52.Стратегияларды жоспарлауда колданылатын тәсілдер.

1.БКГ матрицасы – әрбір стратегиялық бизнес бірліктің матрицадағы орны нарықтың өсу қарқыны және нарық үлесіне сәйкес анықталады. Бұл үлгі өнімнің өмірлік циклі және тәжірибе қисығы тұжырымдамаларына негізделген. Нарық өсуі/ үлесі матрицасы төрт шаршыға бөлінеді: сұрақ белгісі немесе қиын балалар- бұл нарықта компания жоғары қарқынмен өсуі мүмкін, бірақ нарықтағы салстырмалы үлесі төмен; жұлдыздар- нарықтағы лидер; сиырлар- бұның стратегиялық бизнес бірліктері жетілген салалардағы нарықтың үлкен үлесін жаулап алңан, өсу қарқыны баяу; ит- нарықтағы салыстырмалы үлесі төмен бизнес.

2. Ансоффтың тауар нарық стратегиясы- Бұл матрица төрт балама стратегиядан тұрады: нарыққа ену- тауарларды жылжытуды қарқындату және бәсекеге қабілетті бағалар қою арқылы бар тауаоларды нарықта өткізуді ұлғайту мақсатында қолданылады; нарықты дамыту- бар тауарлардың жаңа нарықтарда өтуін ұлғайту немесе тұтынушыларды бұрынғы өнімді жаңаша қолдануға шақыру, яғни нарықты кеңейту; тауарды әзірлеу- жаңа не жетіліп, жаңартылған тауарларды әзірлеп, қазіргі нарыққа сату арқылы өткізу көлемін ұлғайту; диверсификация- фирманың жаңа тауарларымен жаңа нарықтарға шығуы.

3. SWOT талдау: фирманың күшті жақтарын, әлсіз жақтарын, мүмкіндіктері мен қауіптерін анықтайды.

4. Портер – егер фирманың ерекше өнімі немесе шығындар бойынша басымдылықтары болмаса, онда ол орта жолда қалып қоюы мүмкін. Сондықтан фирманың орташа позицияға ие болуы өте қауіпті.

53.БКГ,Портер және Ансофф матрицаларының мәні мен ерекшелігі.БКГ матрицасы – әрбір стратегиялық бизнес бірліктің матрицадағы орны нарықтың өсу қарқыны және нарық үлесіне сәйкес анықталады. Бұл үлгі өнімнің өмірлік циклі және тәжірибе қисығы тұжырымдамаларына негізделген. Нарық өсуі/ үлесі матрицасы төрт шаршыға бөлінеді: сұрақ белгісі немесе қиын балалар- бұл нарықта компания жоғары қарқынмен өсуі мүмкін, бірақ нарықтағы салстырмалы үлесі төмен; жұлдыздар- нарықтағы лидер; сиырлар- бұның стратегиялық бизнес бірліктері жетілген салалардағы нарықтың үлкен үлесін жаулап алңан, өсу қарқыны баяу; ит- нарықтағы салыстырмалы үлесі төмен бизнес.Портер стратегиясы-портердің жалпы стратегиялык үлгісінде маркетингті жоспарлаудың және баламалаудың екі негізгі тұжырымдамасы ұсынылған:максатты рынокты тандау тұжырымдамасы;стратегиялык артыкшылык тұжырымдамасы;портер үлгісі келесі стратегияларды карастырды:шығын артыкшылығы стратегиясына сәйкес фирма кеңірек рынокка карай бағыт алып тауарларды рынокка молынан шығарады.

Американдык ғалым Ансофф тауар-рынок калыптамасы. Бұл үлгіде рынок пен тауарды жаңартуға байланысты стратегиядлары жасалады.(тауар-рынок матрица сызбасы). калыптама екі факторға байланысы фирманың жағдайын сипаттайтын 4кеңістіктен тұрады.Олар:1.фирма бұрынғы рынокка ескі тауармен шығады-бұл рынокка терең ену стратегиясы;2.фирма бұрынғы рынокка жаға тауар ұсынады-бұ тауарды жетілдіру;3.фирма жаңа рынокка ескі тауармен шығу-бұл рынокты дамыту стр;4.фирма жаңа рынокка жаңа тауар ұсынады-бұл әртараптандыру стр

54.Ұйымның дамуында колданылатын негізгі стратегиялар.Ұйым сәттілікке қол жеткізу үшін мақсатты тұтынушылардың қажеттіліктерің бәсекелестерге қарағанда артық және тамаша етіп қанағаттандыра алуы қажет. Тұтынушылардың барлығы да сапа, тұтыну құндылықтар мен жоғарғы сервистік қызмет көргісі келеді.

