Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
КЛИНИКАЛЫҚ ФАРМАКОЛОГИЯДАН ДӘРІСТЕР ЖИНАҒЫ.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
606.72 Кб
Скачать

Фармакокинентиканың негізгі параметрларді.

  1. Жалпы кларене (С-*)

  2. максимаңтра (Смах)

  3. Переход полувыведения (Т½) жартылай шығу кезіні

  4. Объем распределения – Боліну колемі (Vд)

  5. Равновесная концентрация (СSS)

  6. Тенділік площадь под ф кинетической кривой концентрации – время- AUC

  7. Биодоступность қакағаттылық – біокерекетілік

Жалпы Клерекс (СL) – бір уакыттедиңадиғы плазианың келесе қан колемінің – уәріден жалпы орымзы. Мл/ мин – белгілінеді.

СL D

AUC

СL - ж клерекс AUC- площадь под фармакокинетической кривой

D - доза ДЗ фармакокинетикалық дисыктық осындағы площадь Елер дәрінің шың жолдары бүйрік және бауыр аркылы болса, жолып клиренс бүйректік және бауырлық болын болінере. Бүйреректік клиренс ДЗ кіші дәретпен шығуын аныктайды. Баурлық клиреныс ДЗ метаболикалық интиктивалиясын бауырда откізеді де ( методлық клиренс), дәрілер өт арқылы шығады (от клширексі). Мысалыб үйрек илиренсі циметидина 600 Метоболический -200 мл/мин. және оттік (слерекс-10 мл/мин.соныр жалпы клерекс 810 мл/мин. жалпы клерекс есентеленде басқа шығу шолдыр есетелемінді жалпы клиренітің негізі физиологиялық факторлары –бұлар организмнің функцинальдың тұракты жағдайды , бұл жағдайлар органдардан отетін қан колемімен қан айналымның жыгдайығына тауелр. Бауыр клуенсі бауырдағы қан айналымының жагдаидығымен метаболдық ферменттердің функциональдың жағдайыка байланыста.

Мысалы бауыр фермектерімен метаболизировать етімтін

медокаін клиренсі оны бауырға жеткізетін қан айналымының жылдамдығымен байланысты. Сондықтан медокоин клирексі жүрек ауруларында жүрек жетіспеушілігі кезінде өте томендейді. Сол сияқты баур клеткалары, гепатощитдерің функциялық бүзылганда коп ДЗ клерекс томендеіді.

Жалпы клирекс клиникалың жагдайда косымша дозаны есептеуге көмектеседі косымша дозі. (поддреживающие)

D V koc = CL* Css

D цосым дуы

CL – жалпы клирекс

Css – теңдік концентрация

Боліну колемі – объем расперделения (Vd)

Концентрациялық Д.Заттырдын тең болінуі үшін керект гипотетигенескалық сұйыктың көлемі немесе солсиякты плазманың колемі

Vd = D

Co

Vd – болің колемі

D кіргізілген дозы

Co бастапқа концентрация

Боліну колемі ДЗ-ның органдармен ткандарда боліңін аныктайды

Боліну колемі жоғары болса, онда ДЗ биологиялық сүйыктыктарғы және керісінше бойың колемі аз болса ДЗ биологиялық сүйыктыктарғы және ткандарға отуі азаяды. Болің колемі әртурлі факторларға боғыныша.

    1. Заттардың физико- химиялық қасметтеріне (малекуларлың массаға, ноңашшылмен полярлық степендеріне сңда жүые майды ерңіке)

    2. Боліну колеміне физиологиялық факторлар адамның жасы, жынысы, адам организміндеғі май ткандарынық жағдайларына (комтігіне) мысалы үлкен адамдар мен жаңа туған балаларда боліну көлемі аз болады. Сол сиякти бөлің колемі киібір ауруларда озгеріп тұрады бауыр аурлары бүірекен және жүрек аурларында

    3. Период полувыведения – жартылай шығың перекезеңі Т½ - ұақыт, элиминациандық (шығу) процесстердің арқасында қандағы ДЗ керекті концентрациясының 50% дегіін төмендеіді.

