Магчымыя фарматы справаздачы аб фінансавым стане пры пераходзе на міжнародныя стандарты фінансавай справаздачнасці

Пры першай падрыхтоўцы справаздачы аб фінансавым стане (statement of financial position) ў фармаце міжнародных стандартаў арганізацыя павінна кіравацца стандартам IFRS-1 “Прыняцце міжнародных стандартаў фінансавай справаздачнасці ўпершыню”. Першая фінансавая справаздачнасць па міжнародных стандартах (first IFRS financial statements) — гэта першая гадавая фінансавая справаздача, у якой арганізацыя прыняла міжнародныя стандарты шляхам непасрэдна выказанай і безагаворачнай заявы аб яе адпаведнасці патрабаванням указаных стандартаў. Стандарт патрабуе, каб арганізацыя забяспечыла адпаведнасць усім міжнародным стандартам, якія дзейнічалі на дату пераходу.

Датай пераходу на міжнародныя стандарты фінансавай справаздачнасці (date of transition to IFRSs) з'яўляецца пачатак самага ранняга перыяду, за які арганізацыя падае параўнальную інфармацыю ў адпаведнасці з міжнароднымі стандартамі рахункаводства і фінанса-вай справаздачнасці ў сваёй першай справаздачы, складзенай па ўказаных стандартах. Дапусцім, арганізацыя ўпершыню распрацоўвае справаздачнасць у адпаведнасці з міжнароднымі стандартамі за 2013 г. Паколькі ў фінансавай справаздачнасці неабходна раскрыць інфар-мацыю за справаздачны і папярэднія гады, датай пераходу будзе 1 студзеня 2011 г.

Зыходзячы з рэтраспектыўнага падыходу арганізацыя павінна на дату пераходу падрыхтаваць пачатковую справаздачу аб фінансавым стане, якая адпавядае міжнародным стандартам (opening IFRS state-ment of financial position). Паколькі такі баланс з'яўляецца зыходным пунктам для вядзення ўліку па міжнародных стандартах, перад яго складаннем неабходна выканаць наступныя патрабаванні:

1. прызнаць усе актывы і абавязацельствы, прызнанне якіх патрабуюць міжнародныя стандарты;

2. не прызнаваць артыкулы балансу ў якасці актываў і абавязацельстваў, калі міжнародныя стандарты не дапускаюць такога прызнання;

3. перакласіфікаваць тыя артыкулы, якія былі прызнаныя айчыннымі нарматыўнымі дакументамі як адзін від актыву, абавязацельстваў або кампаненты капіталу, аднак адпаведна міжнародным стандартам адносяцца да другога тыпу;

4. для ацэнкі ўсіх прызнаных актываў і абавязацельстваў прымя-ніць міжнародныя стандарты.

Тая ўліковая палітыка (accounting policy), якую арганізацыя будзе выкарыстоўваць пры вядзенні ўліку і распрацоўцы фінансавай спра-ваздачнасці па міжнародных стандартах, можа адрознівацца ад той уліковай палітыкі, якую яна выкарыстоўвала на тую ж дату ў адпаведнасці з нацыянальнымі правіламі ўліку. У сувязі з гэтым узні-каюць адпаведныя карэкціроўкі (adjustments) па прычыне падзей і аперацый, якія мелі месца да пераходу на міжнародныя стандарты (events and transactions before the date of transition to IFRSs). Арганізацыя абавязана прызнаць гэтыя карэкціроўкі на момант пераходу на міжнародныя стандарты або непасрэдна ў неразмеркаваным прыбытку, або, калі гэта мэтазгодна, у іншай катэгорыі капіталу. Прынятая ўліковая палітыка павінна адпавядаць патрабаванням усіх міжнародных стандартаў, якія дзейнічаюць на справаздачную дату першай фінансавай справаздачы, распрацаванай у адпаведнасці з указанымі стандартамі.

