- •Экономикалық теорияның зерттеу пәні, зерттеу пәні бойынша көзқарастар эволюциясы.
- •2.Экономикалық теорияның ғылым ретінде пайда болуы және дамуы.
- •3.Экономикалық теория қызметтері.
- •4.Экономикалық заңдар мен категориялар.
- •5.Экономикалық құбылыстарды танып білу әдістері.
- •6.Экономикалық ресурстар.Экономикалық теориядағы ресурстардың сиректігі және шектеулігі мәселесі.
- •7.Өндіріс және оның факторлары.
- •8.Өндіріс факторларын тиімді пайдалану бағыттары.
- •9.Қоғамдық өндіріс (материалды және материалды емес өндірістің рөлі).
- •10.Өндірістік мүмкіндіктер шекаралары.
- •11.Өндіріс және ұдайы өндіріс.
- •Ұдайы өндірістің типтері
- •Ұлғаймалы өндірістің түрлері:
- •12.Жай және ұлғаймалы ұдайы өндіріс.
- •13.Экономикалық жүйе: түсінігі мен типтері.
- •Дәстүрлі экономиканық жүйенің сипаттамасы:
- •Әкімшілік - әміршілік экономиканың жүйенің сипаттамасы:
- •Таза нарықтық экономикалық жүйенің сипаттамасы:
- •Аралас экономикалық жүйенің сипаттамасы:
- •14.Меншіктің объектілері мен субьектілері, экономикалық категориясы.
- •М еншік субъектісі меншік объектісі
- •15.Меншік құқығының экономикалық теориясы.
- •16.Меншік типтері мен формалары.
- •17.Меншікті жекешелендіру мен мемлекетсіздендіру процестерінің экономикалық мазмұны.
- •Жекешелендірудің тәсілдері
- •18.Тауар өндірісі: сипаттамасы, пайда болу шарттары.
- •19. Экономикалық өнім формалары: игілік, тауар, қызмет көрсетулер.
- •20.Тауар және оның қасиеттері.
- •21.Еңбек бағасының теориясы.
- •22. Тауар бағасын құрудың альтернативті құрылысы
- •23.Ақшаның пайда болуы, мәні. Ақша теориясы.
- •24.Ақшаның функциялары.
- •25.Ақша жүйесі және оның элементтері.
- •26.Ақша массасы және ақша агрегаты.
- •27.Капитал: мәні, әртүрлі көзқарастар.
- •29. Капитал құрылымын талдаудағы ерекшеліктер.
- •Қр жеке кәсіпкерлікті дамыту.
- •Жұмыссыздықтың табиғи денгейі және толық жұмысбастылық.Оукен заңы
- •Капитал айналымы. Айналым уақыты және оның негізгі бөлімдері.
- •Негізгі және айналмалы капитал.
- •34.Негізгі және айналмалы капиталды қолданудағы тиімділік көрсеткіштері.
- •Инвестицияға капиталдық салымдар.
- •Рынок: мәні, сипаттамасы, негізгі қызметтері.
- •Рынок түрлері мен типтері, жіктелу критерийлері.
- •Рыноктық жүйе және оның элементтері.
- •Рыноктық инфрақұрылым.
- •Рыноктың артықшылықтары мен кемшіліктері.
- •Сұраныс.Сұраныс заңы.Сұраныстың өзгеруіне әсер ететін факторлар.
- •Ұсыныс.Ұсыныс заңы.Ұсыныстың өзгеруіне әсер ететін факторлар.
- •Тепе-теңдік баға. Рыноктық тепе-теңдіктің бұзылуы.
- •44 . Натуралды шаруашылық, оның негізгі белгілері мен ерекшеліктері
- •45.Икемділік түсінігі. Икемділік коэффициенттері.
- •46.Бәсеке мәні. Бәсекелік күрестің түрлері.
- •47.Монополия және бәсеке.
