47.Интернет. Іздеу жүйелері. Интернеттегі іздеуді ұйымдастыру.

Интернет Internet — International Network) — компьютерлік серверлердің бүкіләлемдік желісі.Интернетке қосылу мүмкіндігі болған жағдайда, білім беру мекемелері, мемлекеттік ұйымдар, коммерциялық кәсіпорындар және жеке адамдар сияқты миллиондаған қайнар көзінен ақпарат алуға болады. Интернет жүйесі жиырмасыншы ғасырдың аяғында пайда болған Интернет қазір жер шарының әр түкпірін байланыстырып сан алуан адамдарды, елдер мен құрлықтарды біріктіріп отыр. Интернет 1960 жылдары АҚШ-та дүниеге келдi. Ол үлкен және кіші компютерлік желілердің бірігуі ғана емес, сонымен қатар олардың бүкіл әлемдік ақпараттық кеңістіктегі қызметі болып табылады. Бұл қызметтер ақпарат алмасудың әр түрлі хаттамаларына негізделген және сәйкесінше олармен жұмыс істеу үшін әр түрлі бағдарламалық жабдықтаулар пайдаланылады. Интернет сөзінің мағынасында оның ең танымал қызметтерінің біреуі World Wide Web пен түсіндіріледі. Интернет желісіндегі ақпарат осы қызметтің форматында орындалса, онда ол Web парақтар түрінде болады. Интернет әр түрлі ережемен жұмыс істейтін желілерді біріктіреді. Бұл ережелерді үйлестіру үшін шлюз құрылғысы қызмет етеді. Шлюз - басқаша тәсілмен үйлеспейтін желілерді қосатын құрылғы. Шлюз әр түрлі желілердің бірлескен жұмысын қамтамасыз етуге арналған мәліметтерді өзгертпейді.

Интернетттегі ауқымды іздестіру жүйелері

Іздеу жүйесі — мәліметті Интернеттен іздеу мүмкіндігін ұсынатын веб-торап. Іздеу жүйесінің басым бөлігі мағлұматты Әлемдік өрмек сайттарынан іздейді, алайда файлдарды ftp-серверлерден, тауарларды интернет-дүкендерінен, сондай-ақ мәліметті Usenet жаңалықтар тобынан іздей алатын жүйелер де бар. Іздеу жүйесі дегеніміз-кілттік сөздерді пайдалану арқылы өзімізге қызықты ,қажетті ақпараттарды табу,іздеу Webсайтын айтады.Іздеу жүйесінің көптеген түрлері бар,оны көбінесе 4 компонент арқылы ақпаратты іздеу және ұйымдастыру кеңінен қолданылады.Олар:

1.«Паук»-автоматтандырылған программа.Интернет жүйесінде іздеу арқылы WEB сайттарды табады.Сонымен қатар WEB парақтарды ды анықтайды.Сол арқылы оларды бағалық тізімге енгізеді.Бот және Веб-Краулер программаларын пайдалану арқылы тұтынушыға жасырын түрде іздестіруді ұйымдастырады.

2.Индекстеуші программа.Ақпараттарды құрылымдайтын және ұйымдастыратын программа.Ол WEB сайтқа сіздің табуыңызды ұйымдастыратын программа.Индекстеуші программа тұтынушыға көрінбейді.

3.Іздеу жүйесінің деректер қоры.Барлық ақпараттардың жиынтығы.Ол сіздің іздеуіңізге жол ашады.Ол біздің іздеуімізге жол ашады.Ол да тұтынушыға көрінбейді.

4.Интерфейс .Интернет жүйесінде не керектігін кілттік сөз арқылы іздестірүді ұйымдастыратын терезе.

Іздеу жүйесін пайдалану арқылы бүкіләлемдік тордан көптеген іздеу жүйесінің тізімін таңдай аламыз.Ал қай жүйенің сізге ыңғайлы екенін білу үшін,олардыңбір-бірінен айырмашылығын білуіңіз керек.

Іздеу жүйесінің 3 түрі бар:

Метамәліметтер арқылы.Бұл көптеген іздеу жүйесін зерттейтін және нәтижесін жинақтайтын жүйе.

Универсалды іздеу жүйесі.Ақпаратты әдеттен тыс іздеу арқылы ақпараттардың кең көлемде қамтитын іздеу жүйесін айтады.

Іздеу агенті.Күрделі іздеуге арналған программалық құралдар.

Мысалы:

http:\\www.google.com – GOOGL ақпараттық іздестіру жүйесі 1999 жылы қыркүйек айында ашылған. Жүйе қолданушыларға қарапайым және кеңейтілген іздестіру интерфейсін ұсынады. http:\\www.yahoo.com – Yahoo – тез іздестіретін анықтамалықтардың бірі. Ақпараттарды жеке сөздер бойынша немесе классификатор бойынша іздеу мүмкіндігін береді.

http:\\www.aport.ru – Апорт - ақпараттық іздестіру жүйесі алдыңғы қатардағы іздестіру жүйесіне кіреді.