1-билет

1.Жазылым. Қазақ елі- менің мақтанышым /эссе 20 сөйлем/

Менің Отаным – Қазақстан. Мен Қазақстан тек ғана сол жерде тұрғаным үшін емес, оның кең даласын, тауларын, шыңдарына қанатын бұлттарын, мөлдір көлде- рін жақсы көремін.

Әр жыл мезгілдерінде Қазақстан тамаша!

Көк темде әр түрлі боялармен безендіріеген: он жақта – қызыл дала, сол жақ- та – сары, ал ортасында көк шөп көрінеді. Самал жел жусай ісінен ауаны толты- рады.

Жазғы шілдеде мен тауда демалуды жақсы көремін, әсіресе Үлкен Алматы көлінде. Оның жағасында бәрінде ұмытуға болады: адамдар, ыстық күн туралы. Басқа бір тамаша, арманың орындалатын әлемде болғандай өзінді сезінесің.

Күз мезгілінде барлық дала алтынмен безендіріледі. Таулар бор көгілдір туман басқандай, сондықтан ол көзге суық көрінеді.

Қыста бәрі күмістей, қар жатады. Таулар, дала, ағаштар – бәпріқарменжа- былған.

Отанымныңтарихысонаужалдарданбаталады. Қазақстанжерінхандарбасшылығынаалған. Біраққазақеліөзмәдениетіндамытқан ел. Әншығарма-шылығындаайтыстыңмаңызыүлкен. Айтыскөнекезіненкележатқанжәнесалт-дәстүр, әдетғұрыптадамығанөлең. Айтыс – жиітпенқыздыңарасындағаөлең-диалог, бұлақындыққаайналғанөнер. Айтыстаақынөзшешендігінкөрсетукерек. Соуөнерімаңызды, ақындықөнерінкөрсеткенақынайтыстажеңеді. Айтыстақөғамөміріндегіәлеуметтікжағдайтуралысұрақтарқозғалған.

Қазақхалқыныңмузықалықәспаптарыкөп. Еңтаралғанспап – домбыра. Домбыраағаштанжасалады, оныңекіішегі бар. Домбырадаойнаудыңекітүрлі бар: саусақтармендомбыраныңішегінтартужәнеуруарқылы. Қазақхалқыныңішегі бар музыка аспаптарыныңарасындақобызҗәнежетіген бар.

Қазақхалқыныңтағыүрлеужәнеуруарқылыойналатын музыка аспаптары бар: керней, сыбызғы, адырна, даңғыра, дауылпаз, дабыл, асатаяқ, шындауыл.

Қазақхақыныңестелікжерлері бар, олжердеғұламаадамдартуып-өскенжәнеөмірсүрген. Соныңбір – Шынғыстау, өйткенібұлжерде Абай, ШәкәрімжәнеМұхтарӘуезовсияқтыданаларКегінбай, Өскенбай, Құнанбай, дастаншыНысантағыбасқаларыөмірсүрген.

ҚазақстанРеспубликасырәміздерініңэлементтеріежелгіденалынған. ТудыңкөгілдиртүсіаспанныңтүсінкейіптейдіежелдеқазақтарТәңіргетабынған.

Ою-өрнек – алынжабағыға, қойғатабынудынізі. Ежелденою-өрнектеадамдардықорғайтыксиқырлықтыңкүшінкөрген.

Қырын – олқұспатшасы.

ТюркіқағанатыпайдаболуғадейінҚазақжеріндесақтайпаларымекендеген. Сақткардыңою-өрнектерібойыншаРеспубликаныңелтаңбасыжасалған. Қазақстан - өрнінтарихын, мәдениетті, іріғұламаларын, ежелгітаңбаларынәлемдегіеңірімемлекетсақтаған.

Мен Отанымдыжақсыкөремін.

2.Сөйлесім. Сенбе жұртқа,тұрса да қанша мақтап... /А.Құнанбаевтыңөлеңін жатқа айтыңыз/.

Сенбе жұртқа, тұрса да қанша мақтап

Сенбе жұртқа, тұрса да қанша мақтап,

Әуре етеді ішіне қулық сақтап.

