22. Касса және касса операциялары есебі

Уақытша бос ақшаларды сақтау,қабылдау немее оны жұмсау үшін әрбір ұйымдарда КАССА болады.КАССА бұл арнайы жабдықталған ақшаларды қабылдауға немесе жұмсауға арналған арнайы жеке бөлме.Касса операцияларын орындау кассирге жүктеледі және ол материалды жауапты тұлға болып табылады,Сондықтан онымен оның материалды жауапты тұлға ретінде келісім шарт жасалады.Кассир есеп айырысу шотынан кассаға ақшаны ЧЕК бойынша қабылданады.Кассадағы ақша операциялары бойынша негізгі бастапқы құжат касса ордері,кассаға ақша №1 кіріс касса ордері арқылы қабылданады.Кассадан ақшаның шығысталуы шығыс касса ордері бойынша беріліп ,онда міндетті түрде үш адам қолы болуы керек.Касса операцияларының есебі №1 ведомость пен ЖОге т1ркелу1 ти1с.

Егер кассаға бұрын сатылған мүліктер үшін төлемақысы келіп түскен жағдайда

Дт 1010 Кт 1210

Кассадан іс сапарға байланысты төлемақы төлегенде

Дт 1252 Кт 1010

Іс сапардың төлемақыдан қалған соммасына кәсіпорын кассасына қайтарылған жағ

Дт 1010 Кт1252

Кассаға қыс мерзімді банк несиесі келіп түскен кезде

Дт 1010 Кт3010,3020

Кассага кард шоттардан немесе арнайы шоттардан тускен акша каражаттары

Дт 1010 Кт 1050,1040

Кассага курылтайшылардан акша каражаттары кел1п тускен жагдайда

Дт 1010 Кт 5030

Занды тулгалардан кел1п тускен акша каражаттары

Дт 1010 Кт 3020

Кассага алдын ала толенген жалдык толем кел1п тускенде

Дт 1010 Кт 3520

Тауарлы мат корлар акшага сатылган жагдайда

Дт 1010 Кт 6010

Енер сат емес актив ,нег1зг1 куралдарды немесе багалы кагаздар колма кол акшага сатылган жагдайда

Дт 1010 Кт 6210

Акция бойынша кассага девиденттер кел1п тускен жагдайда

Дт 1010 Кт 6120

Он курстык айырма

Дт 1010 Кт 6250

Айппул,пения к1р1с есеб

Дт 1010 Кт 6280

Кассадан толен1п сактандыру полис1 сатылып алынган жагдайда

Дт 1630 Кт 1010

Арендалык толемакы алдын ала толенген жагдайда

Дт 1620 Кт 1010

Аванстар бер1лген жагдайда

Дт 1610 Кт 1010

Кыска мерз1мд1 банк несиелер1 жеке ж/е занды тулгалардын карыздары кайт жаг

Дт 3010,3020 Кт 1010

Девиденттер толенген жагдайда

Дт 3030 Кт 1010

Мед1герлер мен жетк.мен есеп айырыскан жагдайда

Дт 3310 Кт1010

Кызметкерлерд1н енбекакысы толенген жагдайда

Дт 3350 Кт 1010

Тер1с курстык айырым

Дт 7430 Кт 1010

Тугендеу барысында аныкталган кассадагы жет1спеуш1л1к

Дт 1280 Кт 1010

Егер кінәлі анықталмай сот шеш1м1 бойынша акша онд алудан бас тарткан жагдайда

Дт 7210 Кт 1280

Кінәлі тұлға аныкталған жагдайда

Дт 1252 Кт 1280

23. Валюталық операциялар есебі.

Валюталық курс тербелістері курстық айырымдардың пайда болуына соқтырады. Курстық айырма – бух.есеп жүйесі мен қ.е.-те бір мерзімде көрсетілетін шетелдік валюталар өзгерісі. Курстық айырма:

1. импорттық операцияларға бай/ты;

2. ұлттық валютаның келісім шарт және оның Кедендік рәсімду мерзімі аралығындағы және а.қ.-ның аударылу уақытындағы туындайтын айырма не туындаған дебиторлық және кредиторлық қарыздардың қайта бағалау не бағаның өсу не төмендеуіне бай/ты туындайтын айырма.

Мысалы: тур.ұйым 2000 $ тұратын курс 127 тг әр $ - 127 тг-ден Кедендік рәсімдеу кезінде 254000. бұл жағдайда: Дт 1320, Кт 3310 – 254000;

2) төлемақысын төлеген күні, курс 127,5 тг:

Дт 3310

Кт 101 – 255000тг;

Сонымен теріс курстық айырма пайда болады (1000тг).

3) теріс курстық айырманы шығыстаймыз: Дт 7430, Кт 3310 – (-1000тг);

4) егер төлемақы төленген күні: Дт 3310, Кт 1030 – 253600тг;

Мұнда оң курстық айырма пайда болды: Дт 3310, Кт 6250 – 400тг;

Дт 6250, Кт 5610; Дт 5610, Кт 7430.

Тағы бір мысал: бағасы 5000 $ тұратын тур. өнімді саттық. Сатылған күні курс 147 тг-ні құрады. Кедендік рәсімдеу кезінде тур. ө.ө.қ. 305000тг-ні құрады (147,3тг – курс).

1. тур.өнімнің өзіндік құнына: Дт 7010 , Кт 1320 – 305000.

2. Тур.өнімнің келісім құнына: Дт 1210, Кт 6010 – 735000;

3. Тур.өнім төлемақысы төленді: Дт 1030, Кт 1210 – 736500;

4. Оң курстық айырма пайда болды: ДТ 1210, Кт 6250 – 1500тг;

5. Егер төлемақы төленген күні курс 146,8тг болса: ДТ 1030, Кт 1210 – 734000;

6. Мұнда теріс курстық айырма пайда болды: Дт 7430, Кт 1210 – (-1000тг).