11. Ақпаратты енгізу, шығару ж/е сақтау құрылғылары.

Пернетақта – компьютердің жұмысын басқара отырып, қажетті ақпаратты енгізу үшін қолданылатын құрылғы. Ол әріптің және цифр пернелерінің көмегімен компьютерге кез келген ақпаратты енгізуге мүмкіндік береді. Қазіргі компьютерлердің пернетақтасында 101 немесе 105 перне, ал оң жақ жоғарғы бұрышында жұмыс режимі туралы ақпарат беріп отыратын 3 жарық индикаторы орналасады. Пернетақтадағы пернелер бірнеше блокқа бөлінеді: символдық пернелер-бұл пернелердің көмегімен кез келген алфавитті-цифрлық ақпаратты енгізуге болады; функционал пернелер-символдық пернелердің үстіндегілер. Олар латынның F (F1,F2,…,F12) әрпімен белгілеген; нұсқаушы немесе курсорды экранда басқару пернелері; цифрлық пернелер немесе қосымша пернетақта – пернетақтаның оң жағында орналасқан.

Одан басқа да енгізу құрылғыларына тышқан, джойстик, трекбол және т.б. Джойстик - компьютерлік ойындарда колданылатын қолмен басқарылатын құрылғы. Трекболдың тышқаннан айырмашылығы оның қорапқа орнатылған кішкене шары алақанмен козғалысқа келтіріледі және ол жазық бетті қажет етпейді, сондықтан ол ықшам компьютерлерде қолданылады.

Графиктік мәліметтерді енгізу үшін сканерлер, графиктік планшет-р (дигитайзер) ж/е цифрлы фотокамера/р колданылады.

Сканер (ізкескіш) – қағазға бетіндегі мəліметтерді оптикалық негізге сүйене отырып компьютерге жылдам енгізе алатын құрылғы. Сканердің түрлері: планшетті, қолмен істейтін, барабанды, парақтық, форма сканерлері, штирх сканерлер. Сканердің жұмыс атқару принципі былай: жарық сəуле жол-жолы бойынша жазық суретті сканерлейді. Бұл электрондық сəуленің дисплей экранын сканерленгені сияқты. Сканерлеу нəтижесінде қағаз құжаттың сызба бейнесі жасалады.

Мәліметтерді баспаға шығару үшін мониторға қосымша принтер кұралы қолданылады. Онымен экрандағы құжат көшірмесін қағазға басып шығара аламыз. Жұмыс істеу принциптеріне қарай матрицалық, лазерлік, сия бүркіш және термографиктік деп бөледі. Плоттер (графиксызғыш) сызбаларды қағазға шығаруға арналған құрылғы. Плоттердің əрекеті қарапайым: жазу құралы (қалам) із қалдыра отырып қағазда жылжиды. Сызбаларды салу барысында график тұрғызғыштар сегіз түрлі-түсті фломастерлерді немесе қарындаш тарды қолданады, олар қажеттілік жағдайда автоматты түрде алмасады.

Колонка - дыбыстық ақпаратты шығаруға арналған құрылғы.

Ақпараттарды сақтау құрылғысы.

Жады - деректерді алу, сақтау, шығаруға арналған компьютердің функционалдық бөлігі. Жады-компьютердің құрамына міндетті түрде енетін элементтердің бірі. Жадының екіге бөледі: ішкі жəне сыртқы.

Компьютердің ішкі жады негіз болып табылады, өйткені процессор тек сонымен ғана тікелей жұмыс істейді. Процессорды ақпаратпен қамтамасыз етеді, үнемі жұмыс істейтін болғандықтан, оны жедел жад деп те а/ды. Онда есте сақтайтын екі құрылғы бар: тұрақты жадтайтын құрылғы ж\е жедел жадтайтын құрылғы

Сыртқы жад ДК-нің сыртқы құрылғыларына жатады ж\е қандай да міндеттерді шешуге қажет болуы мүмкін кез келген ақпаратты ұзақ уақыт сақтау үшін қолданылады. Сыртқы жадта компьтердің барлық программалық жасалуы сақталады.С ж-тың түрлері көп, кез келген комп-же болатын түрлері – қатқыл ж\ее иілгіш магниттік дискілерде, магниттік таспаларда, оптикалық дискілерде ж\е магниттік дискілердегі жинақтауыштар б\т

Магниттік дискілер мен лазерлік дискілерге косымша мәліметтерді сақтаудың сыртқы құрылғыларына стримерлер, ZІР-тасуыштар жатады.

Стримерлер-мәліметтерді магниттік таспада сақтауға арналған құрылғылар. Стримерлерге арналған магниттік таспалардың (картридж) көлемі жүздеген мегабайтқа жетеді.

ZІР - тасуыштарды мәліметтерді сақтаудың сыртқы құрылғыларын жасауға негізделген Lomega компаниясы шығарады. Бұл сыйымдылығы 100-250Мбайт болатын дискілермен жұмыс жасайды. ZІР -тасуыштардың негізгі кемшілігі олардың 3,5 дюймдік иілгіш дискілермен үйлесімсіздігінде.