Өзіңе сен өзіңді алып шығар

Еңбегің мен ақылың екі жақтап.

Өзіңді сенгіштікпен әуре етпе,

Құмарпаз боп мақтанды қуып кетпе.

Жұртпен бірге өзіңді қоса алдасып,

Салпылдап сағым қуған бойыңа еп пе?

Қайғы келсе қарсы тұр, құлай берме,

Қызық келсе, қызықпа, оңғаққа ерме.

Жүрегіңе сүңгі де,түбін көзде,

Сонан тапқан-шын асыл тастай көрме.

2-билет

1)Жазылым. Берілген ұлттық киім, ұлттық ойын түрлеріне сипаттама жазыңыз /15 сөйлем

2.Сонымен Қазақстандағы әдемі жерлердің бірі Көкшетау өлкесі

ОҚЖЕТПЕС тауы, бұл туралы аңыз бар.Ертеде осы таудың жиегінде Қазақ Сұлтандары қоныстаныпты, оларды Оқжетпес тауының басындағы қыран құс ұнатпапты күнде Оқжетпес тауының үстінде отырып қарқылдай береді екен оның көзін құртқысы келгендер оны атпақшы болады бірақ оқ таудың төбесіне жетпей қала береді екен содан бері ОҚЖЕТПЕС тауы атаныпты…

Жәнеде бір қызық бұл МЫСТАНКЕМПІР тасы…

Тағы бір ерекше тас ол ЖҰМБАҚТАС ол Бурабай көлінің ортасында орналасқан.

Ол туралы аңыз… Ертеде ханның қызы кедей жігітті ұнатыпты, бірақ әкесі оны бай баласына тұрмысқа бермекші болады.Оған қыз келіспей кедей жігітпен қашып осы көлден қайықпен өтіп бара жатқанда әкесі екі ғашықты атып өлтіреді.Сол кезде қос ғашық қайығымен бірге үлкен тасқа айналыпты…

Тағы бір кереметтің бірі ол ШАЙТАНКӨЛ.Бір қызығы ол көлге келген туристтер көлді көріп келесі күні қарауға тағы келсе көлді таба алмай кетеді екен, және көлдің жалпы көрінісі қорқыныщты бұл көлге ешкім түсіп көрмепті сондықтан бұл көл ШАЙТАНКӨЛ деп аталыпты…

Баянауыл

Баянауыл шежіресі – Баянаула тауынан бастау алады. Бұл – Сарыарқаның солтүстік-шығысындағы жатаған тау. Батыстан шығысқа 40-50 шақырымға, ал солтүстіктен оңтүстікке қарай 20-25 шақырымға созылып жатқан, биіктігі 600-1026 метр аралығындағы Жасыбай, Жанбақы, Торыайғыр, Жақсы Аула, Жаман Аула сілемдерінен тұрады. Тау шатқалдарындағы қазан шұңқырларда пайда болған Жасыбай, Сабындыкөл, Торыайғыр көлдері, табиғи үңгірлер, небір бейнелі жартастар, бұлақтар, бозтал, балқарағай, аққайыңды орман-тоғайы керім көріністі, таза ауа, мөлдір сулы – жанға дауа табиғи орта құрайды.

Осындай көркем жерде Павлодар облысының Баянауыл ауданы, оның орталығы Баянауыл кенті орналасқан. Павлодар қаласынан 210 км Сабындыкөл жағасында тұр. Баянауыл өңірінен қазақ әдебиеті мен мәдениетіне, ғылымына ірі үлес қосқан Мәшһүр-Жүсіп Көпейұлы, Жүсіпбек Аймауытов, Сұлтанмахмұт Торайғыров, Қаныш Сәтбаев сынды тұлғалар дүниеге келген.