Для таго, каб ажыццявіць трансфармацыю рахунковага балансу, загадзя трэба ўявіць, якія раздзелы і артыкулы ў ім будуць пададзеныя. Гэта патрабуе ўважлівага вывучэння міжнароднага стандарту IAS-1 «Падача фінансавай справаздачнасці», а таксама раздзелаў “Раскрыццё інфармацыі” іншых міжнародных стандартаў. Мэтазгодна скласці макет балансавай справаздачы, указаўшы ў ім раздзелы, групы і артыкулы. Варыянт такога макета, дзе актывы раскрываюцца ў парадку памяншэння ліквіднасці, а абавязацельствы і капітал у парадку ўбывання іх магчымага выключэння са складу крыніц фінанса-вання актываў, прыведзены ў табліцы 1.

Магчымы і іншы падыход да распрацоўкі макету балансавай справаздачы, які таксама дапускаецца міжнароднымі стандартамі фінансавай

Табліца 1 — Магчымы фармат справаздачы аб фінансавым стане пры пераходзе

на міжнародныя стандарты: актывы — у парадку памяншэння ліквіднасці; абавязацельствы і капітал — у парадку ўбывання іх магчымага

выключэння са складу крыніц фінансавання актываў

Найменне раздзелаў, груп і артыкулаў	На пачатак папярэд-няга года	Справаздачны год
		на пачатак года	на канец года
АКТЫВЫ
1. Кароткатэрміновыя актывы
1.1. Грашовыя сродкі і іх эквіваленты
1.2. Дэбіторская завінавачанасць
1.3. Кароткатэрміновыя фінансавыя інвестыцыі
1.4. Запасы
1.5. Іншыя кароткатэрміновыя актывы
1.6. Доўгатэрміновыя актывы, прызначаныя для продажу
1.7. Усяго кароткатэрміновых актываў
2. Доўгатэрміговыя актывы
2.1. Доўгатэрміновыя фінансавыя актывы
2.2. Адкладзеныя падатковыя актывы
2.3. Нематэрыяльныя актывы
2.4. Інвестыцыйная нерухомасць
2.5. Незавершаныя матэрыяльныя і нематэрыяльныя інвестыцыі
2.6. Асноўныя актывы
2.7. Асноўныя сродкі сацыяльнай сферы
2.8. Адтэрмінаваныя расходы капітальнага характару
2.9. Іншыя доўгатэрміновыя актывы
2.10. Усяго доўгатэрміновых актываў
3. БАЛАНС
АБАВЯЗАЦЕЛЬСТВЫ І КАПІТАЛ
4. Абавязацельствы
4.1. Кароткатэрміновыя абавязацельствы
4.2 Адкладзеныя на кароткатэрміновы перыяд даходы
4.3. Абавязацельствы, якія адносяцца да доўга-тэрміновых актываў, прызначаных для продажу
4.4. Доўгатэрміновыя абавязацельствы
4.5. Адкладзеныя падатковыя абавязацельствы
4.6. Усяго абавязацельстваў
5. Капітал
5.1. Уклады ўласнікаў у капітал
5.2. Капітал, зароблены арганізацыяй
5.3. Змяненне вартасці маёмасці
5.4. Усяго ўласнага капіталу
6. БАЛАНС

справаздачнасці. Сутнасць альтэрнатыўнага варыянту заключаецца ў тым, што кароткатэрміновая крэдыторская запазычанасць прыводзіцца ў актыве балансу як адмоўная велічыня, якая адымаецца ад сумы актываў арганізацыі. Атрыманая велічыня чыстых актываў, або, як яшчэ называюць, рабочага капіталу, балансуецца сумай доўгатэрміновых абавязацельстваў і капіталу. Макет такога балансу прыведзены ў табліцы 2.

