46. Бос жұмыс орындары, олардың сенімділігі туралы статистикалық мәлімет.

Егер де жұмысы жоқ жұмысшылар бос жұмыс орындары туралы еш нәрсе білмеген болса, онда олар істеуге тиіс жалғыз әрекет кездейсоқ және ешкім бағыт бермеген жұмыс іздеуге әрекеттері болып табылады. Әр түрлі кәсіпорындарда және әр түрлі мамандық бойынша жұмыс күшіне деген сұраныстың салыстырмалы жағдайы туралы қандай да бір жалпы ақпарат бәрібір боолады. Оны газеттердегі хабарландырулардан, достармен әңгімелесу барысында және кәсіподақтардың аудандағы жағдай туралы баяндамаларынан алуға болады. Бүгінгі таңда еңбек биржасы күшті ақпараттық агенттіктің де рөлін атқарады. Олар кәсіподақтар атқаратын анықтамалық жұмыстарды кеңейтті және «жұмысшыға, оны өзінің жақын бөлімшесіне шақырып алып, бүкіл Лондон бойынша оның мамандығы бойынша жұмыскерлерге қатысты қандай сұраныстар жасалғандығы туралы танысуына мүмкіндік береді». Егер де әр түрлі қалалардағы еңбек биржалары өзара байланыс ұстайтын болса, жұмысшыға одан да ауқымды ақпарат беріледі.

Англияда байланыстың оқшауланған жүйесінен біріккен жүйеге көшу еңбек биржасы туралы заңмен бекітілген. Осылай ұйымдастырылған жүйе жұмысы күшінің бос жұмыс орындарына ауысуын тездетуге арналған қуатты құрал болып табылады.Бір қарағанда, егер де ондай жүйе ұйымдастырылған болса, онда басқа ештеңенің қажеті жоқ сияқты болып көрінеді. Бірақ бұл қате пікір. Осы сәтте белгілі бір фирмада екі бос жұмыс орны ашылыпты деген ақпарат, бұл ақпаратты алған жұмысшылар сол жерге жұмыс іздеп барған кезінде де бұл жұмыс орындарының бос болатындығы туралы ақпаратпен бірдей емес.

Егер де әр түрлі кәсіпорындарда немесе кәсіпорындардың бөлімшелерінде бос жұмыс орнына қатысты ақпараттар орталығы бар жерлерде жұмысшылар шын мәнінде осы кәсіпорындар үшін немесе бөлімшелер үшін жалдана алатын орталықтар ұйымдастырылса. Егер де бұл бұған дейін жасалған болса, онда жұмысшыларға тек белгілі бір жерлерде пәлен бос жұмыс орны бар деген ақпарат қана емес, сонымен қатар бұл бос жұмыс орындарының олар сол жерге барғанға дейін ашық болтындығы туралы ақпарат беріледі.

46. Халық шаруашылығы салалары бойынша жұмыспен қамтылғандарды бөлу.

Қызметкерлердің қажетті саны мен халық шаруашылығының барлық буындары мен барлық деңгейлеріндегі бар еңбек ресурстары арасындағы сәйкестікті орнату мақсатымен баланстық әдіс қолданылады. Аймақтар мен тұтастай ел бойынша еңбек ресурстарының жиынтық балансын, жұмыс күшіне қосымша қажеттілік пен оны қамтамасыз ету көздерінің баланстар, жастарды жұмысқа тарту, білікті мамандарды даярлауға деген қажеттіліктердің баланстық есептері кіретін болжамдық баланстар жүйесі әзірленеді.

Халық шаруашылығында жұмыс істейтіңдердің Схшt саны мына формуламен есептеледі: Схшt=Cмt + Cet

Меншік нысандары бойынша жұмыс істейтіндер саны түрлі меншік нысандарының дамуы және мемлекет иелігінен алу мен жекелендіру бойынша шараларды ескерте отырып базистік кезең деректерінің негізінде анықталады.

Жұмыспен қамтылғандарды жоспарлау халық шаруашылығы шешетін міндеттерді ескерте отырып жүзеге асырылады және келесі негізгі қағидаларға негізделеді:нәсілі, жынысы, дінге қатынасы, жасы, саяси көзқарасы, ұлты мен еңбек ету құқығын жүзеге асырудағы әлеуметтік жағдайына қарамастан барлық еңбекке қабілетті азаматтарға тең мүмкіндіктерді қамтамасыз ету;

жұмыссыздарға әлеуметтік кепілдіктер мен өтемақылар беру;

азаматтардың еңбек бастамасын қолдау, олардың өнімді шығармашылық еңбекке қабілетін дамытуға көмектесу және көтермелеу.

Еңбек ресурстарын жоспарлаумен қатар оларды пайдалану жоспарларын әзірлеудің де маңызы бар. Бұл жоспарлардың басты міндеті экономиканың жұмыс күшімен қамтамасыз етілу дәрежесін, оның тапшылығы мен молдығын анықтауболып табылады. Болжамдық есептер негізінде еңбек ресурстарын тиімді пайдалану және потенциалды еңбек ресурстары мен халық шаруашылығының оларға деген қажеттіліктерін тендестіруді қамтамасыз ету жөніндегі шаралар әэірленеді.