Мұнда жиырмадан астам жадығаттық ескерткіштер, қола дәуірінен қалған оба-қорғандар, тастағы жазулар, таңбалар, үңгірлер бар. Өсімдіктері мен жануарлар әлемі де бай. Өсімдіктердің төрт жүзден астам түрі, аң-құстардың екі жүздей түрі мекендейді. Жасыбай көлінің жағасында демалыс орындары, Баянауыл саяхатшылар тұрағы жұмыс істейді. Өңірде табиғат байлығымен қатар кен байлығы да бар.

3-биле т

1.------

2)Қарағанда мемлекеттік университетіне 40 жыл

Елімізде көш бастап тұрған жоғары оқу орындарының бірі академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің іргетасы қаланғанына 40 жыл толып отыр.

«Осынау мерейтойға арналған іс-шаралар әлдеқашан басталып кеткен болатын. 14 ақпанда ҚарМУ-дың 40 жылдығына арналған «Мисс және Мистер Университет» байқауы өткізілді. Сайыскерлер өздерін өрнекті сөзбен таныстырып, іскерлік қабілеттерін танытып, шығармашылық тұрғыдан өнерлерін ортаға салды. Ал, 21-22 ақпанда жастар шығармашылық фестивалі шеңберінде эстрадалық ән орындаушылары мен шоу-бағдарламаларды жүргізушілердің «Жастар әуені - 2012» байқауы өтті. Сондай-ақ, оқу залдарында «Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті: өрлеуге толы жылдар», «Е.А.Бөкетов атындағы ҚарМУ – 40 жыл: болашаққа сенімді», «Гордимся страною КарГУ» сынды кітап көрмелері ұйымдастырылды»,-деп хабарлады университеттің баспасөз қызметі.

Бүгінде академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті заң, экономика, гуманитарлық, жаратылыстану, педагогикалық және инженерлік бағыттағы 77 бакалавриат мамандықтары бойынша 14000-нан астам студент дайындауда.

Біздің анықтама:

1938 жылы Қазақстанда ашылған екінші университет Қарағанды мұғалімдер институты деп аталды.1952 жылы мұғалімдер институты соғыстан кейінгі жылдары педагогикалық болып өзгертілді. 1972 жылдың 1 наурызында педагогикалық институт базасында Қарағанды мемлекеттік университеті құрылды. Алғашқы ректоры - академик, химия ғылымдарының докторы, профессор Евней Арыстанұлы Бөкетов (1972-1980 ж.ж.). 1991 жылдан бастап тұңғыш ректордың есімі университетке берілді.

6-билет

1. Жазылым. Сөздерді орын тәртібімен орналастырып, сөйлем құрастырыңыз.

2. Сөйлесім. Экологиялық жағдайлардың адам денсаулығына әсері /15 сөйлем/

2. қоршаған орта адамденсаулығына да әсерінтигізеді. Ауаныңтазалығы, қоршағанортаныңбасқақұрамбөліктеріндегі тепе-теңдіктіңсақталуыадамныңжұмысқабілетіне, ұзақөмірсүруінежағдайжасайды. Тамашатабиғаткөріністеріадамныңкүш-қуатыныңқалпынакеліп, тынығуынакөмектеседі. Қазіргікезеңдеғылым мен техниканыңөркендеуініңнәтижесіндеадамныңқоршағанортағаықпалыартты. Мұндайықпалдыңзияндыжақтарыныңбірі - адамденсаулығынаәсері.

Өнеркәсіптіқалалардажәнеоғанкөршілесорналасқанелдімекендердеауаныңәртүрлігаздарменластануынәтижесіндехалыкарасындатынысжолдарыауруларының саны артуда. Мысалы, Алматы тәріздіірікалалардаавтокөліктерденшыкканулыгаздыңмолаюыбайқалады. Көптегенелдімекендердеорталық су құбырларыжүйесініңболмауынабайланыстытұрғындарасқазан, ішекауруларынаұшырайды. Тұрғынхалықтысапалыауыз су - қамтамасызетудіжақсартпағанжағдайдаөндірісқалдықтарымен, әртүрлітыңайтқыш, пестицидтерменластанғанөзенсуынпайдалануқауіпті. Соныңнәтижесіндеәртүрлі ауру туғызатынбактерияларкөбейіп, сары ауру сияқтыдерткешалдықтырады.

