«ЭКОНОМИКА-ГУМАНИТАРЛЫҚ» ФАКУЛЬТЕТІ «ҚАРЖЫ ЖӘНЕ ЕСЕП» КАФЕДРАСЫ FU 2302 ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕП II ПӘНІНЕН ЛЕКЦИЯЛЫҚ КЕШЕН Алматы, 2011 ж.

1.Бірінші лекция тақырыбының атауы:Кәсіпорындарды біріктіру.

Сатып алу әдісі (3 ( IFRS) ХҚЕС)

2.Лекция мақсаты

1-ші лекцияның мақсаты бизнесті біріктіруді және оның нәтижелері жөнінде есеп беруші ұйым қаржылық есептілігінде беретін ақпараттың салғастырымдылығын, сенімділігін және салыстыру мүмкіндігін жақсарту болып табылады. Осы мақсатқа жету үшін, сатып алушыға төмендегі қағидаттар бойынша жүзеге асатын талаптар қойылады:

1. қаржылық есептілігінде сатып алынған бірегейленетін индекстелген активтерді, қадылданған міндеттемелерді және сатылатын ұйымдағы кез келген бақылауға салынбайтын пайыздарды тану және бағалау;

2. ұйымдарды біріктіруде алынған гудвилл немесе тиімді сатып алудан түскен кірісті тану және бағалау; және

3. қаржылық есептіліктерді, қолданушыларға ұйымдарды біріктірудің сипатын және қаржылық нәтижелерін бағалауға мүмкіндік беру үшін, қандай ақпаратты ашып көрсету керектігін анықтау.

3.Лекция сұрақтары

1.Компанияларды біріктіру, оның сипаттамасы және тәсілдері

2.Біріктіру кезеңіндегі сатып алудың есебі

4.Лекция мазмұны

1.Компанияларды біріктіру, оның сипаттамасы және тәсілдері

Нарықтық экономикада бәсекелестікті жою үшін, сатып алушылардың үлесін тарту үшін, көбірек пайданы түсіру үшін компаниялардың біріктірілуі ұйымдастырылады. Бұл жерде бизнестің бірігуі - бұл жеке бизнестердің бір бірлікке бірігуі. Немесе компанияларды біріктіру бұл бір экономикалықұйым ретінде компаниялардың қосылуы және осы қосылудың нәтижесінде басқа компаниялардың таза активтеріне мен операцияларына бақылау жүргізу.

Компанияларды біріктірудің 2 тәсілі бар:.сатып алу әдісі және қызығушылықтардың біріктіру әдісі.«Бизнестің бірігуі» 3 ( IFRS ) ХҚЕС -ның компанияларды біріктіру 3 нысан арқылы жүргізіледі:сатып алу нысаны, эмиссиялық операциялар нысаны, .акционерлердің операциялары. Барлық нысандар бас және туынды мекемелердің пайда болуына алып келеді. Бұл жерде олардың арасындағы қарым-қатынас ішкі операциялар ретінде танылады. Сонымен қоса, біріктірудің бас нәтижесі болып, заңды түрде қосылу қарастырылады. Әртүрлі мемлекеттерде қосылу ерекше жүргізіледі, бырақ осы үрдіске келесі факторлар тән:1.Екі компания біріккен кезде, бірінші компанияның активтері мен міндеттемелері екінші мекемеге өтеді, яғни біріші компания жабылады.

2.Екі компания активтері мен міндеттемелерін біріктіріп жаңа компанияны құрайды, сондықтан алғашқы екі компания жойылады.

Аталған стандартқа сәйкесбіріктіру бойынша келесі анықтамалар бар:

1)Туынды компания-компанияның бөлектену нәтижесінде филиалының пайда болуы.

2)Бас компания-бұл кәсіпорын ең негізгі қызметті атқарып барлық филиалдарға басшылық етеді.

3)Кішігірім үлес-бас компанияға тиесілі емес, еншілес компаниялардың акционерлік капиталының бір бөлігі.

4)әділетті құн - бұл сомаға келісім жасау бойынша, бір-біріне тәуелді емес жақтар активтерді және міндеттемелерді айырбастай алады.

5) Сатып алу мерзімі- бұл бақылаудың нақты түрде компаниядан иемденушіге (сатып алушыға) өту мерзімі.

6) Сатып алу- бұл компанияның біріктірілуі .Бұл кезде компанияның біреуі сатып алушы болады.Олар басқа компаниялардың таза активтері мен операцияларын бақылайды, сатушы компаниялардың активтерді беруге, алынған міндеттемелер мен акция эмиссияларына айырбастайды.

7) Қызығушылықтардың бірігуі- бұл компаниялардың бірігуі. Бұл компаниялар біріктірілген активтерге және операцияларға тәуекел мен пайданы бөлуге бақылау жасайды және бұл компаниялардың ешқайсысы сатып алушы болып табылмайды. Бұл әдіске 2004 жылдың 1 сәуірінен тиым салынған.