Практикады бір Т½ организимнен 50% ДЗ шығарылады, екі нерибута 75%, а үш периодта –90%

Т½ 0,693*Vd

СL

Т½- жартыгай шығу нериг жериң

Болің колгми

СL -жалпы клирекс

Т½ не үшін керек, бір-екі қанға түскен ДЗ керекті тендік концентрациясын ұстан туруға кететін біркелкі уакытты аныктаід.

4 . Равновесное концентрация (Сss)

тендік концентрациясы

ДЗ- қанға бірдей жылуамуықпен түсуі мен шығуын қазағалайтын жағдай.

Тендік концентрация қанул тұракта ұстан тұрганда ғана ДЗ клиникалық эффектісі байқалади. Жартылай шығу периодың уақыты аз болса, теңдік концентрациясы қанда аз пайда болады. Мысалы новокаинаметін Т½ 2-3 сағат болсы, егер они әрбір 6 сағат берік отырса, теңдік концентрация қанда үшкен үзілісте болады. Соныктан қанда теңдік концентрация (разброс) туракты болу үшін қанкан жайшығатин ДЗ жиі қолдануга ұсынылады. Практикада ДЗ теңдік концентрациясын мына формуламен аныктайды

Сss = __F х D____

Кэл Х Vр х t

Сss – тендік концентрация

F – биодоступность

Р – ДЗ дуасы

Кэл – элиминацияның турактылық

– болің комлі

t – интервалы уақыты

Элиминациялық турақылық (Кэл) – Бір единица уақытығы (в еденицу времени) қандағы заттардың концентрациясының пролентке толендеді

Еир константы элиминацияның орнка Т½ (жартылай шығу периоды) қондажай онда ---- былай болады

Сss = 1,44х_F х Dх Т½

Vр х t

  1. Площадь под кинетической кривой концентрация (АИС) – кинетикалық қисық концентрациясынын астындаға площадь кеністік – Қансистемасындағы Д аттардың саны кинетикалық қисық сызыга пропорциональды болады.

  2. Биодоступность – Биокағаттылық. Жалпы қан жүмуесіне тамыр арқылы емес жолдармен түскен концентрациядағы ДЗ бір боліғі. Бұл величена. ДЗ –ң негізгі енгізу жолдар. Организмде дәрілік заттар әртурлі барьерлр арқылы енеді, ішек қабырғалары арқылы? Қантамырлар, клетка мембрандар арқылы.

ДЗ ентердін екі жолы бар

  1. энтеральды жолы – тері жалылғыенның тұтасылығының бұзылдыксыз – оныз арқылы

  2. парентаральды жалпы – тері астылық венна- ішілік, еттішіне, *** қуыстылық, бундар ішілік, ингала, циандық интралюмбалды.

I энтеральды жол

ДЗ энтаральды жолымен енгізу практикалық медицинада оте коп тараған.

Бул оте қаупсиз және қалайла жол. Бұл жол фактараларға байланысты

      1. ДЗөын физико, химиялық қасметерінен, дәрелік формаларынан аз мен майда ерулерінен, малекуларлық массадан.

      2. Ас қазанның жағдайынан шек пен асқазакдағы рН-тан, ішек пен асқазапндағы форметтерң әсерінен, асқазанның тамактардан аз босауынан, ДЗ-ң ішектен отетін уақытынан Асқазан ауруларынан

      3. Ішектегі ДЗ метобализмнан, ішектегі микрофлоралардан

      4. ДЗ-ң асқазан мен ішектегі тамактармен байланыстары. ДЗ ішке келесі формаларды енгізілер

а) суыштар түріне б) порошок турінде в) таблетка тур

г) капсурла, пилюль

Кемшіліктері а) тератогевтикалық эффекте бірден болмайда, уақыт озери.