Аурулардыңкөбеюісоныменқатартабиғиортаныңәртүрлітрансформацияларымен, оныңтолықбұзылуы, өнеркәсіптіккешендерге, біртиптітұрғынжерлергежәнет.б., яғни «үшіншітабиғатқа» айналуынабайланысты. Денсаулыққаәлеуметтікжәнеэкономикалықжағдайлардыңәсеріартыпотыр.

Адамденсаулығынаядролықжарылыстардыңдатигізетінзияндыәсерікөп. Мысалы, космодромғакөршілесаудандарда, ядролық полигон төңірегіндетұратынхалыкқатерліісік, қанныңазаюы (анемия), акқан (лейкемия) ауруларыменкөпауырады. Қазіргікезде Байқоңырдан ұшырылып, апатқаұшырағанзымырандардыңсынығы, ОрталықҚазақстанжерінеқұлаған «Протон» қондырғыларыхалықденсаулығынаөтезиянкелтіруде.

7-билет

1. Жазылым. "Астана-арман қала" тақырыбына шығарма жазыңыз /20 сөйлем/.

2. Сөйлесім. Отан, ел, туған жер туралы нақыл сөздерді, мақал-мәтелдерді жатқа айтыңыз /15-20/

1.Астана – қазақ елі болашағының каласы. Мәдениеттің ошағы, ғылым мен білімнің ордасы. Еліміздің көгілдір туы желбіреген тэуелсіздігіміздің ордасы. Жаңа Астанамыздың курылысы - жас мемлекетіміздің жасампаздықка ұмтылысының, бүкіл қоғамымыздың жаңаруыньң ерекше символына айналған кұбылыс. Ғасырлар бойғы бабалар арманын іске асырып, бас-аяғы төрт-бес жыл да  Астана салған мемлекет тарихта болған емес. Адамзат тарихында астанасын  жаңғыртқан мемлекеттер жетерлік. Біз жаңа ғасырға, жаңа мыңжылдыкка өркениетті ұлт ретінде,  тарих сахнасына егеменді ел ретінде ендік.  Әлемдік қауымдастыктың көшіне жеке керуен болып қосылдық. Тәуелсіздігіміздің айғағындай, елдігіміздің белгісіндей, алтын күндей Елтаңбамызды, желбіреген көк байрағымызды көргенде, әуелеген Әнұранымызды естігенде бойынды ерекше бір асқақ азаматгық сезім билейді. Бұны көру, сезіну де бір бақыт, мандайға біткен бақ емеспе ?!  Аз уақыттың ішінде көркейіп, түрленіп, тәуелсіздігіміздің түлегі, Отанымыздың жүрегі - Астанамыз да елдігіміздің жаңа бетгерін ашқандай, тәуелсіздігімізді  әйгілеп тұр. Жастарымызды болашаққа бастайтын бас қаламыз, арман кала - жас каламыз -өнер,  білім  мен мәдениеттің, ғылымның ордасына айналуда.Сөзімнің соңында, шығармамды мына өлең жолдарымен аяқтаймын:  Бастау ап жаңа ғасырдан, Қарыштап өскен жас қала.  Туған ел даңқын асырған,  Астана, шіркін, Астана ! .

2.Туған жердей жерболмас,

Туғанелдей ел болмас.

***

Отандысүю – от басынанбасталады.

***

Жерібайдыңелі бай.

***

Ел жаусыз болмас,

Жер таусыз болмас.

**

Отаноттан да ыстық,  жалыны бар шоқтан да ыстық.  

**

Отансызадам — ормансызбұлбұл.  

**

Отанүшінотқатүс — күймейсің,  Арыңүшіналыссаң — өлмейсің. 

**

Отанынсүйген: отқажанбайды, суғабатпайды.

**

Айрылған ел — азады,  Қосылған ел — озады.

**

Ер жігітелінсүйеді. 

**

Ел боламындесең — бесігіңдітүзе. 

