А

Аномия қазіргі қоғамдағы негізгіфактор

Аномия –(грекше an- жоқтықжәне nomos-заң) қоғамныңқұндылықтаржүйесіндегітүбегейлідағдарыстардыбілдіретінұғым. Аномиякелесібелгілерменанықталады: қалыптасқанқұндылықтардыңмәнінжоғалтуысалдарынанболатынретсіздікнормативтікбаптықвакуум; әлеуметтікүйлесімніңжоғалуы, қоғамдағықұндылықтардыңжиынтықбейнесінеайналғанжекетұлғалардыңбеделініңжоғалуы; адамдардыңжоғарымұраттардан, өмірлікқұштарлықтарынан

Айырылуы; мінезқұлықтағытұрақсыздық, өзінөзіөлтірудіңкөбеюі, т.б. Аномияғылымынайналысқаенгізгенфранцузғалымыэ.дюркгейм. Ол «еңбектіңқоғамдықбөлінуі » кітабындааномияеңбекбөлімініңбұрмалануынәтежиесіндеп.б. Дептұжырымдайдыжәнеоныңсебебінмамандандырукезіндегіадамдарарасындағыүйлесімділіктіңжоғалуынанкөреді. «өзінөзіөлтіруеңбегінде» дюркгеймэгоистік, альтуристікжәнеаномиялықсуицидтердіңтүрлерінатапөтеді. Соңғысыдәстүрлішектеунормаларышайқалғанкездеырықсызқұмарлықтантуындайды. Шектелмегентілектерорындалмағанжағдайдаадамдардашешіміжоқтұйықдағдарыстарпайдаболады.

Ә

1.әлеуметтану ғылым ретінде. Объектісі және пәнісоциология қоғам дамуының заңдарын ашады жене оларды зерггейді. Осыған орай, социологияны әлеуметтік жүйенің омір сүруі мен дамуының заңдары туралы, сол зандардьщ субъектілерінің, яғни әлеуметтік үлкен және кіші топтардың ғылымы ретінде сипаттауға болады.социология пәні жөнінде ғалымдар арасында жүзден асқан түрлі пікірлер бар. Оларды екі топ пен бағытқа сыйғызуға болады: 1) ғылымның нәнін анықтауды, ғылымның түбірлі үғымын анықтаумен байланыстырып отырған ғалымдар тобыньщ бағыты. Мысалы, п.сорокин социологияның пәні тек адамдардың өзара қатынасын, н.смелзер - әлеуметтік катынастарды, в.ядов -қауымдастықты, г.осипов - әлеуметтікті қарастыру керек дейді; 2) социология пәнін оздерінің ғылыми зерттеу жүмысыньщ нақты қортындысымен байланыстырған ғалымдардын пайымдауларын жатқызамыз. Мысалы э.дюркгейм - социология пәніне ез зерттеуінің нәтижесі болып табылатын -әлеуметтік фактіні, неміс ғалымы м.вебер - адамның мінез-қүлкын, к.маркс -әлеуметтік жүйе күйіндегі қоғамды және оның қүрылымдык элементтерін қарастырған.объектісі-әлеуметтік шындық.

Осы түрғыдан қарағанда, социология пәніне мынандай анықтама беруге болады: социология - қоғамның қүрылысы, өмір сүруі мен дамуының жалпы және ерекше әлеуметтік зандылықтары жайлы және сол зандылықтардың адамдар мен олардың бірлестіктер және түтас қоғамның өмірі мен өзара карым-қатынастарында іске асырудын жолдары, формалары мен әдістері жайлы ғылым.ғылымнық ішкі логикасын, оның пәні мен әдістерінің сипатын ашатын, әлеуметтік қүбылыстар мен процестердін мәнін танып білудің керегі -социологияның категориялары және заңдары. Категориялар - әлеуметтік .болмыстың мәнді жақтарын, қасиет-белгілерін, құрылымдык элементтерін бейнелендіретін негізгі ғылыми үғымдар. Социологияның ең негізгі, мазмүны жағынан көлемді категориясы "әлеуметтік" ұғымы. Бүл үғым "әлеуметтік жүйе", "әлеуметтік қүрылым", "әлеуметтік топ", "әлеуметтік әрекет", "әлеуметтік мінез-қүлык" т-б. Көлемді үғымдарды қамтиды.