б) Қурасқан кезде және аурдын рте ауыр жағдайында ауыздан енгеза ***түрын

в) Асқазанда ДЗ тамактарын әсер

Тіл астына кандалану. Тез әсеретеді Асқазаннын әсері жоқ. Нитроглецерин коп қандалғануа ауыздық ішкі қабықтар қабынуы мүмкін

Ректальды енгізу. Қолайлы, асқазан әсер етейді. Тез сінеді. Келимілігі психологиялық қиындық, жұмыста қолданды болмайды

Параэстерольды жол

Вена – ішкілік Терапевік эффектісі жақсы. Вена- ішкілік кезенде кан кәрелңы боліңаң ырене (аузша)

Коп *** қолданғанда веноздңа тромбоз боңы мүлшеін

Артерия ішіқе

Немшілгі тромбу артерия

Ер – ішіне. **** болмады шрек эффект аз болады. Келешілігі абиксин ауры. Нервтен алысыран. ** түсін кетиң огрек

Тері- асты енгіру. тЕрапевтік эффектевтең болмайды, эффектисі кан уакыты созылады.

Ингаляция – аэрозол түренде енгізілер кемшілге окил аркым кардиотоксикалың әсері боны мумкін.

Интекальди енгізу на ИНС далы кеңістіке

Жергілікті қолдаң (местное примененияе) Сыртан тені арқыла мазь

Электрофорер Бул метод гальваныкалық такти пайданалып ДЗ сырақты тері арқылы ішкі ткандарға откізу.

Абсорбацйия ДЗ (всасывание сіңің)

Дз-ң еңгізу орындарына байлансыста қанға тусіә процессі

Абсорбацйия процессі әр-түрлі механизмдер арқылып жургізіледі жай диффузія, пассивті диффузия, жеңілдетілгем диффузу, фильтрация, активті транспорт , жеңілдетілген транспор және пинолитод

Диффузия –Дәрі малекулаларының үлкен концентрация жағынан жағынан меибране арқылы кіші концентрация жағына өтуі, хаотикалық қызғалыс арқылай.

Пассивті диффузия кезінде прапарратың еруі огның малекуласыңын зарадына байланысты. Заред коп болса, зат салғурлым майларда нашар ериді және перісінше

Фильтрация- Гидрастатикалық қысымнын салдарынан ДЗ –ң клетка пары ларына отуі. Бұл бүйрек глолерулары отенде үлкен роль атқарар

Активті трансиларт. Энергияны қолдаң арқылы ДЗ-ң қозгалысы

Дерілер оздерін қазғалысқа келгіріген комплексен озылып химиялық және электорхимиялық градисное қалсилерді

Актівті трансилрт семектівті болады Сонуқтан әрбір уәрілер озінің сияцификалық кіріп онда тоиды процессі болады ( насицения)

Пиноциң – клеткадан тыс матердиалың мембраналармен жұтылу везулеулярың құрлымымен отеді

ДЗ-ң организмде болінуі

ДЗ жүелік қанайналысына түскеннен кейін, әрбір органдарди және ткандарға болінеді. ДЗ-ң болінуі, олардың майда еруіне, белоктармен қосуң дәжережеларіне, регионалық қанайналымдарына және басқа факторларға байланысты. ДЗ-ң кан болігі қаңғ түскеннен кегіін, бірінші минуттарда қанайналымы жақсы органдарға болінеді, олар- жүрек, бауыр, бүйрек.

Ектерге, терілерге, слизистік оболочкаларғ және майлыа ткандарлаға жайлан, кеіін болінеді

Әр орнарған ДЗ-ң жетуі, әсіресе диффузиянның жылдамуығына байланысты болады. Диффузиягең және жеңіл интерсициальды ткандарда жақсы отеді. Сңда және майда еретін заттарда капиялардан жақсы отеді, соңықтан суда жаксы ететін препараттар (мыс№ Стрентомицин), ас қазаннан жақсы сінірілмейтіндіктен, он нарэнтералық тағайындайды.

Суда және майда еріметін ДЗ-ң молекуларының клеткаға оті олардың транспартык жузге қатынасуына бойланысты.

