27. Эволюцияның синергетикалық парадигмасы.

Синергетика әлеуметтік өмірдің көптеген үрдістерін модельдеу үшін қызмет етеді – олар демографиялық, геосаясаттық, әлеуметтік-экономикалық және басқалар. Осы ғылыми теория әлеуметтік гуманитарлық және жаратылыс тану ғылымдарының интеграциясы тенденциясын жаңаша бағалауға мүмкіншілік жасайды. Өзіндік ұйымдасу түсінігі табиғаттағы материяның қарапайымнан күрделіге қарай даму принципінен шығып отыр. Өзіндік ұйымдасуды тар мағанада ашық орнықсыз жүйенің қарапайым тәртіптелмеген формадан көбірек тәртіптелген күрделі формаға ауысуы деп қарауға болады. Өзіндік ұйымдасқан жүйелер келесідей талаптарға сай болуы керек. 1.орнықсыз, яғни термодинамикалық тепе-теңдік күйден алшақ болуы; 2.жүйе ашық, сырттан заттар мен энергия алмасуы болуы керек; 3.флуктацияның болуы; 4.әрекеттесуші элементтердің жеткілікті мөлшерде болуы.

Синергетиканың негізгі идеялары: 1.Әлем дүниесінде эволюция мен деградация, бүліну мен түзілу процестері бірдей деңгейде; Жаос тек блдіруші ғана емес түзуші де. Даму жаос арқылы жүзеге асады. 2.Тәртіптелу процесі жүйе табиғаты мен ерекшелігіне байланыссыз бірдей алгоритмге ие. Яғни табиғатта өзіндік ұйымдасудың әмбебап механизмі бар. 3.Көпшілік күрделі жүйелердің эволюциясы сызықты емес сипатта. Күрделі құрылымдардың түзілуі кездейсоқтық емес, заңды нәрсе. Кездейсоқтық эволюция механизміне кіріктірілген. Жаңа күйге ауысудың мүмкіндігі жоғары нүктесі бифуркация деп аталады. Өзіндік ұйымдасу деп табиғи секірмелі процестерді атаймыз. Олар өзінің дамуында критикалық күйде болатын ашық жүйелердің көбірек күрделі тұрақты күйге ауысуын қамтамасыз етеді.

28. Бейклассикалық философия тақырыптары және бағыттары. Бейклассикалық философия батыс мэдениетінің адамның ішкі де, сыртқы да болмысына қатысты үстемдік қағидасына негізделген онтологиялық,антропологиялық жэне гносеологиялықжобаларын сынға алды. Классикалык емес бағыттың негізгі көздеген нэрсесі - логоцентризмді, рациоцентризмді жэне фаллоцентризмді бұзу, Шығысқа бетбұрыс жасау, біржақты субъект-объект антитезасы орнына адам мен элем қатынасының тұтастығын қайта жасау.Бейклассикалық пен классикалық философияның арасындағы қақтығыстың орталық мәселесі рационалдық ақыл ойға , оның рөліне байланысты болады. Бейклассикалық философия адамзаттың рухани байлығының ерекше бөлігі. Бұл философия адамзат ақыл ойының түрлі салаларына байланысты тұжырымдар жасап, жауап береді. Ол іштей біртекті емес , онда көптеген бағыттар, тұжырымдамалар мен теориялар бар.Оның ішінде жаңа әлемдік және экологиялық мәселелер көп.Қазіргі заман философиясының ерекше сипаты және белгілері төмендегідей: 1)«Практицизм» дара тұлға мен әлеуметтің, материалдық пен руханидың нақты шынайы өмірге бағытталуы.2)«Эволюционизм» табиғатта, қоғамда және адам танымында эволюция идеясының кең тарауы. 3)«Релятивизм» адам білімінде салыстырмалылық идеясының көп орын алуы. 20 ғ. Философиясында бір біріне қарама қарсы сипаттағы екі негізгі бағытты байқауға болады. Біріншісі сциентицизм (лат.scientia ғылым ), екіншісі антисциентицизм. Бұл рационализм мен иррационализм арасындағы қатынас, ғылыми техникалық прогресске байланысты қарама қарсы көзқарастар: Сциентизм таным теориясында ақыл ойға , оның негізіндегі дәлелденген білімге сүйенеді, яғни рационалдық. Рационализмнің қызметі екі сатыдан тұрады. Антисциентизм иррационалдық құбылыстарды мойындап, логикалық тәсілді жоққа шығарады. Ғылыми адамды шынайы біліммен қамтамасыз ете алмайды. Логиканың орнына интуициялық әдісті ұсынды, шындықты тікелей тәжірибенің көмегінсіз ашуға болады деп санайды.