5.Қазақстандағы орта таптың

Қалыптасуы:проблемалары және көріністер.

Орта тап-бюджеттері аз қамтамасыз етілген адамдардан жоғары,бірақ жоғары қамтамасыз етілгендерден төмен,яғни бай мен кедейдің арасындағы адамдар.орта тап қоғамда ерекше рөл атқарады,оны шартты түрде адамның ағзасындағы омыртқаның функциясына ұқсатуға болады,оның көмегімен адам тепе-теңдікті сақтайды. Орта тапқа әдетте экономикалық тәуелсіздігі

Барлар,яғни кәсіпорындардың меншік иелері және кәсіби бағдары анық көрінетін адамдар болып табылатындар кіреді. Орта таптың дамуы мемлекетіміздің дамуына ықпал етеді.орта тап өкілі-табысы,мүлігі,өз кәсібі,жоғары білімі,т.б.болу керек.бірақ әр елде әр түрлі ақш та дәрігерлер,жоғары оқу орнының,жоғары білімді жұмысшылар орта тапқа жатқызылса,бізде керісінше.германияда орта тап өкілінің айлық кірісі 5000$,испанияда 750$, москвада 700-5000$. Ал біздің орта тап батыс елдерімен салыстырғанда «орта емес орта тап». Оон-ның зерттеулері бойынша қазір қазақстанда әрбір төртінші азамат кірісі өмір сүруіне қажетті шамадан төмен,ал 74% тұрғындар кедейдің қатарына қосылу қаупі тұр. Зерттеулер бойынша қазақстанның тұрғындары ресейліктерден әлдеқайда кедей тұрады. Межгосстаткомитет снг ң мәліметтері бойынша 2004ж қаз да орташа жалақы 182$, ал ресейде 207$.

Орта таптың тұрғын үй мәселесіне келсек,қазір алматыда пәтер 2-3 есе қымбат,осыған дейінгі 3 жылмен салыстырғанда.2005-2007 ж мемлекеттік «тұрғын үй құрылысы» бағдарламасы орта таптың тұрғын үй мәселесін шешу қарастырылмаған.орта таптың қалыптасуына жоғары білім алу да әсерін тигізеді. Ақш та 10 000 жұмыс орнын зерттей отырып,блімді 10% арттырса, еңбек өнімділігі 8.6%

Ға өседі. Ал бізде керісінше.сонымен қатар жастардың денсаулығының төмендеуі байқалады.1999ж солтүстік қаз да 12 мың жастар шақырылса,соның 1 мыңы ғана медкомиссиядан өткен.ал олар болашақ «орта тап».орта тап қалыптасуына кәсіп әсерін тигізеді. Республикамызда 2003ж аяғына 494000 кішігірім кәсіп тіркелген, ал бұл жалпы экономиканың 20% ғана құрайды. Ал басқа дамыған елдерде 60-80% құрайды.

6. Қазақ ойшылдардың әлеуметтік саяси көзқарастары.

ш. Уәлиханов орыс қоғамында жүргізіле бастаған реформаларды зерттей келе оның қазақ даласына игілікті әсері бола ма деп үміттенеді. С

Ол қазақ қоғамында жүргізілуге тиісті өзгерістердің соның алғашқылыарының бірі сот реформасының қандай бағытта жүргізілуі қажет екендігі туралы үлкен саяси әлеуметтік мәні бар мәселелерді көтерді. Ыбырай алтынсарин қазақ халқының дүние жүзілік алдынғы қатарлы өркенитеттен артта қалғандығын

Айтады. Ал, оның басты себебі қазақ арасында оқу білімнің тарамағандығынан деп білді. Сондықтан да ол бар күш жігерін уақытын жас түлектерді оқытуға жұмсады. Абай өз олендерің әлеуметтік өмірдегі келеңсіздікпен күрес құралы, әлеуметтік теңсіздікті жою жолындағы күрес құралы деп қарады. Өз тұсындағы қазақ қоғамындағы әлеуметтік теңсіздіктің, әділетсіздіктің және содан туатын еріксіздіктің себептерінің бірін патша өкіметінің ел басқаруда қалыптастырған саяси басқару жүйесінен деп білді. Елді басқару жүйесін аға сұлтандар, одан кейін болыстар мен мтаршындар және ел басыларының қолына берді, оларды зымияндықпен өзара бақталас етіп қырқыстырып қойды да солар арқылы момын еңбекші халықты сорлатты.

