9. Акциздер: мәні, алыну механизми

Сал.төл.-р: ҚР аумагында акциз-тін өнімді өндіретін ж/е өткізетін з. ж/е ж.т., КР кден аум-на акц.тауарды, импорт-тын з/ ж т.з, КР аум. акц. Қызмет түрімен айн-тын з/жг.4-авиа бензиннен баска бензин ж/е дизель отындарын көтерме ж/е бөлщек саудада сататын з/ж т.

Tауap түрлері: спирт өнімдері.алкоголь,темекі, шикі мұнай. газ конденсаторлары, авиа бензиннен баска 5ензин ж/е дизель отындары, құрамында никотині бар өнімдері.мүгедектердің көлігінен баска жеңіл авто турлери көліктер. Қызметі: ойын бизнесі; лотереяны ұйымдаст. ж/е өткізу. Акциз ставкаларын ҚР үкіметі бекітеді ж/е тауар кунына %-пен (адвалорлык) ж/е заттай нысандагы өлшем бірлігіне абсолюттік сомада.(тұрлауды)белг-ді

Акциздер - бағага косылатын және сатып алушы толейтин тауарларга салынатын жанама салыктардың бір түрі. Акциз салыгын өзінін ерекшелігіне байланысты тұтынуга салынатын салык тобына жаткызылады. Салык төлеушілер: 1.ҚР аумағында акшізделетін тауар ондіретін занлы жэне жеке тулгалар; 2.ҚР аумагында акшізделетін тауар импорттайтын заңды жэне жеке тулгалар; 3.КР аумағында авиабензиннен баска бензин жэне дизель отындарының көтерме жэне бөлшек саудасын жүргізетін заңды жэне жеке тулгалар; 4.ҚР аумагында акцизлелетін кызмет түрімен айналысатын занды жэне жеке тулгалар; 5.иесіз тәркіленген акцизделетін тауарларды өткізумен айналысатын өкілетті орган (егер бул тауар б/ша акциз төленбеген болса). Акцизделетін тауарларга: спирттің барлык турі, алкогольді өнімдер, темекі өнімдері, авиабензиннен баска бензин жэне дизель отындары, мугедектерге арналганнан баска жеңіл автокөліктер, шикі мунай, газ конденсаты Акцизделетін кызметке: ойын бизнесі (ойын автоматтары, тотализатор кассалары ж.т.б.), лотерея уйымдастыру жэне өткізу. Салык ставкасы акцнзлелетін эр тауар туріне б/сты ҚР Үкіметі дербес аныкталады (шыгарылган елде акцизделетін өнімнін курамына колдану максатына б/сты). Акциз салыгының ставкасы тенге немесе шартты бірлікпен эр тауар түрінін данасы, литрі, көлемі жэне барреліне б/сты салынады. Акциз салыгы салык телеушінін тіркелген жері б/ша төленеді. Салык ай сайын төленеді, ол б/ша декларация салык теленген айдан кейінгі айдын 20 дейін тапсырылады. Акцизделетін тауарлар міндетті түрде маркаланады, оны жүргізу жауапкершілігі салык төлеушіге (өндірушіге) жуктеледі. Мынадай импортталатын акцизделетин тауарларга салык салынбайды: ҚР Кеден заннамасына сэйкес үкімет белгілеген нормада жеке тулганың импорттаған тауарлары, ҚР аумагына жеткенге дейін бұзылган, булінген акцизделетін тауарлар, елшілік қызметтегі жеке тұлғалардын және олардың отбасы мүшелерінін. жеке пайдалануы үшін ҚР аумагына әкелген акцизделетін тауарлар; медициналык максаттагы спирт (0.1 л дейін); КР кеден заннамасына сйкес еркін айналыстагы тауар ретінде Қазакстан аумагын акірген тауарлар.

