2.Қарыз қаражаттарын тарту саясаты,оны басқару.

Қарыз капиталы-ң үлесі-қарыз капитал көлемі-ң жалпы капитал көлеміне арасалмақты айтамыз.Ол фирманың қарызға алынған мүлігін көрсетеді.Қарыз алудағы фирма-ң саясаты 3шартпен қарастырылады:1.Қарыз қараж-н тарта отырып,к/о иелері ірі фирма-ң жұмысын бақылауға мүмкіншілік алады;2.Қауіпсіздік деңгейін сақтау үшін несие беруші-р табыс алу көз-ң өзгеру құрылымына бақылау жасайды.Егер к/о-ң өзіндік қараж-ң үлесі қаражат көзі-ң құрамында аз б/са,онда фирма-ң тәуекел қызметі несие беруші-ге б/ты.3.Егер фирма инвест-қ жобалардың тиімділігін қамт етсе,қаржыландыру қарыз алу арқ жасалса,онда меншік қараж-ң табыстылығы өседі.Капитал құрылымын қалыптастыруда к/о-ң мүмкіншілігі меншік қараж-ң табыстылығымен б/ты.Меншік қараж-ң табыстылығы жоғары болған кезде,өз қараж-н қайта бөлуге к/о-ды дамыту үшін мүмкіншілік бар.Осылайша,меншік қараж-ң табыстылығының сыртқы көзі-қарыз алу ж/е б.қ-ды шығару;ішкі көзі-пайданы қайта бөлу арқ ж.а-ды.

3.Қаржы менеджментінің негізгі қаржылық коэффициенттері:

1.Өтімділік коэфф-і қысқа мерзімді міндеттемелерін есеп беру мерзімінде өтеу қабілеттілігін анықтауға мүмкіндік береді. ҚМ үшін олардың ішінде ең маңыздылары мыналар: Жалпы өтімділік коэфф-і =айналым қаражаттары/қысқа мерзімді міндеттемелер ол кәсіпорынның қысқа мерзімді міндеттемелерін өтеу үшін қажет қаражаттардың жеткіліктілігін сипаттайды.Ағымдағы өтімділік коэффициентінің жеке көрсеткіші ретінде жедел өтімділік коэфф-і қолд-ды. Жедел өтімділік коэффициентімен қатар ақшалай қаражаттар көрсеткіші бойынша өтімділікті бағалау қолданылады. Бұл көрсеткіш абсолютті өтімділік коэф-і д а және тек ақшалай қаражаттардың қысқа мерзімді міндеттемелерге қатынас ретінде есептелінеді. 2. Іскерлік белсенділік коэффициенті. Кәсіпкерлік белсенділік коэффициенттері кәсіпорынның өзінің қаражаттарын қаншалықты тиімді пайдаланатынын көрсетеді. Әдетте бұл топқа әр түрлі айналмалы көрсеткіштері жатады.3.Рентабельділік (пайдалылық) коэффициенті кәсіпорынның қызметі қаншалықты пайдалы екендігін сипаттайды. Бұл коэффициенттер алынған пайданың шығындарға қатынасы арқылы анықталады. Қаржылық менеджментте рентабельділіктің келесідей көрсеткіштері қолданылады.Кәсіпорынның барлық активтерінің рентабельділік коэффициенті = таза пайда/ кәсіпорын активтерінің орта жылдық құны Өткізу рентабельділігі коэффициенті пайда/ өткізілген өнім көлемі.Меншікті капитал рентабельділігі коэффициенті меншік иелерімен инвестицияланған каепиталды пайдалану тиімділігін анықтауға және оны басқа бағалы қағаздарға салымдардан мүмкін болатын табыспен салыстыруға мүмкіндік береді.4.Капитал құрылымының көрсеткіштері компанияға ұзақ мерзімді салымдар жасаған кредиторлар мен инвесторлардың мүдделерінің қорғану деңгейін, яғни кәсіпорынның ұзақ мерзімді борышын өтеу қабілетін сипаттайды. Меншік коэф-і компания капиталындағы меншікті капитал үлесін көрсетеді, сәйкесінше меншік иелері мен кредиторлар мүдделерінің қатынасын сипаттайды. Қаржылық тәуелділік коэф-і фирманың сыртқы қарыздарға тәуелділігін сипаттайды. Ол жоғары болған сайын, компанияның займдар көлемі де жоғары болады, нәтижесінде бұл кәсіпорын банкроттығына әкелуі мүмкін .5. Кәсіпорынның нарықтық белсенділік коэффициенті компанияның акцияларының құнын және табыстылығын сипаттайды. Негізгі көрсеткіштерге келесілер жатады: бір акцияға табыс; акцияның нарықтық құны мен бір акцияға табыс арасындағы қатынас; бір акцияның баланстық құны; акцияның нарықтық құны мен оның баланстық құны арасындағы қатынас; бір акция табыстылығы және төленген дивиденттер үлесі.

