22. Шетелдік Еуропаның физикалық-географиялық аудандары және олардың сипаттамасы.

  Географами предложено несколько схем физико – географического районирования Европы  : Б.Ф. Добрынин, Т.В. Власова, Р.А. Ерамов.

Б.Ф. Добрынин выделил  на  территории  Европы 13 «крупных» областей, объединяемых в три «большие части» : Южная Европа, Средняя Европа, Северная Европа.

«Крупные области» подразделяются  им  в  свою очередь  на  «области второго порядка» , или подобласти. Таких подобластей  выделяется  более 90. Некоторые  из  них  подразделяются  на  ещё  более  мелкие  единицы – районы. Однако указанная    система таксономических единиц автором  далеко не всегда  выдерживается. Кроме того, деятельность характеристик различных регионов одного и того же таксономического ранга весьма неодинакова. Так, территория Южной Европы рассмотрена автором значительно более подробно, чем остальные «крупные части» Европы.

В схеме районирования Т.В. Власовой за осноную единиу районирования принята физико – географическая область. Выделяются следующие области : архипелаг Шпицберген, остров Исландия,  Фенноскандия, Альпы  и  приальпийские районы, Карпаты  и  Дунайские равнины, Балканский полуостров, Пиренейский полуостров.  Более дробного деления областей не приводится. На приложенной к работе карте физико – географического районирования  вместо единой области Фенноскандия выделяют две самостоятельные области – Скандинавские горы И кристаллическая равнина Фенноскандии. Перечисленные  11  областей обьединяются  в  три  крупные  части, которым  не  придаётся  определённой таксонометрический ранг : Северная  Европа, Средняя Европа, Южная Европа.

23. Шетелдік Азияның жалпы географиялық сипаттамасы. Шетелдік Азияның қалыптасу тарихы мен жер бедері.

Азия (ассириялықтар тілінде, мағынасы – асу, шығыс) – Жер шарының ең үлкен бөлігі. Еуропамен қосылып, Еуразия құрлығын құрайды. Еуропамен арадағы шартты шекарасы Орал тауының шығыс етегі, Ембі өзені, Каспий теңізі, Кума-Маныч ойысы, Азов теңізі, Қара теңіз, Босфор бұғазы, Мәрмәр теңізі, Дарданелл бұғазы арқылы өтеді. Ауданы 43.4 млн. км² (бүкіл құрлықтың 30%-ы). Оңтүстік-батыста Суец мойнағы Азияны Африкамен жалғастырады; Солтүстік Америкадан Беринг бұғазымен бөлінеді. Оңтүстігінде құрлыққа Малай топаралы кіреді. Таяу аралдардың жалпы ауданы 2 млн. км²-ден асады. Жағалауы аз тілімделген. Құрлықтың орталық бөліктері мұхиттардан 2-2.5 мың км қашықтықта орналасқан.

Түбектері:

1. Таймыр

2. Чукот

3. Камчатка

4. Корей

5. Үндіқытай

6. Декан

7. Арабия

8. Кіші Азия

Құрлықтың шеткі нүктелері:

• солтүстігінде – Челюскин мүйісі

  • оңтүстігінде Пиай мүйісі

    • батысында Рока мүйісі

      • шығысында Дежнев мүйісі.

Жер бедері

Азия дүние бөліктерінің ішінде абсолюттік биіктігі жағынан (Эверест шыңының биіктігі 8848 м) 1-орында, орташа биіктігі жағынан Антарктида құрлығынан кейінгі 2-орында (950 м). Жерінің 75%-ы таулар мен тау үстірттері. Олар басты екі белдеуді құрайды. Ендік белдеуі Кіші Азия түбегінен Тынық мұхит жағалауына дейін созылған.

Ең биік таулар мен тау қыраттары:

1. Памир

2. Тянь-Шань

3. Тибет тау қыраты

4. Гималай

5. Гиндукуш

6. Қарақорым.

Гималай тауының шыңдары 7 – 8 мың метр және одан да биік болып келеді. Солтүстік шығыс белдеуі Тянь-Шань тауынан Чукча түбегіне дейін созылады. Бұған кіретін таулар ендік белдеуге қарағанда көне әрі аласа болып келеді. Солтүстік-шығыс белдеуден батыс және шығыс жаққа қарай орташа, аласа таулар мен тау үстірттері тарайды. "'Ең ірісі: Орта Сібір таулы үстірті."' Құрлықтың шығыс жағында бұл екі белдеуден оқшау солтүстіктен оңтүстікке қарай Коряк таулы қыраты, Камчатка таулары, Сихотэ-Алин, Корей таулары, Наньмин, Аннам тау қыраты тізбектеліп орналасқан. Азияның жалпы аумағының 25%-ы жазықтар.

Ең ірі жазықтары:

• Батыс Сібір

• Тұран

• Ұлы Қытай

• Үнді-Ганг

• Месопотамия .