- •48.Жетілмеген бәсеке жағдайындағы рыноктық құрылымның типтері
- •49.Монополиялық бәсекенің ерекшеліктері. Бағалық дискриминация.
- •50.Кәсіпкерлік пен бизнестің экономикалық мазмұны.
- •51.Кәсіпкерліктің ұйымдық-құқықтың формалары.
- •52.Кіші, орта және ірі фирмалардың экономикадағы рөлі.
- •53.Кәсіпорын шығындарының теориясы.
- •54.Шығындар түрлері және олардың жіктелуі.
- •55.Пайда теориясы және оның түрлері.
- •56.Жалақының мәні және оның формалары.
- •57.Еңбек-құн теориясы.
- •58.Ренталық қатынас теориясы.
- •59.Жер рентасының формалары.
- •Натуралды шаруашылық, оның негізгі белгілері мен ерекшеліктері.
- •Натуралды және тауарлы шаруашылық сипаттамасы
- •Макроэкономикалық талдаудың ерекшеліктер.
- •Макроэкономикалық көрсеткіштердің сипаты және есептелу әдістері.
- •64.Ұлттық байлық және оның құрылымы.
- •65.Жұмыссыздық және оның түрлері.
- •66.Инфляция: мәні, себептері, түрлері.
- •67.Экономикалық цикл теориясы.
- •68.Экономикалық өсудің типтері мен факторлары.
- •69.Мемлекеттік реттеудің құралдары мен әдістері.
- •70.Несиенің мәні мен формалары.
- •71.Ақша-несие саясатының негізгі бағыттары.
- •72.Мемлекеттік бюджет: құрылымы, қызметтері.
- •73.Мемлекеттік салық жүйесі. Салықтар және олардың түрлері.
- •74.Индустриалды-инновациялық бағдарлама.
- •75.Ақша жүйесінің эволюциясы.
- •78.Әлемдік шаруашылықтың байланыс жүйесіндегі Қазақстан экономикасы.
- •79.Қазақстандағы нарық түрлеріне талдау жүргізу.
- •80.Кәсіпкерліктің әлеуметтік – экономикалық мәні, оның сипаттық белгілері.
- •81.Жұө дефляторы.
- •82.Қазақстан Республикасындағы жекешелендіру мен мемлекеттендіру.
- •83.Пайда функциясы. Кәсіпкерлік табыс.
- •84.А.Смиттің «Көрінбейтін қол» нарығы.
- •85.Биржа нарықтық инфрақұрылым элементі ретінде.
- •86.Ақша реформасы, себебі, мәні және әлеуметтік салдарлары.
- •87.Кәсіпкерліктің әртүрлі формаларын дамытуды мемлекеттік қолдаудың әлемдік тәжірибесі.
- •88.Тұк және ұлттық экономика.
- •89.А.Маршаллдың «Экономикс принципіндегі» баға концепциясы
- •90.Менеджменттің құрылымы, қызметі және тәсілдері.
- •Экономикалық теорияның зерттеу пәні, зерттеу пәні бойынша көзқарастар эволюциясы.
81.Жұө дефляторы.
Дефлятор (ағылш. deplator) – белгілі бір (базистік) кезеңде бағадағы құндық көрсеткіштерді қайта есептеу кезінде пайдаланылатын баға индексі. Баға деңгейі өзгеруінің әсерін жою‚ жиынтық-экономикалық құндық көрсеткіштердің‚ мыс.‚ жалпы ұлттық өнімнің‚ күрделі жұмсалымның‚ ұлттық табыстың‚ т.б. нақты көлемінің серпінін анықтауға арналады. Барлық дайын тауарлар мен қызметтер бағасының индексі жалпы ұлттық өнім дефляторы болып табылады. Дефлятор алдыңғы кезеңнің бағасы сақталғанда‚ өндірістің ағымдағы көлемінің құны қанша тұратынын анықтауға мүмкіндік береді‚ сөйтіп нақты және атаулы жалпы ұлттық өнім арасындағы байланысты анықтайды (олардың арасалмағымен анықталады)
Жалпы Ұлттық Өнім (ЖҰӨ) – макроэкономикалық жиынтық көрсеткіш. Бір адамға шаққанда нақты ЖҰӨ-нің өсімі халықтың тұрмыс деңгейінің басты көрсеткіші болып табылады. ЖҰӨ бір елдің нарықтық баға бойынша есептелген, жыл бойы шығарған дайын өнімін құрайды.
