7.Экономиканың зерттеу әдістері және оларды қолдану тиімділігі.

Экономиканың зерттеу әдістері:

• Ғылыми абстракция әдісі:

Зерттелетін құбылыстың кездейсоқ және нақты жағдайларын ескере отырып сол құбылыстың тұрақты жақтарын ерекше көрсету.

• Жинақтау әдісі:

Экономикалық процестерді бақылып нақты дәлелдер жинау.

• Талдау әдісі:

Элеуметтік экономикалық құбылыстарды немесе зерттеу объектісін жеке бөлшектерге бөліп қарастыру.

• Біріктіру әдісі:

Объектінің жеке бөлшектерін бүтін ретінде қарастырып, нәтиже шығару.

• Индукция әдісі:

Экономикалық ойлар қозғалысынан нақты құбылыстарға байланысты жалпы қорытынды шығару.

• Дедукция әдісі:

Жалпы құбылыстарды нақты экономикалық дәлелдерге байланысты қорытындылау.

Экономикалық теорияның пәні-адамдар мен әр түрлі әлеуметтік топтар арасындағы игіліктерді өңдіру, бөлу , айырбастау және тұтыну процесстерімен байланысты қалыптасатын экономикалық қатынастарды зерттеу. Нобель сыйлығының лауреаты П.Самуэльсон өзінің «Экономика» атты еңбегінде эк/қ теорияның зерттеу пәнін тұтыну және өндіру жүзеге асыру, адамдар арасындағы айырбас, ақшалай келісім-шарттардан туындайтын қызмет түрлерімен байланыстырады және эк/қ теорияның пәні өзгермейді, оны нақты деп айту қиын деген қорытынды жасайды. Ол эк/қ теорияның бірнеше анықтамаларын берді. Олар:

1) адамдар арасындағы ақшалай келісім-шарттар мен айырбасқа б/ты қызмет түрін зерттейтін ғылым;

2) әр түрлі тауарды өндіру ж/е оларды қоғам мүшелері арасында бөлу үшін қажет шектеулі ресурстарды тиімді пайдалану туралы ғылым;

3) адамның күнделікті өмірде тұтыну мен өндіріс саласындағы міндеттерін жүзеге асыруды қарастыратын ғылым;

4) байлық туралы ғылым;

8.Қаржы жүйесі мәні, құрылымы. Мемлекеттік бюджет.

Мемлекеттік бюджет – бұл мемлекеттік аппаратты, қарулы күштерді қаржыландыруға, қажетті әлеуметтік-экономикалық қызметтер атқаруға бағытталған ел үкіметінің қарамағында болатын ақша ресурстарының орталықтанған қоры болып табылады.

Бюджет, осымен қатар, экономиканы мемлекеттік реттеудің, шаруашьшык конъюнктураға ықпал етудің, дағдарысқа қарсы шараларды жүзеге асырудың куатты құралы болып табылады.

Мемлекен экономикасында қаржы жүйесінің атқаратын қызметтері өте маңызды болып табылады. Қаржы жүйесінің жағдайына қарап экономиканың жағдайын болжауға болады. Қаржы жүйесінің қызметі экономикалық қатынастар жиынтығын туғызып, ақша қаражатын ұлғаймалы ұдайы өндірісте құру, пайдалануды жүзеге асырады және басқа да қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыруға жұмсалады.

Қаржы (орта ғасырдағы латын тілінің “financia” сөзінен пайда болған “қолма қол ақша”, ”табыс ” деген ұғымда білдіреді) қоғамда өмір сүретін, объективті сипаты мен айрықша қоғамдық арналымы бар өндірістік қатынастарды білдіретін ақшалай қаржы ресурстары мен қорларды жасау және пайдалану процесіндегі экономикалық қатынастарды қамтып көрсететін тарихи қалыптасқан аса маңызды экономикалық категориялардың бірі болып табылады. Қаржы әрқашанда мемлекеттің өсіп дамуымен тығыз байланысты және мемлекеттермен бір уақытта пайда болған. Қаржылар мемлекеттің атрибуты болып табылады және мемлекеттің материалдық тірегі ретінде көрініс табады. Негізінде қаржылар ақша түріндегі қоғамдық өнімді бөлуге байланысты экономикалық (ақшалай) қатынастардың айтарлықтай аумағын қамтиды және ақшалай сипатта болады.