30. Өндірістің барлық түрлеріне арналған шығындар талдауы бойынша қандай көрсеткіш жалпылама болып табылады? Қалай есептеледі?
Өндірістің барлық түрлеріне арналған шығындар талдауы бойынша жалпылама көрсеткіші тауарлы өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындар болып табылады.
Тауарлы өнімнің 1 теңгесіне келетін шығындар – бұл әмбебап көрсеткіш:
Кешенді сипатқа ие (өнімнің бір бірлігіне де, жалпы құрамына да есептелінуі мүмкін);
Өтімді (сквозной) сипатқа ие (кәсіпорынның кез келген деңгейінде есептеліне береді);
Табыс пен өзіндік құ арасындағы тікелей байланысты көрсетеді (бір жағынан өзіндік құн деңгейін сипаттаса, екінші жағынан өнімнің рентабельділік және табыстылық деңгейін сипаттайды).
Тауарлы өнім өндірісіне және өткізуге жұмсалған жалпы шығындар сомасының өндірілген тауарлы өнім құнына қатынасымен анықталады:
мұндағы:
–
тауарлы өнімнің 1 теңгесіне келетін
шығындар;
– өнім
түрі;
– i
түрлі өнім көлемі;
– i
түрдегі өнімнің өзіндік құны;
– i
түрдегі өнімнің бағасы.
Тауарлы өнімнің 1 теңгесіне келетін шығындар талдауының міндеттері:
Өнімнің әрбір түрі бойынша жалпы ауытқуды анықтау:
Мұндағы
:
-
өнімнің і түрі бойынша жалпы ауытқу;
-
өнімнің і түріне жұмсалған нақты
шығындар;
-
өнімнің і түріне жұмсалған жоспарлы
шығындар.
Факторлық талдау – әрбір фактордың көрсеткішке сандық әсерін бағалау.