2.Әлеуметтанудыңқоғамдықжәнегуман-қғылымдаржүйесіндегіерекшелігі

Әлеуметтікфилософияадамныңөмірсүруініңтүпкісебептерініңмәңгінегіздеріндаратұлғалардыңәлеуметтікөзарақатынастарынанықтайтын, белгілейтінқозғаушыкүшін, қайнаркөзінтүсіндірудежетекшіқызметатқарады. Жалпысоциологияқоғамдытұтасалып, біріңғайжүйеретіндеөзгешежәнебөлінбейтін, бүтінорганизмдепқарайды. Алжекегуманитарлықпәндержекеқоғамныңбірсаласынзерттейді. Тарихөздамуыменбіліміарқылысоциологияныңқалыптасуынқамтамасызетті. Тарихтыжинайтынәртүрліәлеуметтікқұбылыстарменқоғамныңдамукезеңдерітуралынақтымағлұматтаржалпысоц. Заңдардыашуғамүмкіндікберді. Экономикалықғылымдарқоғамдағыөміргеқажеттіматериалдыққұралдардыөндіруменайырбастау, тұтынуменбөлусаласынабайл. Заңдардызерттейді. Экономикапәніадамдардыңөндірістікқатынастарыменоныңнегізіндеқалыптасқанэкономикалыққызметтүрлеріңзерттейді. Саясиғылымдарсаясаттықоғамдықүрдістер, қатынастарменинстит. Жиынтығыретіндеалыпқарайды. Осыларарқылыдаудамайлыжағдайларменқоғамдықмүдделердісаналытүрдереттейдіжәнеәлеуметтікқауымныңжалпыістеріментіршіләкәрекеттерінешешімдерқабылдапжүзегеасырады

3.Әлеуметтанудың құрылымы. Әлеуметтанудағы эмпирия мен теория проблемалары.

Соцқұрылымы-қоғамдыққұбылыстарменпроцестержөніндегіақпараттардыңжәнеғылымитүсініктерменұғымдардыңжәйғанажиынтығыемес.бұлқұрылымәлеуметтіктүрлідеңгейдегіпроцестертуралы,жекеадамдар,әлеуметтіктоптарнемесебүтінқоғамжөніндегіөзарабайланысқантүсініктер,ұғымдар,көзқарастар,теорияларжүйесіретіндебайқалады.соцқұрылымыбастауыболыпқоғамғатұтасәлеуметтікорганизмретіндегібілімшығады.соцқұрылымыныңкелесіжағыболыпжекелегенқоғамдықөмірсалаларының,соныңішіндеэкономикалық,әлеуметтік,саяси,руханисалалардыңқмірсүруімендамуытуралытүсініктердіңөзарабайланысысаналады.соцқұр-ңмаңыздыбөлігінеелдегіхалықтыңәлеуметтікқұрамыменқоғамныңәлеуметтікқұрылымыжөніндегібілімжатады.келесісінесаясатсоц-нажататынтеориялар,көзқарастар.келесісінеәлеуметтікинституттар (мемлекеттің,құқықтың,

Шіркеудің,мәдениеттің,некеменотбасының) қызметітуралысрциологтыңғылымитүсінігіжәне

Қорытындыларыесептеледі. Қазіргібатыссоциологиясышарттытүрдеекітеңемесбөліктерге - эмпирикалықжәнетеориялықдепбөлінеді.. Кәсібисоциологтардыңкөпбөлігібіріншісіменайналысады. Бұлбөліктердіңәрқайсысыныңтабиғаты, тарихи, динамикасыбар.эмпирикалықсоциологияньщнегізінсалушылар - уильямтомас (1863-1947) пенфлорианзнанецкий (1882-1958).зерттеужүргізетінұйымдарыныңсаныжағынанда, қолданбалысалағабағытталғанстуденттерініңсаныжағынандаэмпирикалықсоциологиянегізіненуниверситеттерменакадемиялықинституттарғашоғырланғантеориялықсоциологияданасыптүсті. Бірақдүниенітүсінудегімаңызы, саясижәнебасқадабағдарламалардыңтеориялықнегіздемелерінқалыптастырудатеориялықсоциологияныңәсеріэмпирикалықсоциологияғақарағандаәддеқайдажоғары.xx ғасырдағыбатыстеориялықсоциологиясыбағытгарыныңішіндемыналардыатапөткенжөн: функционализм, құрылымдықфункционализм, конфликтологияжәне "ортадеңгей" теориясы. Бұлпарадигмалардыңбірдебіреуісанқырлыәлеуметтікөміргеәмбебаптүсінікбереалмайды, бірақөзәдістеріпризмасыныңарасынанқоғамдытүсінудіңнегізгімәселелерінкөругемүмкіндікбереді.