Сондықтан компания бәсекелік артықшылықтардың көзін табу қажет. Маркетинг теориясында маркетингтің әртүрлі стратегиялары бар. Солардың көмегімен компания өз мүмкіндіктерін шығаратын тауарларын, айналысатын қызметін және оларға кететін шығындарды анықтайды. Компания өз бәсекелестерінен асып түсу үшін мынадай үш стратегияның бірін қолдануы мүмкін: шығындар бойынша басымдық; шоғырландыру; диверенцияция.

Шығындар бойынша басымдылық стратегиясы фирманы тауарды көп көлемде өндіріп, кең нарыққа шығуға бейімдейді.

Диференциация стратегисы. Фирма өнімі бәсекелестік өнімімен ерекше болуы тиіс. Компания көпшілікке ұнайтын, сыртқы түрі, сипаттамасы, қол жеткізуге болатындығы, сенімділігі, дизайны бойынша бірегей деп саналатын тауарларды өндіреді.

Шоғырландыру стартегиясы. Шығындарын төмендетіп немесе тұтынушылардың арнайы тобына арналған тауарларды ұсына отырып, фирма бәсекелестермен салыстырғанда, қызмет көрсету кезінде өзінің айрықша бейнесін көрсетеді.

55.Халыкаралык маркетингтің кызмет аясы. Халыкаралык маркетинг-шетелдердегі тұтынушылардың тауарлар мен кызметтерге сұранысын канағаттандыруға арналған жергілікті компаниялардың меркетингтік іс-әрекеті.Халыкаралык маркетинг саяси және экономикалык саясат жағдайы,ұлттык валюта жүйесі,заң жүйесі,тіл,мәдени,діни сиякты және баска да ерекшеліктерге байланысты маңызды өзгешеліктер бар. Халыкаралык маркетингтің түрлері:экспорттык маркетинг-тауарларды шетел нарығына экспортка шығаратын компаниялардың маркетинтік кызметі;мультиұлттык маркетинг-мультиүлттык компаниялар көптеген елдерде тауарларды экспортка шығарады және сол жерлерде жұмыс жасайды.Ғаламдык маркетинг-мұнда бір өнім бүкіл әлемег арналып өндіріледі.Ғаламдык маркетинг кезінде бірыңғай маркетинг стратегиялары және бәсекелестік артыкшылыкка кол жеткізу үшін ең көп шамада стандартталған өнімдер жасалынады. Шетел нарығының тартымдылығы-шығаратын өнімнің түріне,географиялык факторларға,саяси жағдайға,халыктың саны және олардың табыстарына байланысты болады.фирманың халыкаралык маркетингпен айналысуына түрткі болатын фактор: ішкі рыноктың даму деңгейі;фирма тауарлары баска елдерде сатылу мүмкіндіктерінің өсуі.шетелдердің баска елдердеен тауар мен кызметтерді кабылдауға дайындығы және олардың шетелдік фирмалар үшін тартымдылығы экономикалык,саяси-құқықтық,мәдени т.б.с.с. ортаға тәуелді болады.

56.халыкаралык маркетинг стратегияларын әзірлеу. халыкаралык маркетинг жоспарын жасау мына кезеңдерден тұрады:1-кезең;халыкаралык маркетингтік ортаны талдау.Бұл сырткы нарыкка шығу жағдайларын және калай шығу керектігін бағалауға мүмкіндік береді.

