4.Жер бедерінің рекреациялық маңызы

Жер бетінің сыртқы бедерінің, таулары мен ойпаттарының ұштасуы жер бедері деп аталады. Жер бедері туризм дамуына зор ықпал жасайтын табиғи компонент болып есептеледі. Жер бедерінің тілімделуі, әр алуандығы – ландшафтың көркемділігі, тартымдылығы, аттрактивтілігі үшін зор маңызды қасиеті. сонымен қатар, жер беері ортаның басқа да компоненттеріне – климатқа, суларға, өсімдік пен жануарлар әлеміне әсер тигізеді. Жер бедерін зерттейтін ғылым геоморфология деп аталады.

Литосфера – жердің жоғарғы қатты қабаты. Оған жердің ішкі күштері және сыртқы сфералар – гидросфера, атмосфера, биосфера өзінің әсерлерін

тигізеді.

5.Теңіздер мен мұхиттардың рекреациялық маңызы.

Су –алемде кең тараған минерал. Су ерітіндері – химиялық элементтер миграциясының шарты. Су маңызды климат және жер бедер құршы фактор. Адамның шаруашылық әрекетінде су ауадай қажет. Атап айтсақ, алғашқы өркениеттердің пайда болған жері. Ірі өзен алқаптары болған ұлы географиялық ашылуларды теңізшілер жасаған. Әлемнің ең ірі қалалары теңіз жағалауларында немесе ірі өзен алқаптарында орын алады.

Рекреациялық іс әрекеттер су және су нышандары шомылу, жүзу, қайықпен жүзу, су, шана, шаңғы спортында, балық аулауда, бальнеологиялық курорт ұйымдастыруда қолданылады. Сонымен қатар су ресурстары табиғи кешендерінің тартымдылығы мен әр алуандығын ұлғайтады.

6.Өсімдік пен жануарлар әлемінің рекреациялық маңызы.

Тірі организмдердің ұйымдары – биоценоздардың –рекреациядағы ролі өте маңызды деп айтуға болады. Орманды жерлердің микроклиматы да өзгеше болады. Өсімдіктердің пайдалы қасиеттерін атап шықсақ сөз жетпейтіндей ақ: шипалы, емдік, эфир майын бөлу, эстетикалық қасиеттер және т.б. Өсімдік пен жануарлар әлемінің ресурстары аңшылық, балық аулау үшін өте маңызды. Танымалдық, экологиялық туризм үшін флора мен фаунаның өзгешеліктері ерекшеліктері, экзотикалығы, эндемик қасиеті, қайталанбауының маңызы сөзсіз.

7.Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарының статусы және рекреациялық маңызы

Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар деп олардың шеңберінде орналасқан табиғи немесе табиғи антропогендік нысандар мен құбылыстардың құндылығымен ерекшеленетін немесе айналасына оң әсерін тигізетін кеңістіктер аталады.

Табиғи ескерткіштер – жергілікті аудан үшін үлгілі немесе қайталанбас болып белгіленген шағын нысандар (табиғи мекен, жартас, құз, шағын орман, тоғай, бөлек тұрған ағаш тсс).

Қорықшалар – табиғи кешендердің, әйгілі ландшафтардың бөлек компоненттерін қорғау, қалпына келтіру және жаңарту мақсатымен ұйымдастырылады. Негізгі түрлері: зоологиялық және ботаникалық қорықшалар, аңшылық шаруашылықтар, орман питомниктері.

Қорықтар – табиғи жағдайларының толық кешенін, яғни ландшафтты толығымен қорғайды. Қорық жерінде шаруашылық әрекетіне толық тиым салынады, аумағының айналасында кәсіптің кейбір түрлеріне тиым салынған буфер зонасы орналасады.

Табиғи парктер – көлемі ең үлкен ЕҚТА болып табылады. Ұлттық парк шеңберінде бірнеше фунционалды зона орналасады: резерват, рекреациялық, қоныстану, шаруашылық, буфер.