаўтваральных працэсаў з''явіліся далейшае развіццё с/г (замена двухполля і інш.архаічных форм папарнай зерневай сістэмай трохполля), удасканаленне рамяства, пашырэнне гандлю на тэрыторыі ад Прыпяці да Заходняй Дзвіны і ад Нёмана да Дняпра. Сац. фактары. Далейшае развіццё феадальных адносін, паступовае ўсталяванне прыгоннага права - кансалідацыя насельніцтва Беларусі ў сац. групы з агульнымі п''равамі і абавязкамі для кожнай з іх: шляхецкае саслоўе - вядучая роля ў дзяржаўным кіраванні, духавенства, прыгонныя сяляне і мяшчане - жыхары гарадоў і мястэчак. Усталяванне больш шырокіх сувязей у межах кожнага саслоўя і паміж імі. Так сацыяльныя ўмовы ўплывалі на ўтварэнне беларускай народнасці.