2-кезең;сырткы нарыкка шығу максаттарын калыптастыру,ол үшін өз нарык үлесі, сату көлемі және пайдасына катысты максаттарды аныктау.3-кезең;шетелдік нарыктарға шығу ұтымдылығын аныктау.Бұл кезеңде халыкаралык нарыкка шығу мүмкіндіктері бола калса,олардың кайсысы ыңғайлы жағдайда екенін бағалау керек.4-кезең;халыкаралык нарыкка шығу әдістерін (сртатегияларын)аныктау.5-кезең;компания шетел нарығында стандартталған немесе бейімделген стратегияны колдану керектігін,баскаша айтканда-халыкаралык өсу стратегисын белгілеу.6-кезең;шетелдік нарыкка арналған маркетинг-микс стратегиясын ұйымдастыру.7-кезең;маркетинг жоспарының орындалуын бағалау мен бакылау.Талдау мен бакылау негізінде маркетинг стратегиясына және шығындарға түзетулер енгізіледі.

шетелдердің баска елдердеен тауар мен кызметтерді кабылдауға дайындығы және олардың шетелдік фирмалар үшін тартымдылығы экономикалык,саяси-құқықтық,мәдени т.б.с.с. ортаға тәуелді болады.

57.халыкаралык маркетинг кешені.Халыкаралык маркетинг маркетингтің жоғары мектебі болып саналады. халыкаралык маркетинг-шетелдердегі тұтынушылардың тауарлар мен кызметтерге сұранысын канағаттандыруға арналған жергілікті компаниялардың меркетингтік іс-әрекеті.фирманың халыкаралык маркетингпен айналысуына түрткі болатын екі факторы бар:біріншіден,ішкі рыноктың даму деңгейі(рынокты тауарлармен толыктыруы;бәсекелестердің көбеюі).екіншіден,фирма тауарлары баска елдерде сатылу мүмкіндіктерінің өсуі. Шетел рыногына шығу мүмкіндіктері калыптаскан жағдайда косымша шығындарға және баска да киыншылыктарға карамастан ішкі рыноктан кол үзбей-ак ,фирма өзіне тартымды сырткы рыноктарды игеруі мүмкін.

халыкаралык маркетинг жоспарын жасау мына кезеңдерден тұрады:1-кезең;халыкаралык маркетингтік ортаны талдау.Бұл сырткы нарыкка шығу жағдайларын және калай шығу керектігін бағалауға мүмкіндік береді.

2-кезең;сырткы нарыкка шығу максаттарын калыптастыру,ол үшін өз нарык үлесі, сату көлемі және пайдасына катысты максаттарды аныктау.3-кезең;шетелдік нарыктарға шығу ұтымдылығын аныктау.Бұл кезеңде халыкаралык нарыкка шығу мүмкіндіктері бола калса,олардың кайсысы ыңғайлы жағдайда екенін бағалау керек.4-кезең;халыкаралык нарыкка шығу әдістерін (сртатегияларын)аныктау.5-кезең;компания шетел нарығында стандартталған немесе бейімделген стратегияны колдану керектігін,баскаша айтканда-халыкаралык өсу стратегисын белгілеу.6-кезең;шетелдік нарыкка арналған маркетинг-микс стратегиясын ұйымдастыру.7-кезең;маркетинг жоспарының орындалуын бағалау мен бакылау.Талдау мен бакылау негізінде маркетинг стратегиясына және шығындарға түзетулер енгізіледі.Фирманың халыкаралык маркетингпен айналысуына түрткі болатын екі фактор бар:1.ішкі рыноктың даму деңгейі;фирма тауарлары баска елдерде сатылу мүмкіндіктерінің өсуі.шетелдердің баска елдердеен тауар мен кызметтерді кабылдауға дайындығы және олардың шетелдік фирмалар үшін тартымдылығы экономикалык,саяси-құқықтық,мәдени т.б.с.с. ортаға тәуелді болады.