** Елгедұшпанжергесыймас,  Жергедұшпанелгесыймас.

**

Елге ел қосылса — құт,  Желге сел қосылса — жұт.

**

• Жат жердіңқаршығасынан, Өзеліңніңқарғасыартық.

• Егілмегенжержетім, Еліненайырылған ер жетім.

• Еріненайырылғанкөмгеншежылайды, Еліненайырылғанөлгеншежылайды.

*Ер — елінде, гүл — жерінде.

*Опасыздаoтанжоқ.

*Орағыңөткірболса, қарыңталмайды, Отаныңберікболса, жауыңалмайды.

8-билет

1. Жазылым. Сұхбатты аяқтаңыз және сұхбатқа тақырып беріңіз.

2. Сөйлесім. Егеменді еркін ел./10 сөйлем/

Егеменді еркін ел

ХХ ғасыр соңында біздің елімізде тарихи өзгерістер болды. 1990 жылы 25 қазанда Мемлекеттік егемендігіміз туралы декларация қабылданды. 25 қазан – Республика күні болып жарияланды.

1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі Тәуелсіздік туралы заң қабылданды. Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен 16 желтоқсан – Тәуелсіздік күні және бүкілхалықтық мереке болып күнпараққа енді.

1992 жылы 4 маусымда Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері (әнұраны, елтаңбасы, туы) қабылданды.

Қазақстан Республикасы 1992 жылы 2 наурызда Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше болып қабылданды. Қазақстан басқа елдермен құқықтық негізде қарым-қатынас жасайды.

Қазақстан Республикасы – демократиялық, құқықтық мемлекет.

9-билет

1. Жазылым. Берілген сөз тіркестерімен шағын мәтін құрастырыңыз.

2. Сөйлесім. Туған өлкеңіздің табиғаты туралы әңгімелеп беріңіз /15 сөйлем/

Қазақстанжәнеоныңтабиғаты.

Қазақстанкөпұлттытәуелсізмемлекет.  Жеркөлемі 2,7 миллион шаршышаршышақырымнанасады. Республика шығысында Алтай тауларынанбасталып, батысында Каспий ойпатына, ал СолтүстігіндеБатысСібірденоңтүстігінде Тянь-Шань (Ереңқабырға) шыңдарынадейінсозылыпжатыр. Қазақстанжерінің  өтеүлкендігіненәраймағыныңтабиғатыбір-бірінеұқсамайды, біркелкіемес. Оңтүстігіндеағаштаргүлдеп, жеркөгергенде, солтүстігіндеәліқаржатады.  Қазақстанныңоңтүстікоблыстарындажылудыжақсыкөретінкүріш, қантқызылшасы, мақта, жемістүрлері, әртүрлідәрілікшөптер мен өсімдіктерөседі. Бұлаймақтардажаңбыр аз жауады, жазыыстық, әріқұрғақболады.  Бірақолаймақтыңбайлығы-тау өзендерінің мол суы. Республиканыңсолтүстікаудандарындаастық пен көкөністержақсыөседі. Мұндажауын-шашын мол, жазы да ыстықемес.  Қазақстандаауыр индустрия мен ауылшаруашылығыбірдейжақсыдамыған. Республикамызмәдениеті мен ғылымықатарөркендегенөркениеттіелдердің  қатарынақосылуғаұмтылыпкеледі.

Адам – табиғаттыңажырамасбөлігі. Сондықтанхалқымызда «Жер-Ана» дегенегізүғымқалыптаскан. ЖердіөзАнасындай, АнасынКүндейқастерлеуАтақостағансалтымыз. «Жершоқтығы – Көкшетау», «Жержаннаты – Жетісу» деп, бабаларымызтуғанжерге, табиғатқадегеныстықмахаббатынбілдірген.

10-билет

1. Письм задание

2. Үш бақытым. Мұқағали Мақатаев

Ең бірінші бақытым – Халқым менің,

Соған берем ойымның алтын кенін.

Ол бар болса, мен бармын, қор болмаймын,

Қымбаттырақ алтыннан нарқым менің.

