76. Зейнеткерлер еңбек нарығы, олардың мол тәжірибелерін пайдалану .

Жасы және жынысына бөлумен білім, мамандық және квалификация деңгейі еңбекке қатысу саласын таңдауда үлкен әсер ететін еңбек нарығының сапалық сипаттары болып табылады. Ой еңбегі саласында барлық неғұрлым ірі қызмет түрлері бойынша, әйелдер басымдықта ма, жоқ па, оған қарамастан, жұмыс істейтін ерлерге қарағанда, жұмыс істейтін әйелдер арасында жоғары білімділері аз. Инженерлер, бухгалтерлер, барлық деңгейдегі басшылар арасында ерлер мен әйелдердің білім деңгейінде айырмашылық айрықша. Қазіргі заманғы өндіріске көзқарас тұрғысынан жалпы орта білімі бар қызметкер сол жастағы сауатсыз қызметкерге қарағанда көп есе құнды және физикалық жағынан жақсы дамыған. Соның салдарынан қазіргі уақытта қоғамдық өндірісте салалық бөлінулер бойынша жұмыс істейтіндердің білім деңгейін бағалау қызығушылық тудырады, өнеркәсіп салалары мен қоғамдық өндіріс салалары бойынша жұмысшы күшіне сұраныс динамикасын сипаттау ерекше дараланады. Қала және село тұрғындарының білім деңгейіндегі айтарлықтай өзгерістер болуы оның сапалық сипатына әсерін тигізеді.

Тұрғындардың білімділік деңгейін, тұрғындардың жалпы санына орта білім (негізгі және толық), бастауыш, орта және жоғары кәсіптік білімі бар тұлғалардың орташа арифметикалық немесе үлес салмағы ретінде деп есептеуге болады.Жұмыс істейтін тұрғындар құрылымында қазіргі уақытта білікті кадрлармен жұмысшы кадрларының жаңарудың интенсивті процес жүріп жатыр.

76. Әйелдер еңбек нарығы. Гендер мәселесі.

Жасы және жынысына бөлумен білім, мамандық және квалификация деңгейі еңбекке қатысу саласын таңдауда үлкен әсер ететін еңбек нарығының сапалық сипаттары болып табылады. Ой еңбегі саласында барлық неғұрлым ірі қызмет түрлері бойынша, әйелдер басымдықта ма, жоқ па, оған қарамастан, жұмыс істейтін ерлерге қарағанда, жұмыс істейтін әйелдер арасында жоғары білімділері аз. Инженерлер, бухгалтерлер, барлық деңгейдегі басшылар арасында ерлер мен әйелдердің білім деңгейінде айырмашылық айрықша. Қазіргі заманғы өндіріске көзқарас тұрғысынан жалпы орта білімі бар қызметкер сол жастағы сауатсыз қызметкерге қарағанда көп есе құнды және физикалық жағынан жақсы дамыған.

Соның салдарынан қазіргі уақытта қоғамдық өндірісте салалық бөлінулер бойынша жұмыс істейтіндердің білім деңгейін бағалау қызығушылық тудырады, өнеркәсіп салалары мен қоғамдық өндіріс салалары бойынша жұмысшы күшіне сұраныс динамикасын сипаттау ерекше дараланады. Қала және село тұрғындарының білім деңгейіндегі айтарлықтай өзгерістер болуы оның сапалық сипатына әсерін тигізеді.

Тұрғындардың білімділік деңгейін, тұрғындардың жалпы санына орта білім (негізгі және толық), бастауыш, орта және жоғары кәсіптік білімі бар тұлғалардың орташа арифметикалық немесе үлес салмағы ретінде деп есептеуге болады.

Жұмыс істейтін тұрғындар құрылымында қазіргі уақытта білікті кадрлармен жұмысшы кадрларының жаңарудың интенсивті процес жүріп жатыр.

81.Кәсіптік еңбек нарығы, оны дамыту мәселесі.

Еңбек нарығы-бұл тауар болып табылатын еңбек ресурстарының нарығы бұлардың тепе-теңдік бағасы мен саны, оларға сұраныс пен ұсыныстың бір-біріне етуімен белгіленеді. Кәсіпкерлер мен еңбекке қабілетті адамдар нарықтың агенттері,-еңбек нарығында өзара қатнаста болады. Сондықтан еңбек нарығы сұраныс пен ұсыныс механизмі арқылы экономикалық агенттердің арасындағы бәсекелестіктің нәтижесінде жұмыспен қамтудың белгілі көлемі және еңбек төлемі дәрежесі орнайтын экономикалық орта немесе болмыс болып табылады. Еңбек нарығының қызметтері қоғам өміріндегі еңбектің рөлімен белгіленеді, еңбек табыстың және жақсы хал-жағдайдың өте маңызды өндірістік ресурс болып табылады. Осыған сәйкес еңбек нарығы басты екі қызмет атқарады. Әлуметтік функцияға адамдардың табыстары мен жақсы тұрмыс халының әдеттегідей дәрежесінің қамтамасыз етілуі және жұмыскерлердің өндірістік қабілетінің тиісті дәрежеде ұдайы өндіруінің қамтамасыз етілуіжатады.

Кәсіби құрылымы

Жұмыспен қамтылған халықтың қандай да бір іспен шұғылдануын көрсетеді. Олар бірнеше секторға бөлінеді.

• Бірінші сектор - ауыл шаруашылығы,

• екінші сектор - өнеркәсіп және құрылыс,

• үшінші сектор - қызмет көрсету. Қызмет көрсетуге - сауда, білім және басқа сала түрлері жатады. Қалыптасқан кәсіби құрылым Қазақстан экономикасын модернизациялау талабына жауап бере алмайды.

Модернизация дегеніміз - өнеркәсіптің жетекші салаларын дамыту халықка, шаруашылыққа, қызмет көрсетудің көптеген формаларын жетілдіру. Сондықтан да жұмыс күшін бір сектордан екінші немесе үшінші секторға орын ауыстыру басты өзгеріс болып табылады.

    Жұмыспен  қамтуды қамтамасыз ету саласында  мынадай мiндеттер белгiлендi:

    - кәсiби даярлау жүйесiн тиiмдi дамытуды қамтамасыз ету;

    - жұмыссыздарды қайта даярлауды  ұйымдастыру  мүмкiндiктерiн iздестiру;

    -  ұлттық менеджменттiң, кәсiпкерлер табының қалыптасуына жәрдем көрсету;

    -  әр түрлi салалық одақтардың құрылуына жәрдемдесу және олардың қызметiн қаржыландырудың сенiмдi көздерiн қамтамасыз ету;

    - жұмыс берушiлердің бұрынғы жұмыс  орындарын  сақтауын және жаңаларын  құруын  ынталандыру  мәселелерiн  пысықтау, шағын бизнес пен жеке  кәсiпкерлiктi дамытуға жәрдемдесу;

    -  халықтың әлеуметтiк жағынан осал жiктерiн жұмыспен қамтуға жәрдемдесу;

    -  қоғамдық жұмысты ұйымдастыруды экономикалық тұрғыдан мақсатты ету;

    -еңбек көшi-қонын ұйымдастыру  жөнiндегi шараларды  қамтамасыз ету;