35) Хіх ғ. Орыс ой кеңістігіндегі славяншылдық һәм батысшылдық (п.Я. Чаадаев, а.И. Герцен, и.В. Кирееевский, а.С. Хомяков).

О.ф.-ның3-ші кезеңіХІХғ.е.ширегі. ЧадаевП.Я.(1794-1856). 1836ж «Телескоп»ж.Православиеге қарағанда католицизм маңызды екенін көрсетеді.Ойы:адам материалдық және рухани субстанцияның қосындысы.Ұжымдағы өмір-адамды хайуаннан ажыратын негізгі фактор. Славянофильдер:Киреевский,Аксаковтар,Хомяков.Үш бастама:1.Православие 2.Монархия3.Шаруа қауымы.Православие бірыңғай«тұтастық білім» және жанның үйлесімдік жағдайының негізі..Православие–бостандықты және қажеттілікті шіркеу ұйымдарымен байланыстырады.Соборность-адамдардың шіркеуде өз еріктерімен бірігуін білдіретін православилік діни ілім.Монархия–мемлекеттік құрылыстың идеалдық түрі.Аксаков(1817-60ж.).Ойы-Орыс халқы Батыстық «Мемлекеттік» болуды қаламайды.Өкімет халықтың ішкі өміріне әдет-ғұрыпқа және тұрмысына араласпауы керек депті.Шаруалар қауымы-бірыңғай өнегелік әлем.Славянофильдер консерваторлар немесе утопистер болған жоқ.Батыстықтар:Герцен,Огарев, Белинский,Тургенев.Материализмге құмарланды.Герцен(1812-1870ж)барлық орыс мәселелері«басыбайлылық құқығында жатыр»дейді. Белинский-1.Диалектикалық тәсілді қолдануға шақырды.2.Материалистік таным теориясын қолдады.Чернышевский, Добролюбов:1.Тап күресі - қоғам дамуының қозғаушы күші.2.Тарихты патшалар мен қолбасшылардың іс-әрекеті жасайды3.Тарихи дамудың объективтік заңдарын ашу дәрежесіне көтерілген жоқ.4.Пролетариаттың тарихи міндетін түсінбеді.

36) Марксизм философиясы

Марксизм философиясы.Лениннің марксизм ф-а қосқан ү.: 1.«Материя»туралы анықтама.2.Империализмге анықтама. 3. Социализм теориясын нақтылау. 4.Таптарға ғылыми анықтама.5.Жеке,ұжымдық,мемлекеттк меншік оқулары. 6. Дүниежүзілік пролетариат революциясы ілім.Көптеген философия тарихшылары К.Маркстi де (1818-1883 ж.ж.) гегельдiк философияның жалғастырушысы деп есептейдi. Гегельдiң ойлап тапқан диалектикалық процесс ретiндегi əлем туралы көзқарасын сақтай отырып, Маркс онымен салыстырғанда идеяларды емес материалдық өмiрдiң дамуын мойындайды. Егер Гегель тарихта мəдени-тарихи факторға баса назар аударса, ал Маркс материалдық-экономикалық фактор маңызының басымдылығын мойындайды.Маркстiң философия дамуына қосқан үлесi тек рухани фактордан экономиканың басымдылығы фактын, қосымша құн құпиясын, тауар-ақша қатынастары жүйесiндегi адамды қанау мен эксплуатациялау механизмiн ашуында ғана емес, бөлектенудiң экономикалық формаларын да айқындауында едi. Л.Фейербахтың дiни бөлектену туралы идеясымен келiсiп жəне оны қабылдай отырып, К.Маркс оны капитализмдегi жалпы бөлектенудiң бiр қыры деп санады. К.Маркстiң пiкiрiнше, капитализм жағдайындағы бөлектенудiң ең жалпылама формасы экономикалық бөлектену болып табылады. Бөлектенудiң бұл формасын тек революциялар мен онан кейiнгi əлеуметтiк-экономикалық қайта құрулар арқылы ғана алып тастауға болады. Нəтижесiнде, заттану мен бөлектену алынып тасталынған соң əрбiр адам өзiн еркiн, саналы жəне шығармашылық қалыпқа айналдырады. Адам өзiн өз өмiрқамының субъектi ретiнде саналы түрде сезiнiп, белсендiлiгi артады, өзiн толық көрсетуге қабiлетi ұлғаяды. Жаңа əлеуметтiк-экономикалық жағдайларда социум жəне адам “рационалды, бiлiмдi жəне рационалды басқарылатын адамға” айналады. Маркстiк философияның тағы бiр жаңалығы еңбектi эпистемологиялық ұғым ретiнде негiздеуiнде. Еңбектiң арқасында жəне нəтижесiнде адамдар ойлауға, тануға қабiлеттi болады, ал таным процесiнiң өзi белсендi шығармашылыққа айналады.