Ал екінші бақытым – Тілім менің,

Тас жүректі тіліммен тілімдедім.

Кей – кейде дүниеден түңілсем де,

Қасиетті тілімнен түңілмедім.

Бақытым бар үшінші – Отан деген,

Құдай деген кім десе, Отан дер ем!

... Оты сөнген жалғанда жан барсың ба?

Ойланбай – ақ кел дағы от ал менен.

Үш бірдей бақытым бар алақанда,

Құдай мені бақытты жаратар ма?!

Үш күн нұрын төгеді аспанымнан,

Атырау, Алтай, Арқа, Алатауға!!!

11-билет

1. Письм задание

2. Қаз дауысты Қазыбек бидің өлеңі

Біз қазақ деген мал баққан елміз,

Ешкімге соқтықпай жай жатқан елміз.

Елімізден құт-береке қашпасын деп,

Жеріміздің шетін жау баспасын деп,

Найзасына үкі таққан елміз.

Ешбір дұшпан басынбаған елміз,

Басымыздан сөз асырмаған елміз,

Досымызды сақтай білген елміз,

Дәм-тұзын ақтай білген елміз.

Бірақ асқақтаған хан болса –

Хан ордасын таптай білген елміз.

12-билет

1. Письм задание

2. Астанаға саяхат сұхбат

- Сәлем Дина! Қалын қалай?

- Сәлем Ердос! Мен жақсымын, өзің қалайсың?

- Тамаша! Біз апаммен бірге өткен демалыстарда Астанаға барып келдік, біздің демалысымыз күшті өтті.

- Қызықты екен, қаланың қай жерлерінде болдындар?

- Ең біріншіден, біз Бәйтерекке бардық, оның ішінде ел басымыздың алақанын бассақ, Б.Тілеухановтың әні орындалады. Бәйтеректен көрінетін жер тамаша, Ел орда алақанда сияқ көрінеді!

- Күшті, тағы қайда болдың?

- “Думан” ойын-сауық кешеніне, Елбасының мәдени орталық мұражайында, Сулы-Жасыл бульварында, Ақ Ордада, Тәуелсіздік сарайында, «Қазақ елі» монументінде болдық.

- Өте жақсы! Астананың көрікті жерлері көп, бірақ менің ойымша ең қызықтысы ол Ханшатыр.

- Иә, Ханшатырда өте қызықты, мен онда кинотеатрда, кафеде, спорт залда, супермаркетте, құмқайрақ жағажайда болдым.

- Астана-әсем қала. Қаланың мәдени-ағарту орындарына Конгресс-холл, Жастар сарайы, Президенттің Мәдениет Орталығы, «Шабыт» шығармашылық сарайы, Бейбітшілік және келісім сарайын жатады. Бәйтерек монументі қаланың басты символы болып саналады.

- Астана – мемлекеттің ең iрi iскер, дипломатиялық, сауда және мәдениет орталығы.

13-билет

1. Письм задание

2. Айт, Наурыз туралы не білесіз?

Айт- исламның аса зор мерекесі. Екі айт бар. Ол «ораза айты», «құрбан айты» деп аталады. Айт Арабияда ислам дініне дейін қалыптасқан. Ораза айты отыз күн ораза біткенен кейін болады. Ораза айын «рамазан айы» деп те атайды. Пітір садақасы осы айда беріледі. Оны әр мұсылман мешітке береді. Мұхаммед Пайғамбар Алла тағаланың сөзін ораза айында естіген. Құрбан айты да мұсылмандардың бас мейрамы. Ол Ораза айтынан соң 70 күннен кейін басталып үш күнге созылады. Бұл Меккеге қажылыққа бару кезінің аяқталуына сәйкес келеді.Айт күндері таза киінген адамдар бір-біріне айтқа құтты болсын айтып құттықтайды «айттық» сұрайды. Ашу-араздық болса татуласады, қателігін кешіреді. Айт күндері, ораза кезінде қайтыс болғандар иманды адамдар деп саналады. «Айт күні айтқан тілеулері дұрыс бишаралардың...»Екі айт та мұсылман елдерінде үлкен той дәрежесінде өтеді және ол демалыс күндері болып қалыптасқан.

