36. Мәміле нысаны. Мәміленің жарамдылығының жарамсыздығының негіздері

Азаматтар мен заңды тұлғалардың азаматтық құқықтары мен міндеттерін белгілеуге, өзгертуге немесе тоқтатуға бағытталған əрекеттері мəмілелер деп танылады. Мəмілелер біржақты жəне екі немесе көпжақты ( шарттар) болуы мүмкін. Заңдарға немесе тараптардың келісіміне сəйкес жасалуы үшін бір тараптың ерік білдіруі қажет жəне жеткілікті болатын мəміле біржақгы деп есептелінеді. Шарт жасасу үшін екі тараптың ( екіжақты мөміле ) не үш немесе одан да көп тараптың ( көпжақты мəміле ) келісілген ерік білдіруі қажет . Азаматтық құқықтық мəмілелер ауызша , жазбаша нысанда жасалады. Жасалған кезде атқарылатын ( егер тараптар жазбаша жасаймыз деп өзара келіспесе), жетон, билет немесе əдеттегідей қабылданған өзге де растайтын белгі арқылы жасайтын мəмілелер ауызша жасалынады. Мұндай мəмілелер адамның мінез- құлқынан, оның мəміле жасау еркі айқын көрініп тұрған ретте де жасалған деп саналады . Үндемей қалу заңдарда немесе тараптардың

келісімінде көзделген реттерде мəміле жасауға ерік білдіру деп танылады. Жазбаша нысан жəй жəне нотариалдық болып екіге бөлінеді . Мынадай мəмілелер: кəсіпкерлік үрдісінде жүзеге асырылатын; мəмілелерді жасау кезінің өзінде орындалатындарынан басқа, жүз еселеген есептік көрсеткіштен жоғары сомаға ; заңдарда немесе тараптардың келісімінде көзделген өзге де реттерде жазбаша жасауы тиіс . Мəміленің жай жазбаша түрін сақтамау , оның жарамсыз болып қалуына соқтырмайды , бірақ дау туған жағдайда тараптарды мəміленің жасалғанын, мазмұнын немесе орындалуын куəгерлік айғақтармен растау құқығынан айырады . Өкілдік жəне сенімхат Басқа адамның (өкілдік берушінің) атынан бір адамның (өкілдің) сенімхатқа , заңдарға , сот шешіміне, не əкімшілік құжатқа негізделген өкілеттілігі күшімен жасалған мəмілесі өкілдік берушінің азаматтық құқықтары мен міндеттерін тікелей туғызады, өзгертеді жəне тоқтатады. Өкілеттік өкілдің

( бөлшек сауда жүйесіндегі сатушы, кассир жəне т . б .) əрекет жағдайынан да көрінуі мүмкін. Өкілдi кт i ң түрлері: əрекет қабілеттілігі жоқ адамдар үшін өкілдік; өкілеттілігі жоқ өкілдік; коммерциялық өкілдік. Сенімхат - бір адамның ( сенім берушінің) өз атынан өкілдік жасау үшін басқа адамға ( сенім алушыға ) беретін жазбаша өкілдігі. Сенімхат сенім алушының өкілеттілігінің мөлшерін анықтайтын бір жақты келісім, ол тікелей сол сенімхатты беруге белгіленген құқықтар мен міндеттерді тудырады

37. Әкімшілік құқықтың құқық жүйесіндегі орны

Әкімшілік құқық – бұл қоғамдық қатынастардың ерекше тобын реттеуге арналған ҚР құқықтық жүйесінің саласы. Олардың басты ерекшелігі олар Әкімшілік құқықтың пәні – бұл мемлекеттік басқару сферасында туындайтын, дамитын және тоқтатылатын қоғамдық қатынастар.

Әкімшілік құқық Қазақстан құқығы жүйесінің дербес бір саласы ретінде қоғамдық қатынастардың ерекше тобын реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы болып табылады.Әкімшілік құқықпен реттелетін қоғамдық қатынастар,негізінен,әлеуметтік басқарудың бір түрі болып табылатын мемлекеттік басқару аясында қалыптасады.Әкімшілік құқық конституциялық және азаматтық құқықтармен қатар Қазақстан құқығы жүйесінің негізгі салаларының бірі болып табылады.Оның мұндай орын алатын себебі «әкімшіліктің» әрқашанда және қазір де сөзсіз үлкен қоғамдық, тіпті өмірлік зор маңызы бар деп айтуға болады.«Әкімшілік» термині adminisratio деген латын сөзінен алынған,оның мәні «басшылық», басқару болып табылады.Басқару қоғамның заң сыйлайтын барлық мүшелерінің күнделікті өмірлік мүдделеріне бәрінен де гөрі жиірек ықпал ететін болғандықтан,сондай-ақ мұндай ықпалдың өркениетті,яғни қолданылып жүрген заңнамаларды қатал сақтауға негізделген,сипаты болуы үшін,басқарушылық қызметке заңдық нысан беру талабы объективті болып табылады.Нақ осындай нысан әкімшілік құқық болып табылады.Ол,құқық жүйесінің саласы ретінде,атқарушы билікті жүзеге асыру барысында,яғни мемлекеттік басқару аясында пайда болатын қоғамдық қатынастарды реттеуге арналған.Ол өзінің негізгі мәні бойынша басқару құқығы,яғни басқарушылық құқық болып табылады.Біріншіден,«әкімшілік» «басқарушылықпен» барабар.Екіншіден,атқарушы билік органдарының және оның өкілдерінің-лауазымды адамдарының қызметінің мазмұны тап сол мемлекеттік немесе жариялы басқару болып табылады.