Ткандарға ДЗ-ң олшемі бір мезгілде қанға тускен немесе қаннан тканға шықан затардың алебралың қосындысыны тенеледі. Қаннан түскен ДЗ-ң саны қан жылдамдығы мен ткадндағы ДЗ диффузиясына байланысты. Елер препараттың клеткаға оту жылдамдығынан жоғары болсы, онда препараттың тканға түсу жылдамдығы сол жердің қанайналыс жылдамдығына тенеседі. Сондықтан организемдегі ДЗ болгінезі, кай фактарың бастайңы болезыны байланысты – клеткалық транкеропте немесе қандағы препараттың айналысы.

ДЗ-ң мешендік – органдарға әсері

  1. Спецификалық рецептерлермен байланыстын, осы препарат жақсы клиникалық эффект береді.

  2. неспецификалық рецептермен байланысады, әсіресе тканнық белоктарымен

  3. Суда езгіген қалпымен қалады

  4. Озгермеген түрде қаннын плазмасына қайтып оралады.

  5. Биотрансформация болады

  6. Озгермеген түрде экскретироваться етіледі

ДЗ-ң белоктармен байланысы

ДЗ-р қанға түскеныен кейін әртүрлі белоктармен байланысқа түседі. ДЗ-ң плазмағы активтік орталық белоктармен тез және мыкты байланысы осы ДЗ орталықтардық конформасыпцсымен және косилементарлық дәрегеріне байланысты, және химиялық байланыстардың характерлеріне де байланысты. Осылады байланыс бойынша қарай былай орналысыруға болады Коваленттік, иондық, водородтық гидрофолдық және ван-дер- баалсандеқ.

ДЗ-р биологиялық макромолеклармен бірмезгілде әр- турлі, байланыс жасайдыМысалы, біріншіліқ екінші және үшінші аминдердің катиондары карабандық қлиникалыдардтың байланыста болады.

ДЗ бір немесе бірнеше белоктармен байланыстады, альбуминмен, глобуминмен,ЛС- мен (мысалы морфин **** аминозин –ЛП, кропронолол - гликопрентеіндермен)

ДЗ байланысынын бұзылды қандағы альбумин концентрациясының томең кезінде байкалады және қан белоктарының байланысының томендеңі кейбір бауыр мен бүйрек ауруларында кездеседі. Қандағы альбумин конектациясы 30 * дегіін төмендеген кезуің озінде (норме 33-35 г/л), бос фенитоген фракенсясының жоғарлауына әкен соқтырады.

Альбуминыің 20 г/л-ге дегіін томендеңі, фуросемидтін бос фракциясын жоғарлауына әкеледі. Мүнын клиникалық маңызы зор.

ДЗ- ң биотрансфомациясы

ДЗ-ң физико- химиялық және биохимиялық комплекске айналуын биотрансформация немесе метаболит деп түсінемізде осы процестердің арқасында организмнен тез шығагу суда еретін полерлы заттар (метоболисттер) паида болады. ДЗ-ң метаболісттері коп жағдай биологиялық аз актівтік және бастапқы бойланыстарына қараганда токсикалық жағдайды аз болады.

Кенде, биотрансормация активті метаболиттердің пайда болңынада әселеді

ДЗ-ң организімде екі типты метоболисті реакциясы болады синтетикалық емес және синтетикалық. ДЗ-ң синтетикалық емес метаболиттік реакциясын екі групнаға болуге болады

  1. Эндоплазматикалық ретикулим (микро сональдық) ферментерімен катализдаң

  2. Басқа локажердегі дағы (немикросамалды) ферментермен катализдаң синтетикалық емес реакцияларға ніретіндер окисление (тогың). Восстоновление және гидромең – суалмасың. Қанта қаныптасың

Синтетикалық реакциясының негізіне ДЗ-ң эндогендік субстраттармен коньюгациясы жатады. )гликоурандық қышқыл сульфаттар, глицйин, глюкоглион, метильдіқ группа және су). Бұл заттармен дәрілік препараттардың қосынды функциональды группалар арқылы болады олар- гидрокслді, казбоксильді, аминдіқ. Реакция аяқталған кеіін, препарат молекулары полярлы болады для, организнен жеңін шығады.