Сонымен қатар ол әлеуметтік таптық қатынастардағы теңсіздіктің көзі халықтың білімсіз надандығынан жалқаулығынан деп көрсетті.

7.қоғам өндірісінің негізгі элементтері материалдық және рухани өндіріс. Қоғам өзін құрайтын көптеген элементтер мен жүйелерден тұрады. Қоғамның жүйесіне қоғамдық өмір салаларын жатқызуға болады. Оған экономикалық

(материалдық өндіріс саласындағы қатынас), әлеум. (топтар, әлеум. Топтар мен жіктердің өзара қимыл-әрекеті), саяси (мемлекеттік ұйымдардың, саяси партиялардың қызметі), рухани (қоғамдық сананың, ғылым мен өнер, білім беру) жақтар саяды. Адам қоғамға ұжымдар (еңбек,ғылым, мектеп, бишілер, т.б.) Арқылы енеді. Сондай-ақ, ол белгілі бір әлеум. Топқа, тапқа,ұлтқа жатады. Әлеум. Топтардың, таптардың, ұлттардың арасында, сонымен бірге экономикалық, әлеуметтік, саяси және рухани өмірдегі процесте әлгілердің өз ішінде көп түрлі байланыстардың негізінде қоғамдық қатынастар жасалады.

8.қазақстандағы демографиялық саясат және отбасының әлеуметтік дамуы. Әлеуметтанумен демографияда балалар санына байланысты отбасыларын іүрге бөледі: бірінші - аз балалы отбасылар, мүнда әлеуметті -и. Имшогиялык көзқарас жағынан балалар саны аз. Отбасының құрылымьшың ідуан түрлілігі отбасы классификациясыи шешу кезінде пайда болады және отбасыньщ уакыт отуіне байланысты отбасылық өмірдің басталуынан. Бастап i сқталуына дейінгі өзгеруін қамтиды. Некеніц және отбасыньщ стажы, тіртілік і барысында отбасындағы өзгерістер, үзақтық параметрлері "отбасыньщ •мірлік циклі" немесе "өмірдегі отбасы циклі деген түсінікке алып келді.

Отбасылык цикл отбасылык жаңалыктарға байланысты ата-аналык і іиямен некенің басталуынан бастап - аяқталуына дейінгі аралықта анықталады. Отбасьшық цикл - әр түрлі жаңалықтарға негізделуі мүмкін. Ян щепаньский ажырасу шарты жоқ болған жағдайда 3 фазаға бөледі: баланың дүниеге келуіне дейінгі аралық, ересек балалардың ата-аналарынан бөлек шыкканға дейінгі әлеуметтендіру және де жұбайластықтың ыдырау санын көбейтіп отбасының омірін толық бейнелеуге тырысады. Олар ауру, айырылысу, өлім, ажырасу және т.б. Айта кететін тағы бір жәй: қазіргі заман талаптарына сай қоғамға эту ұшін отбасынан басқа осыншама көп өзгерістерге үшыраған әлеуметтік күбылыс жоқ шығар. Ақырында, отбасы өзгерді, езгеруде және өзгереді де. Осы өзгерістер қоғам дамуына өз ықпалын тигізеді. Осы мақсаттарда әдетте салыстыру үшін "дәстүрлік" және "казіргі заман" отбасыларыныц нусқасы пайданылады. "дәстүрлік" отбасы дегенде алдымен туыстық, -отбасылық коғам өмірін қүру әдісі көзге түседі.