Наурыз мейрамы — ежелгі заманнан қалыптасқан жыл бастау мейрамы. Қазіргі күнтізбе бойынша (наурыздың 22) күн мен түннің теңесуі кезіне келеді. Наурыз мерекесін тойлау дәстүрі дүние жүзі халықтарының көпшілігінің тұрмыс-салтында бағзы замандардан орын алған. Дәстүрлі қазақ қоғамында Ұлыс күні жыл басы саналған. Халықтың мифологиялық түсінігі бойынша 21 наурыз түні даланы Қыдыр аралайды. Ұлыс күні қазақ елі үшін әрқашан қасиетті, киелі саналған. Халық таза, жаңа киімдерін киген. Ауылдың ер адамдары бір-бірімен қос қолдасып, төс қағыстырады; әйелдер құшақтасып, бір-біріне игі тілектер айтады. Бірін-бірі мерекеге арнап дайындалған наурыз көже ішуге шақырады. Оған қойдың басы мен сүр ет салып пісірілуі – қыс тағамымен (етпен) қоштасуды, құрамына ақтың қосылуы – жаз тағамымен (сүт, ақ) қауышуды білдіреді. Әдетте, осы күні адамдар арам пиғыл, пендешілік атаулыдан тазарып, ар-ожданы алдында арылады. Ауыл ақсақалдары араларына жік түскен бауырлас ел, руларды, ағайын, дос-жарандарды бір дастарқаннан дәм таттырып, табыстырған, жалғыз жарым жетімдерді үйлендіріп, жеке отау еткен. Кембағал, мүгедектерді жақын туыстарының қарауына арнайы міндеттеп тапсырған. Алтыбақан басында ән айтылып, күй тартылады. Дәстүрлі ұлттық ойындар (көкпар, аударыспақ, күрес, қыз қуу, алтыбақан, тең көтеру, т.б.) ойналады.

14-билет.1.Жазылым. Шет елдегі досыңызға Астана туралы хат жазыңыз

Париж қаласына жалынды сәлем! Қайырлы қүн, құрметті досым!

Париж қаласы туралы жазған хатынды қызыға оқыдым. Мен де сені біздің мемлекетіміздің мақтанышы-Астана қаласымен хат арқылы таныстырғым келді.

1997 жылы қазан айының 20-да Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Ақмола қаласы Қазақстан Республикасының Астанасы деп жарияланды. Ал 1998 жылдың мамыр айының 06-да Ақмола қаласы Астана қаласы деп Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен аталды.

Астана қаласы Орталық Қазақстанның солтұстік бөлігінің Есиль өзені жағасында орналасқан. Қала үш ауданға бөлінген- Сарыарқа, Алматы және Есіл. Біздің Астана-жас, келешегі үлкен көп ұлтты қала, сондықтан орыс, поляк, молдаван, кәріс, неміс, өзбек және басқа ұлтты жас азаматтар бірлікте және келісімде тұрады. Мемлекеттік тіл-қазақ тілі, басқа ұлтты азаматтарымен мемлекеттік тілді біліп оқуына көп шаралар қолданылады.

Қазақ ұлттық тағамдар өте көп оның ішінде- бесбармақ, бауырсақ, қуырдақ және басқа тағамдар. Ал жылқының сүтінен жасайтын қымыз сусыны балдай.

Астана қаласында көп мемлекеттік мекемелер, мәдени орталықтар, жоғары оқу орындарымен денсаулық сақтау орталықтары орналасқан. Астана қаласы ХХ1-ғасырдың қаласы, сондықтан бұл қалада әр-түрлі мемлекетттердің белсенді архитекторларының қатысуымен әдемі ғимараттар салынған.

Құрметті досым, Астана қаласының әдемілігі мен заманның талабына сайлығын және ұлттық тағамдардың дәмін бір хатта жеткізе алмаймын. Сондықтан, келіп бір көргенің дұрыс болар. Сәлеммен досың!