Ішке түсетін барлық дәрелілер қан системасына түскенге дегіін бауыр арқыла отеді сосонықтан олады екі топқа боледі жоғарғы және томенгі баур клиренсі деп. Бірінші группадағы ДЗ-р қаннан жоғарғы дәрегерлі геноцидтегрде арқылы шығады. Бұл препараттардың баурда метоболировать етілуі, қан айналымннын жылдамығына байланысты. Екінші топтағы ДЗ баур клиренсі қанайналымның жылдамдығына байланысты емес ол осы препараттарды метоболировать ететін ферменттердін колеміне сына байланысты.

ДЗ организмгі биотрансформациясына немесі факторлар әсер етеді адамның жасы, жынысы. Қормаған орат, тамақтың түрлері, аурлар т.б.

ДЗ-ң метаболізмдері негізіңде баурда ғана отеді, сонықтан оның кез келген бұзымзы жағдайды препарратардың фармакокинетиканын әсер етеді

Бауыр цирозында гепатациттердің функциясы бузылыш, онымер затар оның қанайналымы да озерді. Бұл кенде жоғарға бауыр клирексі препараттардың фармакокинетикасы озгереді.

Цироз ауруы кезінде томенгі бауыр клирексілер препараттардың да фармакокинетикасы да озгереді

Кеші дәргпен шығуы

ДЗ-ң кеші дәргпен шығу жылдамдығын бағалау үшін, оның бүйрек клиренсин аныктау керек.

Сп = Сп*V

Ср

Сп -бүйрек клеренсі, Сп- кіші дәреттегі заттардың концентрациясы, Ср – плазамдағы заттардын концентрацияссы (н/мл) V - кіші дәреттің шығу жылдамдығы (мл/мин)

V - іші дәрегпен шығатын ДЗ-р клубочка фильтация мен канальдық секретпен жолдарымен болады

Дәрілердің бір болгі ғана фильтрациядан етеді, ол болік бос жағдайда болады. Бүгірек аурыларында клубыкалық фильтасны томендеді де қанда ол препараттардын концентрациясы кобеледі. Соныктан бүйрек аурыларын емдегенде, дәренін дозыларын бомендетпен жон

Кейбір әлесіз қышкылдаз мен негіздердің бүйрек аркылы шығук кіші дәрегтерін рН-на байланыста Сондықтан кіші дәреттін негіздік реакциясында әлсіз кышкылар тез шығады да, кышқыл ортада негіздер кіші дәрегпен тез шығады

ДЗ –ң желтар аркылы шығуы

ДЗ баурдан метоболистер немесе озгеремен түріне активтітранспортық системдер арқылы отке келен түседі№ ДЗ одан кеіін немесе олардынң метоболиттері үлкен уәрет арқылы шығарылады. Ас қазан фермектерінін әсерінен кейбір ДЗ басқа комплекстерге айналадыды реобсарбация жолдарымен, қайтадан баургғы келіп түседі. Бұл циклді энергопатиалық циркуляция деп атайды. ДЗ-ң откен желочпен шығадына молекуларлық соединениянын массалары әсер етеді, олардын химиялық гепоцентін жағдайларық және отшығаратын жолдарына байланысты

Ана сүтімен ДЗ шығуы

Коп ДЗ –р ана сүтімен шығады кобінде ана сүтіндей ДЗ-ң концентрациясы аз болады аз жаңа туған баларға әсер егпайда№

Кенде ДЗ –ң коышектраеңіп она сүтінде кобейін кегуі мүмкін, ол кезде жаңа туған байларға ДЗ-ры қатты әсер етеді сондықтан да бала емізетін әйелдерді емдеген кезде оте сақ боң керек..

68