10.Корпоративтик табыс салыгы: мани, алыну механизми

КТС-гы ҚР мемл.бюджетінін 1\4 бөлігін кұрайды. ҚР салык жуйесіне 1992 ж. 1 каңтарынан бастап занды түлгалардын пайдасына салынатын салык түрінде енгізілді. Салык алынган накты пайдадан төленді. Нэтижесінде занды түлгалардын операциялары негізінен бартерлік сипатта жүргізіледі: жалган құжат негізінде кайырымдылық көмек беру фактілері орын алды; салыктан жалтару орын алды. Занды түлғаларды каржылык кызмет нзтижесіне салык салуды пайдадан емес табыстан алынатын болды. 2002ж. 1 кантарынан бастап колданыска енгізілген Салык Кодексіне сэйкес занды түлгалардың табысына КТС сатынатын болды. КТС төлеушілер - салык жылы ішінде салык салынатын табысы бар барлык занды тұлгалар. Резидент занды тулғалар - ҚР аумагында 183 күннен астам кызмет жасап табыс табатын жэне салык салу объектісі бар отандык ж\е шетелдік з.т. Резидент емес з.т. - ҚР аумағында 183 күнге дейін кызмет жасайтын ж\е салык салу объектісі бар шетелдік з.т. Туракты мекеме қүрган рез.емес з.т.- ҚР аумағында өзінің өкілдігі, кеңсесі, фирмасы бар шетердик з.т. Тұракты мекеме курмаған рез.емес з.т. - резидент занды тұлғаның карамагына келген н\е шакырумен келген шетелдік з.т. Салык объектісі: 1.салык салынатын табыс; 2.таза табыс; 3.төлем көзінен салык салынатын табыс. Жылдық жиынтық табыс - Салык салынатын табысты аныктау барысында бір жыл ішінде алынған табыстарга тузетулер жүргизилип, кұрамы аныкталады: өнімді сатудан түскен табыс, жүмыс, кызмет көрсетуден түскен табыс , гимаратты өткізуден алынган кұнынын өсімі, мүлікті жалға беруден алынган табыс, кызмет көрсету барысында кайтарымсыз негізде алынған мүлік каражат. ЖЖТ-аныктау барысында мынадай табыстарға түзетулер жүргізіледі: мемл.бағ.қағ-мен жасалган операциялардан алынған табыс, дивиденд түрінде алынган табыс, ҚР-гы көздер б\ша бүрын салык салынатын табыстар, табиги және техногендік сипаттағы төтенше жағдай туындаганда кайырымдылык көмек түрінде алынған табыстар, мемлекеттік бюджеттен алынган каржылар ж\е т.б.

Салық салынатын табысты анықтау барысында жекелеген шығындар одан шегеріліп тасталады. Ондай шығындар шегерім деп аталады: өнім өнд.шығындар, экімшілік шыгындар, енбекакы

Шегерімнің құрамына мынадай шыгындар кіргізілмейді: мемл.бюджетке төленетін салыктар, айыппұл, к\к кызметке катысы жок объектілерді үстауға кеткен шыгын, салык төлеушінін қайтарымсыз негізде берген мүлкінің кұны.

КТС-н ставкалары: барлық занды түлгалар үшін - 30%, негізгі кұралы жер б.т. з.т. - 10%, тұракты мекеме кұрган резидент емес з.т. - 15%. Салык декларациясы есепті жылдан кейінгі жылдың 31.03 дейин тапсырылады. Тұрақты мекеме күрган резидент емес з.т. КТС пен коса таза табыс салығын 15% ставкамен төлейді. Әлеуметик саладагы үйымдар КТС б\ша мынадай талаптарга сай болган жагдайда босатылады: ЖЖТ-н 90%-ы грант, кайырымдылык көмек. кайтарымсыз түрде берілген мүлік х.ар.ұйымдардан алынган каржылык көмек түріндегі каржылар есебінен құралса; кітапхана қызметі; спорт кызметі (көңіл көтеру, ойын сауык) түріндегі шаралардан баска; мектепке дейінгі тәрбие ж\е білім. бастауыш, орта. арнаулы білім беру мекемелері, ғылым саласындагы мекемелер, балаларга, мүгедектерге карттарға. әлеуметтік коргач ж\е колдау кызметін көрсетумен айналысатын мекемелер, косметологиядан басқа медициналык мекемелер. Бюджетке төленетін ККС сомасы сатылған өнім б\ша есептелген ККС сомасымен сатып алынған өнім бойынша есептелген ҚҚС-ң айырмасына счет-фактура негізінде аныкталады.

11. См. 9 и 18