67. Австралияның ұлттық саябақтары мен резерваттары. Жоғары эндемизм себептері.

Штат Новый Южный Уэльс  ,Заповедник Коала  ,Национальный парк Ку-ринг-гай Чейс ,Киамская впадина ,Национальный парк Голубые горы ,Австралийский Национальный Ботанический сад ,Штат Виктория  ,Заповедник Хилсвилл ,Кимберли , Национальный парк Бангл-Бангл ,Национальный парк Гейки Гордж ,Национальный парк Виндьяна Гордж  ,Северная территория ,Парк дикой природы Северной территории ,Национальный парк Личфилд ,Национальный парк Нитмилук ,Национальный парк Какаду ,Арнемленд ,Национальный парк Уэст Макдоннелл ,Эйерс Рок или Улуру ,Центр рептилий ,Тасмания ,Гора Веллингтон ,Юго-Восточный Национальный парк ,Национальный парк Франклин Гордон ,Гора Крэйдл , Национальный парк Фрейчнет ,Порт Артур ,Парк Тасманийского дьявола,Национальный парк на горе Филд ,Национальный парк Катаракт . Заповедник Коала (Koala Park Sanctuary)бұл қорық төрт га жерді алып жатыр. Мұнда коалалар, динго, ехидны, какаду, вомбаты және кенгурулер еркін жүріп үшін құрылған және қорғауға алынған. Национальный парк Ку-ринг-гай Чейс (The Ku-ring-gai Chase National Park) бұл саябақта теңіз жағажайлары мен өзен көлдің үстінде орналасқан жазық дала деседі. Мұнда сіздеер көптеген құстар түрін көре аласыз сонымен қатар лирохвост құсын көре алады екенсіздер.  Киамская впадина (Kiama Blowhole) әлемдегі ең ірі су бүркитін үңгір болып табылады екен,мүнда үңгір өзіне су жинап кейын жиырма бес метр биіктікте сыртқа атқылайды екен. Национальный парк Голубые горы (The Blue Mountains National Park), бұл саябақ жақында ғана ЮНЕСКОНың әлемдік құндылықтарына кіргеніне қарамастан әлемге әйгілі болып кетті,оның себебі таудағы көк тұмандар. Австралийский Национальный Ботанический сад (Australian National Botanic Gardens) – астралияның өзінде орналасқан батаникалық бақ болып табылады екен,жылына мұнда миллиондаған туристер осы бүкіл австралияның фрорасын көруге келеді екен. Саябақ Қара тауда (Black Mountain) 40 га жерді алып жатыр, мұнда 6,800 гүлдің өсімдіктің түрі бар екен.

68. Мұхит Аралдарының физикалық-географиялық сипаттамасы және рекреациялық ресурстары. Ұлттық парктер мен резерваттар.

Полинезия (поли... және nesos — арал) — Тынық мұхиттың орталық бөлігіндегі Мұхиттық аралдар құрамындағы аралдар тобы. Полинезияның құрамына Гавайи, Туамоту, Тонга, Самоа, Пасха, т.б. топаралдар кіреді. П-да тәуелсіз мемлекеттермен қатар, Ұлыбритания, АҚШ, Франция, Жаңа Зеландия, Чилидің иелігіндегі аралдар бар. Жалпы аумағы (Жаңа Зеландиясыз) 26 мың км2-ге жуық. Халқы 4,5 млн. адам. П. аралдарының көпшілігі маржанды атолдардан тұрады, қалғандары жанартаулық аралдар тобына жатады. Аралдардың басым бөлігінің жер бедері таулы. Ең биік жері — Гавайи аралдарындағы сөнген Мауна-Кеа жанартауы (4205 м). Гавай, Самоа, Тонга аралдарында сөнбеген жанартаулар кездеседі. Климаты — экваторлық, тропиктік; пассат желдері басым. Жылдық орташа температура 22 — 26С; жауын-шашынның жылдық орташа мөлш. 1500 — 3500 мм. Таулы аралдардың көпшілігінде мәңгі жасыл субэкваторлық, тропиктік ормандар мен саванналар тараған. Кокос, банан, ананас, какао, пальма түрлері, нан ағашы, күріш, т.б. тропиктік дақылдар өсіріледі. Балық, теңіз тасбақасы ауланады, меруерт жиналады. Полинезия аралдары Америка, Оңтүстік-Шығыс Азия және Австралияны жалғастырушы жол болып табылады. Ірі қалалары мен порттары — Гонолулу (Гавайи аралдары), Апиа (Самоа), Аваруа (Кук), т.б.Климаты .Атлант мұхиты барлық климат белдеулерінде орналасқан. Сондықтан оның жеке бөліктерінде климат жағдайының бір-бірінен өте үлкен өзгешелігі бар. Мұхиттың үстінде Исландия және Антарктика минимумдары мен Солтүстік Атлант және Оңтүстік Атлант максимумдары қалыптасады. Оларды бір-бірінен экватор маңындағы қысымы төмен белдем бөлім тұр. Бұл климаттық белдеулер көршілес құрлықтартардың үстіндегі қысым орталықтарымен әрекеттесе отырып, екі жарты шардың қоңыржай, субтропиктік және тропиктік ендіктерінде солтүстік-шығыс желдердің (пассаттардың) басым болуына әсер етеді. Жазда (Солтүстік жарты шарда тамыз, Оңтүстік жарты шарда ақпан айында) экватор маңындағы ауа температурасы 26-28۫С. 60۫ солтүстік ендікте – 8-12۫С, ал 60۫ оңтүстік ендікте 0-12۫С. Қыста (Солтүстік жарты шарда ақпан, Оңтүстік жарты шарда тамыз айында) экваторда 25۫С, 60۫ солтүстік ендікте 8-12۫С-қа, ал 60۫ оңтүстік ендікте – 8-10۫С-қа дейін өзгеріп отырады. Ең қиыр солтүстік-батысында және оңтүстікте температура -25۫С-қа дейін төмендейді. Жылдық орташа жауын-шашын экваторда 2000мм-ден асады, қоңыржай ендіктерде 1000-1500 мм, ал мұхиттың шығыс субтропиктік бөліктерінде және Антарктика маңында 100 мм-ден аспайды. ] Өсімдіктер мен жануарлар дүниесі

Мұхит түбінде, негізінен, жасыл және қызыл қоңыр балдырлар өседі. Фито-планктон бір жасушалы ұсақ балдырлардан тұрады. Зоо-планктонды, көбінесе, шаян тәрізділер құрайды. Олардың ішінде киттің негізгі қорегі – криль Антарктида жағалауында өте көп. Суық және қоңыржай белдеуінде сүт қоректілерден – кит пен жарғақаяқтылар, балықтардан – майшабақ, нәлім және қамбала кездеседі. Тропиктік белдеуде кашалот, теңіз тасбақасы, акула, ұшқыш балықтар, краб, медуза, радиолярийлер тараған. Құстардан фрегат, альбатрос, пингвин, т.б. мекендейді. Острова Херд и Макдональд үнді мұхитының оңт бөлігінде орналасқсубантарктикалық арал болып табылады онда сөнбеген жанартаулар өте көп.

Остров Маккуори.1997жылы ЮНЕСКОНың әлемдік құндылықтарына енді. Арал 6 км тереңдікте орналасқан базальт және т.б. құралған арал болып табылады екен..