4. Кәсіпорындардың ағымдағы шығындары: түрлері мен сипаттамасы Ағымдағы шығындар- ағымдағы есептік кезеңде тауарларды өндіру мен өткізу процесінде жұмсалған шығындар.. Ағымдағы шығындар нақты өнімнің өзіндік құнына жатқызылу тәсіліне байланысты: 1)Тікелей ш бұл өнімнің, жұмыстың, қызметтің нақты түріне экономикалық негізделген тәсілмен тікелей жатқызуға болатын шығындар.

2)Жанама ш бұл өнімнің, жұмыстың, қызметтің нақты түрімен тікелей байланысы жоқ және әдетте шығындардың бірнеше объектілеріне жұмсалатын шығындар болып табылады. Шығарылған өнімнің көлеміне байланысты: 1)Тұрақты шығындар өндіріс көлеміне байланысы жоқ. Тұрақты ш өнім бірлігін есептеу кезінде өндіріс көлемінің кері тәуелділігіне қарай ауысады: өндіріс көлемін ұлғайту кезінде олар төмендетіледі, өндіріс көлемінің құлдырауы кезінде олар өседі. Олар: аморт аударымдар, басқарушы персонал еңбекақылары, жылыту жәнежарық шығындары, жалдау төлемдері, әкімшілік-шар-қ қажеттілікке шығындар. 2)Өзгермелі шығындар :

• өндірістік өз ш: шикізатжәне материалдар, технологиялық отын мен энергия, өндірістік жұмысшылардың негізгі еңбекақысы.

• Өндірістік емес өзг ш: көлік ш, сауда-делдалдық алымдар және басқа да сату көлеміне тәуелді шығындар.

• Аралас шығындар өзінің тұрақты және ауыспалы бөлігін құрайды: пошта және телеграф шығ, құрылғыларды ағымдағы жөндеу ш, іс-сапар ш, материалды-техникалық қамтамасыз ету ш.

Экономикалық мазмұнына байланысты: материалдық, еңбекті төлеу, амортизация және басқа да болады. Материалдық шығындарға материалдарға, шикізатқа, жартылай фабрикаттарға, суға, жанармайға, электр энергиясына жұмсалған шығындар жатады. Еңбек шығыны еңбекке ақы төлеуге жұмсалған шығыннан құралады, ол нақты өнімге жатқызылуы мүмкін. Өз құрамының біртектілігі бойынша бір элементті: 1)Бірэлементті шығындар шығындардың бір элементінен тұрады: мысалы өндірістік тағайындаудың негізгі құралдарының амортизациясы, негізгі өндіріс қызметкерлерінің еңбекақысы. Бұл шығындар олардың мақсаттық тағайындалуына, орны мен пайда болу уақытына қарамастан компонеттерге бөлінбейді.

2)Кешенді шығындар көп элементті шығындарды білдіреді: мысалы негізгі құралдарға қызметкөрсету және жөндеу. Бұл шығындардың құрамына негізгі құралдарға қызмет көрсету және жөндеумен айналысатын қызметкерлердің еңбекақылары, әлеуметтік мұқтаждықтарға бөлінетін шығындар, материалдық шығындр, жөндеу және басқа шараларға арналған қажетті жабдықтардың амортизациясы.