Басқа елдерде көптен бері кең қолданылып келе жатқанымен, отандық тәжірибеге 1988 жылдан енгізілген. Бір адамға шаққанда нақты ЖҰӨ-нің өсімі халықтың тұрмыс деңгейінің басты көрсеткіші болып табылады. ЖҰӨ бір елдің нарықтық баға бойынша есептелген, жыл бойы шығарған, дайын өнімін құрайды. Оған сол елде және сол елдің иелігіне жататын, шет елдерде шығарылған өнім құны да кіреді. ЖҰӨ-нің жалпы ұлттық табыстан айырмашылығы — оған өндірістік және өндірістік емес негізгі қорлардың амортизациясы және өндірістік емес жүйелер мен сыртқы экономикасы қызметтен түсетін табыстар да қосылады. [1]
ЖҰӨ-ді есептеудің бірнеше әдістері қалыптасқан:
Қосымша құнды, шығынды және табысты қосу арқылы;
Барлық кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің, халық ш-нда материалдық игіліктер өндіретін халықтың еңбекақысы мен басқадай табыстарын, әлеуметтік қамтамасыздандыру төлемдерін, пайда мен басқадай табыстарды, сондай-ақ, амортизациялық төлемдерді қосу арқылы.
Соңғы тәсіл бойынша халықтың тауарлар мен қызметті тұтыну құны, қоғамдық ұйымдардың қызмет құны, ғылым мен басқару буындарына көрсетілген қызмет құны, қор жинау (күрделі қаржы және басқалар), сыртқы сауда сальдосы, экон. қызметтен түскен табыс сальдосы сияқтыларды қосу арқылы анықталады. ЖҰӨ шамасына баға деңгейінің әсері мол, ол баға индексі арқылы беріледі де, ағымдағы бағамен есептелген ұлттық өнім жалпылама (номинальді) көрсеткіш болып аталса, баға деңгейімен түзетілген ұлттық өнім нақты ЖҰӨ болып табылады. Ол ұлттық экономиканың дәл сипаттамасын береді.
Қазақстандағы жалпы ұлттық өнім және оны есептеу әдістері
Көптеген тауарлар және қызмет түрлері ЖҰӨ-де нарықтағы бағаларымен есептелінеді, ал кейбір тауарлар мен көрсетілген қызмет түрлері нарықта сипатталмайды, сол себепті нарықтық бағасы жоқ. Дегенмен, осы көрсетілген кызмет құны ЖҰӨ- ге енгізілуі керек, сол үшін біз оларды өлшеуіміз керек. Осындай бағалар шартты түрде есептелінген құн атауға ие болады. Мысалға, тұрғындарға әкімшілік, полиция және өрт сөндірушілер қызмет көрсетеді. Осы көрсетілген қызмет құнын бағалау қиын, себебі олар сатылмайды және нарық бағасын иемденбейді. ЖҰӨ құрамында осы мемлекеттік жұмысшылар өнімінің құнының көрсеткіші олардың жалақысы болып табылады. Яғни, ЖҰӨ-де арнайы есептелінген құн жалға берілген жеке үйлер, машиналар және ұзақ қолданылатын тауарлар іс жүзінде жасалынбайды. Онымен қатар кейбір тауарлар үйде жасалынып, үйде қолданылады, олар нарықта болмайды.