84. Уақытша жұмыс: ұғымы және сипаты.

Өндірістік қажеттілің болған,оның іінде жоққызметкерді уақытша алмастырған жағдайда,жұмысберушінің қызеткерді оның келісімінсіз күнтізбелік жыл ішінде бір айға дейінгі мерзімге,орындалатын жұмыс боынша еңбегңне ақы төлеп,бірақ бұрынғы жұмысындағы орташа жалақысынан кем емес жалақымен, еңбек шартында келсілмеген және денсаулық жағдайы бойынша қайшы келмейтін сол ұйымдағы,сол жердегі басқа жұмысқа уақытша ауыстыруға құқығы бар.

Жұмыс берушінің бос тұрып қалу жағдайында қызметкердің мамандығын,біліктілігін ескере отырып,оның келісімінсіз,күнтізбелік жыл ішінде бір айдан аспайтын,оны денсалық жағдайы бойынша қайшы келмейтін басқа жұмысқа уақытша ауыстыруға құқығы бар.

Қызметкер денсаулық жағдайы бойынша медициналық қорытындыда көрсетілген мерзімге неғұрлым жеңіл жұмысқа уақытша ауыстыруға ауыстырылады.Тараптардың келісмімен қызметкердің бұрынғы жұмысы бойынша жалақысы сақталуы мүмкін.

Қызметкердің денсаулық жағдайы бойынша медициналық қортындымен расталған қайшылықтр болған кезде ,оны басқа жұмысқа уақытша ауыстыруға жол берілмейді.

85. Жұмыспен қамтуды іске асыратын органдар.Жұмыспен қамтылу дегеніміз - азаматтардың жеке қажеттерін қанағаттандыруға байл. ж/е оларға табыс н\е кіріс əкелетін Конституцияға,заңдарға, өзге де нормативтік құқықтық актілерге қайшы келмейтін қызметі.Заңдарда көзделген реттерден басқа кезде азаматтарды енбек етуге əкімшілік жолмен жəне өзге де күштеудің кез келген нысандарына жол берілмейді. «Əркімнің еңбек ету бостандығына, қызмет пен кəсіп түрін еркін тандауына құқығы бар. Еріксіз еңбекке соттың үкімі бойынша не төтенше жағдайда немесе соғыс жағдайында ғана жол беріледі. Жұмысқа орналасу-азаматтың жұмысты іздеу ж/е иелену үрдісі. Азаматтардың жұмысқа орналасу саласындағы құқықтарына келетін болсақ,олар:жұмыс берушілерге тікелей өтініш білдіру жолымен,сондай-ақ халықтың жұмысқа орналасуына жәрдем көрсететін жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органның н/е жұмыспен қамтудың жекеше агенттігінің еңбек делдалдығы арқылы қызмет пен кәсіп түрін таңдауға; жұмысты өзі іздеуге ж/е жұмысқа орналасуға, соның ішінде шетелден жұмыс іздеуге ж/е жұмысқа орналасуға; жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органдардан ж/е жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктерінен консультациялар мен ақпараттар алуға; қоғамдық жұмыстарға қатысуға құқығы бар.

86.Штаттық кестенің қысқаруына байланысты қызметкерлерді алдын ала ескерту мерзімі және төленетін өтемақы мөлшері.Штаттықкесте–кәсіпорынның мүлкін меншіктенуші‚ басшы немесе жоғары тұрған орган бекітетін тұрақты қызметкерлер лауазымы атауларының тізбесі‚ онда атаулас лауазымдардың (қызмет орындарының) саны‚ лауазымдық қызметақының‚ кәсіптік үстеме ақылар мен көтермелеу ақыларының мөлшері көрсетіледі. Штат кестесі еңбек құқығында‚ жалақыны қалыптастыру‚ іссапарлардың заңдылығын анықтау‚ фирманың бір бөлігін сату кездерінде‚ т.б. пайдаланылатын құжат болып табылады. Штат кестесінде бұрын болған лауазымдарды қысқарту немесе оған жаңа лауазымдар енгізу кезінде «Заңды тұлғаның ұйымдық құрылымы мен штат кестесіне өзгерістер енгізу туралы» бұйрық шығарылып, онда өзгерту себептері жазылады және қысқартылған немесе жаңадан енгізілетін лауазымдар тізіп көрсетіледі. Штаттық кестенің қысқарылуына байланысты қызметкерге қызметкермен еңбек шарты тоқталмас бұрын кем дегенде екі ай бұрын ескертілуі керек. Штаттық кестенің қысқарылуына байланысты еңбек шарты тоқтатылғаннан кейін жұмыс беруші ҚР заңнамасында белгіленген тәртіппен қызметкерге өтемақы төлеуге міндетті. Қызметкердің саны немесе штаты қысқарған жағдайда жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шарты бұзылғанда қызметкерге жұмысынан айрылуына байланысты айына айлық орташа жалақысы мөлшерінде өтемақы төлемін жүргізеді.