Оқшауланған жаппасы бар өрістік транзисторлар немесе мтш транзисторлар. Сипаттамалары, көрсеткіштері, белгіленуі.

Өрістік транзисторлар шықпаларының аталымдары: құйма (D), бастау (S), және жаппа (G). ӨТ- лер кернеумен басқарылатын құраушылар болып табылады. Құйма-бастау тоғы жаппа-бастау кернеуімен анықталады. Төменгі  түрлерін біледі:

         басқарушы p-n өткелі бар ӨТ(JFET) және

         оқшауланған жаппасы бар ӨТ(IGFET)

Сонғы ӨТ-нің аталымы келесі де болуы мүмкін:

        құрылымы металл-тотық-шала-өткізгіш (MOSFET) немесе

        МОШ (MТШӨ)-транзисторлар

МОШ-транзисторлар байытылған және де кедейленген болады. Транзистордың байытылған түрінде =0 болғанда құйма бастау арнасы жабық болады. Транзистордың кедейленген түрінде  болғанда құйма-бастау арнасы ашық болады.

ӨТ-лер n-арналы және p-арналы болып та бөлінеді.

31 Сурет Басқарушы «p-n»- өткелі бар «n» арналы «р» өт.

n-арналы транзисторларда жаппа тоғы жаппаның ішіне бағытталып ағады, яғни бұндай  ӨТ-лер жаппаның оң (таңбалы) ығысуымен қосылады (оң жаппа-бастау кернеумен). p-арналы транзисторларда жаппа тоғы жаппаның ішінен сыртқа бағытталып ағады, яғни бұндай ӨТ-лер жаппаның теріс ығысуымен қосылады (теріс таңбалы жаппа-бастау кернеумен).

P.S n-арналы ӨТ-нің және n-p-n-типті БПТ-нің арасындағы ұқсастығы көруге болады.

2-кестеде өрістік транзисторларының (ӨТ) негізгі түрлерінің шолуы келтірілген.

Басқарушы p-n өткелі бар өткелі бар ӨТ-ні, яғни JFET-транзисторды пайдаланғанда жаппа-бастау (G-S) арна кері ығысқан) Si-диоды болып табылады. Бұл диодтың тура ығысуы ӨТ тоғының қатты артуына келтіруі мүмкін де, ол жұмыс істей алмауы мүмкін (тура ығысқан диодтың сипаттамаларын қара).

         МОП-транзисторлардың жаппасы (G), құйма (D) мен бастаудан оқшауланған. Жаппа (G)-бастау (S) кедергісінің минималь кедергісі  кілтінің тұйықталған күйіне («қосылған» күйге),  кернеудің  шамасына жеткендегі, сәйкесті болады.

         Жиі МОП-транзисторларға параллель етіп Si-диодтар (кері ток диодтары ) жалғанады. Өткізбейтін  күйде бастау-құйма арнасы кері ауытқыған Si-диоды сияқты жұмыс  істейді де, жиілік түрлендіргіштерінде және екітактілі күшейткіштерде қолданыла алады (түзеткіш рөлін атқарады)

         МОП-транзисторларда қосымша шықпа болады. Ол төсекіш (B) деп аталады да, диод арнасымен қосылып жаппа сияқты ӨТ-ні басқарады.

         PS Ескерту. МОП-транзистордың электр тізбектерінің үзілуін тестермен тексереді. Ол үшін 10B кернеу көзіне қосылған бастау(S)-құйма (D) арнасына тестер жаппа (G)-бастау (S) басқарушы кернеумен қосылады. Егер ӨТ дұрыс жұмыс істейтін болса, арнаның күйі өзгермей қалуы тиіс (ашылған немесе жабылған күйде), басқарушы  кернеуді өшіргеннің өзінде де.

2 К е с т е