58.Қызметтердің ерекшеліктері мен жіктелуі.Қызмет көрсету-тұтынушылар сатып алатын,бірак меншік құқығына ие бола алмайтын сезілмейтін игілік. Қызмет көрсету маркетингінде кызметтің сезілмейтіндігі аркылы оның материалдык еместігі шешууші мәнге ие. Кызмет көрсетудің ерекше сипаттамалары:кызметтер матералды емес;кызметтерді сактауға болмайды;кызметтердің өз кайнар көзіне бөлінбеуі;кызмет сапасының тұраксыздығы;меншік құқығын баскаға бере алмауы;Кызмет көрсетуде ұсыныстар басым болады.ал тауарлар оларды толыктырады.кызметтбірнеше белгілері бойвнша жіктеуге болады:кызмет көрсету көзі бойынша:адамдар көрсететін және техника көмегімен көрсетілетін кызметтер;тұтынушының кызмет көрсетуге катысу кажеттілігі:ұсыну кезінде клиентті кажет ететін жән еетпейтін кызметтер;клиенттердің кызметті алудағы мотиві:тұтынушылык.іскерлік кызмет көрсету;кызмет көрсету формасы:жеке тұлғаларға кызмет көрсету,коғамдык сипаттағы кызмет кқрсету;кызмет көрсетушілер мамандығының деңгейіне карай:жоғары,нашар мамандандырылған;кызмет көрсетудің уәждемесіне карай:коммерциялык және бейкоммерциялык кызмет.рынок сегментіне карай:т.түпкі және ұйымдык тұтынушылар. Кызмет сапасының параметрлері:кызметті алу мүмкіншілігі,компания беделі,кызмет кауіпсіздігі,персоналдың құзіреті,кызмет көрсету шапшаңдығы,кызметтің тиімділігі,көзге көрінетін факторлар.

59.қызмет маркетингінің кешенін әзірлеудің ерекшеліктері.кызмет саласында бұрын маркетинг колданылмаған.себебі кызметтерге сұраныс жоғары болған,немес ол салада бәсекелестер болмаған.әдетте маркетинг-микс игілікті өндірісте жемісті нәтиже береді.Ал кызмет саласында маркетингті колдану үшін косымша факторларды есепке алу керек.Бумс және Бинтер кызмет саласына меркетингті бейімдеу үшін косымша :персонал,куәлік,кызметті ұсыну тәсілін колдануды пайымдаған.кызмет саласында ішкі маркетинг,сырткы маркетинг және әрекеттестік маркетинг калыптасады.кызмет саласындағы компаниялар бәсекелестік саралау деңгейін,кызмет спасы мен өнімділікті арттыру мселелрін шешу керек.кызмет маркетингі кешенінің бұл элементтері тұтынушыларға кызмет ету стандартын жасаудың негізін құрайды.кызмет көрсету саласы үшін фирманың өз ішінде және оны коршаған сырткы жағдайларда жүргізілетін маркетингтің іс шараларынжасау керек. Кызмет сапасының параметрлері:кызметті алу мүмкіншілігі,компания беделі,кызмет кауіпсіздігі,персоналдың құзіреті,кызмет көрсету шапшаңдығы,кызметтің тиімділігі,көзге көрінетін факторлар,компаниядағы коммуникация деңгейі,кызмет көрсетушінің мұкияттылығы,сипайылығы,ізеттілігі,менеджерлердің клиенттер кажеттілігін білуі жатады.кызмет көрсету саласындағы компаниялар осы факторларға сүцене отырып ,тұтынушылардың калауы мен тілеген кыметін камтамасыз етуі мүмкін.

60.Бейкоммерциялык кызметтегі маркетинг ерекшелігі.Коммерциялык емес маркетинг-бұл қоғам мүддесін немесе идеяларды дамыту максатында жүзеге асыратын ұйымдар мен жеке тұлғалардың іс-әрекеті. Коммерциялык емес ұйымдардың түрлері:мәдени ұйымдар;білім беру және ғылыми үйымдар;филантропиялык,коғамдык,діни,мемлекеттік,денсаулык сактау мекемелері әскери ұйымдар жатады.

коммерциялык емес маркетингтің ерекшеліктері:коммерциялыкка карағанда коммерциялык емес ұйымдар көп жағдайда тиімсіз нарык сегменттерінде кызмет көрсетеді;ком.емес маркетингтің максаттары айтарлыктай киын,оларды санмен өлшеу мүмкін емес.;клиенттің көп болуы.Компания клиенті ретінде тұтынушымен бірге фирманың демеушілері де болуы мүмкін.;өндіруші фирмаларға карағнада,коммерциялык емес ұйымдар көбінесе мемлекеттік органдардың ыкпалында болады.ком,емес маркетингтің тұлға маркетингі және идеялар маркетингі сиякты нысандары жиі кездеседі.