Табліца 2 — Магчымы фармат балансавай справаздачы

пры пераходзе на міжнародныя стандарты: чыстыя актывы

ў парадку ўзрастання ліквіднасці і крыніцы іх фінансавання

Найменне раздзелаў, груп і артыкулаў	На пачатак папярэдняга года	Справаздачны год
		на пачатак года	на канец года
Раздзел І. Доўгатэрміновыя актывы
1.1. Асноўныя актывы
1.2. Асноўныя сродкі сацыяльнай сферы
1.3. Адтэрмінаваныя расходы капітальнага характару
1.4. Нематэрыяльныя актывы
1.5. Інвестыцыйная нерухомасць
1.6. Незавершаныя матэрыяльныя і нематэрыяльныя інвестыцыі
1.7. Доўгатэрміновыя фінансавыя інвестыцыі
1.8. Адкладзеныя падатковыя актывы
1.9. Іншыя доўгатэрміновыя актывы
1.10. Усяго доўгатэрміновых актываў
Раздзел ІІ. Кароткатэрміновыя актывы
2.1. Запасы
2.2. Дэбіторская завінавачанасць
2.3. Грашовыя сродкі і іх эквіваленты
2.4. Кароткатэрміновыя фінансавыя інвестыцыі
2.5. Доўгатэрміновыя актывы, прызначаныя для продажу
2.6. Іншыя кароткатэрміновыя актывы
2.7. Усяго кароткатэрміновых актываў
Раздзел ІІІ. Кароткатэрміновыя абавязацельствы (аднімаюцца)
3.1. Абавязацельствы па кароткатэрміновых банкаўскіх крэдытах
3.2. Рахункі пастаўшчыкоў і вэксалі да аплаты
3.3. Бягучая частка доўгатэрміновых абавяза-цельстваў
3.4. Абавязацельствы, якія адносяцца да доўга-тэрміновых актываў, прызначаных для продажу
3.5. Іншыя кароткатэрміновыя абавязацельствы
3.6. Усяго кароткатэрміновых абавязацельстваў
Баланс — чыстыя актывы (рад. 1.8 + рад. 2.7 – рад. 3.6)
Раздзел IV. Доўгатэрміновыя абавязацельствы
4.1. Абавязацельствы па доўгатэрміновых крэдытах і пазыках
4.2. Іншыя доўгатэрміновыя абавязацельствы
4.3 Адкладзеныя падатковыя абавязацельствы
4.4. Усяго доўгатэрміновых абавязацельстваў
Раздзел V. Уласны капітал
5.1. Акцыянерны капітал
5.2. Выкупленыя ўласныя акцыі (мінус)
5.3. Долі, якія не кантралююцца
5.4. Рэзервы, створаныя за кошт чыстага прыбытку
5.5. Неразмеркаваны чысты прыбытак
5.6. Іншыя крыніцы ўласнага капіталу
5.7. Усяго ўласнага капіталу
6. Баланс — крыніцы фінансавання чыстых актываў (рад. 4.4 + рад. 5.7)

Стандарт IFRS-1 “Прыняцце міжнародных стандартаў фінансавай справаздачнасці ўпершыню” дазваляе арганізацыям адступіць ад абавязковай адпаведнасці пачатковага балансу кожнаму міжнароднаму стандарту. Магчымае адступленне заключаецца ў забароне рэтраспектыўнага выкарыстання некаторых аспектаў шэрагу стандартаў. Кампаніям дазваляецца выбраць адно з некалькіх вызваленняў ад патрабаванняў стандартаў. Пералік такіх вызваленняў вялікі, аднак арганізацыя можа выбраць толькі адно, напрыклад, скарыстаць вызваленне ў дачыненні прыняцця справядлівай або пераацэненай вартасці ў якасці ўмоўнапершапачатковай.

Першая фінансавая справаздача арганізацыі, складзеная па міжнародныя стандарты, павінна адпавядаць стандарту IAS-1 “Падача фінансавай справаздачнасці” і ўключаць параўнальную інфармацыю (comparative information), якая адпавядае міжнародным стандартам не менш як за адзін год. Аднак параўнальная інфармацыя не абавязкова павінна адпавядаць стандартам IAS-32 “Фінансавыя інструменты — падача інфармацыі” і IFRS-7 “Фінансавыя інструменты — раскрыццё інфармацыі”. Арганізацыя абавязана раскрыць уплыў пераходу ад нацыянальных правілаў вядзення рахункаводства да складання справаздачнасці па міжнародных стандартах на яе фінансавы стан, вынікі дзейнасці і рух грашовых сродкаў.